Το βράδυ πριν από την σημαντικότερη σκηνή της ζωής του, ο Ρούτγκερ Χάουερ, που έφυγε από τη ζωή στις 19 Ιουλίου σε ηλικία 75 ετών, έσβησε τον μονόλογο που έπρεπε να πει την άλλη μέρα και έπιασε το θέμα από την αρχή. Εκείνη την εποχή έφταναν στο τέλος τους τα γυρίσματα της μυθικής ταινίας του Ρίντλεϊ Σκοτ «Blade Runner», παραγωγής 1982, στην οποία ο ολλανδός ηθοποιός υποδυόταν τον Ρόι Μπάτι, ένα «κακό» ρομπότ, που σχεδόν δεν διέφερε σε τίποτα από άνθρωπο.
Η μεγαλειώδης σκηνή του Χάουερ, η τελευταία της ταινίας, στην οποία ο Μπάτι αποφασίζει να σώσει τη ζωή του blade runner, του αστυνομικού κυνηγού των ρομπότ Ρικ Ντέκαρτ (Χάρισον Φορντ), έπρεπε να γυριστεί το επόμενο πρωί στο στούντιο του Λος Άντζελες.
Αλλά το κείμενο δεν του φαινόταν σωστό. Ο αρχικός μονόλογος, από το σενάριο των Χάμπτον Φάντσερ και Ντέιβιντ Πιπλς, ήταν πολύ μεγάλος και πυκνός, πράγμα παράξενο, αφού η συντομία είναι που δίνει δύναμη σε ένα κείμενο. Τότε, ο Ρούτγκερ Χάουερ, ένας σκοτεινός 37χρονος από την Ουτρέχτη της Ολλανδίας, γιος δύο δασκάλων υποκριτικής, που εμφανιζόταν (μόλις) για δεύτερη φορά σε αγγλόφωνη ταινία, πήρε χαρτί και μολύβι και έσκαψε βαθιά μέσα στην ψυχή του.
Ετσι προέκυψαν τα «δάκρυα στη βροχή», που θα έμεναν ως ένας από τους πιο συγκλονιστικούς μονολόγους ετοιμοθάνατου στην ιστορία του κινηματογράφου.
Με φόντο το σκοτεινό σκηνικό σε μια ταράτσα, υπό καταρρακτώδη βροχή και με το soundtrack του Βαγγέλη Παπαθανασίου να υπογραμμίζει την τραγικότητα της στιγμής, ο Χάουερ-Μπάτι, αντιλαμβανόμενος το τέλος του που πλησιάζει, κοιτάζει στο κενό και μιλάει από τα βάθη της «μηχανικής» καρδιάς του.
«Έχω δει πράγματα που εσείς οι άνθρωποι δεν θα πιστεύατε», λέει. «Διαστημόπλοια να φλέγονται στον ώμο του Ωρίωνα. Είδα ακτίνες Γ να λάμπουν στο σκοτάδι κοντά στην Πύλη Τανχόιζερ. Όλες εκείνες οι στιγμές θα χαθούν για πάντα στο χρόνο σαν δάκρυα στη βροχή. Καιρός να πεθάνω».
Ο Ρούτγκερ Χάουερ ήταν εξαιρετικός ηθοποιός και – εκτός από το «Blade Runner»- ένας από τους τελευταίους μεγάλους σταρ των b-movies. Καθώς τον πενθούμε είναι δύσκολο να μην νιώσουμε έναν κόμπο στον λαιμό, γράφει ο Εντ Πάουερ στην βρετανική Telegraph.
Η τεχνητή ζωή του Ρόι Μπάτι έχει διάρκεια τρία χρόνια και το 2019 (χρονιά που διαδραματίζεται η ταινία) φτάνει στο τέλος της. Δεν έχει πολύ χρόνο. Στην πραγματικότητα καθόλου. Με ελάχιστες λέξεις, αν και ρομπότ, καταφέρνει να αποδώσει το θαύμα της ζωής αλλά και την φοβερή άλλη της πλευρά, λέγοντάς μας ότι όλα όσα κάνουμε ή σκεφτόμαστε, όλα όσα επιτυγχάνουμε, όλα όσα αγαπάμε… στο τέλος, όλα γλιστρούν μακριά, χάνονται και ξεχνιούνται.
Είναι απίστευτο το πώς ο λόγος ενός νοσηρού ανθρωποειδούς σε μια υπερβολικά δουλεμένη ταινία επιστημονικής φαντασίας, κατάφερε να μεταδώσει αυτήν την καθολική αλήθεια με τρόπο πραγματικά εκπληκτικό. Η επιτυχία, όμως, οφείλεται και στο γεγονός ότι βγήκε στην επιφάνεια από τα βάθη της ύπαρξης του ολλανδού ηθοποιού.
Ο Ρίντλεϊ Σκοτ αναζήτησε τον Χάουερ για τον ρόλο του Ρόι Μπάτι αφότου τον είδε στον δράμα του Πολ Βερχόφεν, «Πορτοκαλί στρατιώτης», ένα έπος του 1977 για την ολλανδική Αντίσταση κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Και του ζήτησε να βάλει τη δική του οπτική στον χαρακτήρα του Μπάτι. Είχε προηγηθεί το «Αλιεν», παραγωγής 1979, και αυτή τη φορά ο Σκοτ ήθελε κάτι διαφορετικό, πιο βαρύ, πιο πένθιμο, μια διαμεσολάβηση στην ύπαρξη. Ο θλιβερός επίλογος είναι ότι ο Χάουερ έφυγε από τη ζωή το 2019, τη χρονιά που υποτίθεται ότι έσβησε και η ζωή του Μπάτι στο «Blade Runner».
«Ο μισός Ρόι είμαι εγώ», είχε πει ο Χάουερ, «Εκείνο το βράδυ, “έξυσα” όλο τον μονόλογο. Κράτησα δύο προτάσεις που μου φάνηκε ότι είχαν νόημα. Ηταν σχετικές με μερικά πράγματα στο σενάριο. Απλά έψαχνα να βρω μια φράση, ένα μικροσκοπικό κέλυφος, που θα μπορούσε, … να μεταδώσει αυτό που αισθάνεται ο Ρόι. Αυτή η φράση [«δάκρυα στη βροχή»] δεν βγήκε από μένα … Υπήρχε ένας ποιητής μέσα στον Ρόι … Γι’ αυτό λέω ότι ο μισός Ρόι μού ανήκει, ή ο μισός μου εαυτός ανήκει στον Ρόι».
Στην πραγματικότητα βέβαια, ο ποιητής ήταν ο Χάουερ και η συμβολή του στην ταινία ήταν καθοριστική ξεκαθαρίζοντας ότι όταν αντιμετωπίζουμε το τέλος, όσο λιγότερα λέμε τόσο πιο σκληρά ακούγονται.
«Πιστεύω ότι πολλά σενάρια έχουν υπερβολές», είχε δηλώσει ο Χάουερ σε συνέντευξή του στο Radio Times το 2017. «Τα υπερβολικά στοιχεία προέρχονται από τον σεναριογράφο και όλα τα στελέχη, αλλά το κοινό μπορεί να το αισθανθεί, ακόμη και ο καλύτερος ηθοποιός δεν μπορεί να μου πουλήσει λόγια που είναι υπερβολικά. Είμαι και γ*** αλλεργικός σε αυτό. ΕΝΤΑΞΕΙ;»
«Κοιτάζω, λοιπόν, το σενάριο, κοιτάω το δικό μου μέρος, γιατί δεν θέλω να αγγίξω τα μέρη των άλλων. Και πετάω όλα όσα νομίζω ότι δεν χρειάζονται».
Ο Ρόι Μπάτι, σύμφωνα με το σενάριο τουλάχιστον, ήταν ο «κακός» στο «Blade Runner». Το δώρο του Χάουερ, όμως, ήταν ότι μας έκανε να αντιληφθούμε πως ο αρχηγός των ανθρωποειδών ήταν τελικά το θύμα, και όχι ο θύτης. Καταραμένος, όπως όλοι όσοι έχουν επίγνωση της θνητότητας, η ρέπλικα του Nexus-6 κουβαλούσε ένα ακόμη μεγαλύτερο βάρος αφού γνώριζε την ακριβή στιγμή του θανάτου του. Γιαυτό, μαζί με άλλα έξι ανθρωποειδή, κατέλαβε ένα διαστημόπλοιο και ξεκίνησε για τη Γη, ελπίζοντας ότι ο δημιουργός του, δρ. Έλντον Τιρέλ, θα μπορούσε να ξαναγεμίσει τις μπαταρίες του, που άδειαζαν.
Αυτό που λαχταράει ο Μπάτι είναι απλά το δικαίωμα σε μια φυσική διάρκεια ζωής. Ποιος από εμάς δεν θα έκανε το ίδιο στη θέση του, είναι στην ουσία το ερώτημα που θέτει το «Blade Runner». Και αν, κάποια στιγμή στο μέλλον, τα ρομπότ αποκτήσουν συνείδηση, θα τους κάνουμε δώρο τη ζωή ή θα τους τη στερήσουμε;
Αυτά, όμως, είναι βαριά θέματα για ένα μπλοκμπάστερ επιστημονικής φαντασίας. Παρόλα αυτά πέτυχε να τα θίξει ο Χάουερ κυρίως χάρη στη σκηνή του τέλους με τα «δάκρυα στη βροχή», και γενικά ερμηνεύοντας τον Ρόι Μπάτι όχι σαν ένα βάρβαρο ρομπότ τύπου «Εξολοθρευτή» αλλά ως μια φοβισμένη ψυχή σε έναν κόσμο που τον καταδίκασε σε άσκοπο θάνατο.
«Δεν νομίζω ότι είναι κακός… Οταν αρχίζουν να τον κυνηγούν πρέπει να αγωνιστεί κάπως. Αυτό είναι επιβίωση» είχε πει ο Χάουερ για τον χαρακτήρα του Ρόι Μπάτι που θα στοίχειωνε έκτοτε την καριέρα του, πράγμα όμως για το οποίο δεν δυσανασχέτησε ποτέ.