Η καταγωγή του Λεονάρντο ντα Βίντσι παραμένει σήμερα εξίσου αινιγματική με τα πιο διάσημα έργα που χάρισε στην ανθρωπότητα, όπως η «Μόνα Λίζα» και ο «Μυστικός Δείπνος». Πολυπράγμων και παραγωγικότατος ο ίδιος, άφησε τεράστιο αριθμό έργων πίσω του και σήμερα υπάρχουν διάφορα που του αποδίδονται, χωρίς όμως να έχει επιβεβαιωθεί η πατρότητά τους. Το μόνο γεγονός που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση είναι ότι ο Ντα Βίντσι ήταν ιδιοφυής.
Σε τι βαθμό η ιδιοφυΐα του οφειλόταν στη γενετική; Αυτό είναι ένα ερώτημα που δεν αφορά μόνο τον διάσημο homo universalis της Αναγέννησης, αλλά μας απασχολεί γενικότερα. Πέντε αιώνες αφότου ο Ντα Βίντσι σκιτσάρισε τις ιπτάμενες μηχανές του και αποτύπωσε το πιο γνωστό χαμόγελο του κόσμου, γράφουν οι Times του Λονδίνου, οι επιστήμονες μπορεί να πλησιάζουν σε μια απάντηση.
Γνωρίζουμε ότι ο Ντα Βίντσι ήταν νόθος γιος ενός συμβολαιογράφου από τη Φλωρεντία. Ο ίδιος δεν άφησε απογόνους όταν πέθανε, στη Γαλλία το 1519. Ωστόσο την τελευταία δεκαετία βρίσκεται σε εξέλιξη ένα έργο για την προσπάθεια δημιουργίας ενός πλήρους χάρτη του DNA του.
Οι ερευνητές κατέφυγαν στις μόνες πηγές της εποχής, τα αρχεία των ενοριών και των οικογενειών. Πιστεύουν ότι έχουν εντοπίσει 15 άρρενες απογόνους του πατέρα του. Εξι από αυτούς συμφώνησαν σε γενετικές εξετάσεις, οι οποίες έδειξαν ότι μοιράζονταν το ίδιο χρωμόσωμα Υ, ένα τμήμα του DNA που μεταδίδεται από πατέρα σε γιο σχεδόν αμετάβλητο.
Τα γενετικά τους δεδομένα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση του ζητήματος εάν τα λείψανα που βρίσκονται στο Château d’Amboise, στην κοιλάδα του Λίγηρα, τα οποία πιστεύεται εδώ και καιρό ότι είναι του Ντα Βίντσι, ανήκουν πραγματικά σε αυτόν.
Οι επιστήμονες ελπίζουν, επίσης, ότι ανακατασκευάζοντας έναν πλήρη χάρτη του γονιδιώματος του καλλιτέχνη, μπορούν να ρίξουν φως στο πώς η βιολογία του συνέβαλε στα εξαιρετικά του χαρίσματα, γράφουν οι Times.
Ζωγράφος, μηχανικός, ανατόμος και εφευρέτης, ο Ντα Βίντσι γοητεύτηκε τόσο από την πτήση των πουλιών όσο και από τις μηχανές του πολέμου. Αφησε σημειωματάρια γεμάτα με σκίτσα ελικοπτέρων, υδραυλικών συστημάτων και ιδανικών πόλεων.
Σύμφωνα με μια θεωρία, είχε ένα ασυνήθιστα «γρήγορο μάτι», ικανό να απομονώνει στιγμές στον χρόνο που οποιοσδήποτε άλλος θα έχανε, όπως τη στιγμή που το χαμόγελο αρχίζει να σχηματίζεται στα χείλη της Μόνα Λίζα ή το ασύγχρονο χτύπημα των φτερών μιας λιβελούλας.
Ο Τζέσι Οσουμπελ, συνιδρυτής του Leonardo da Vinci DNA Project, είπε: «Πιστεύουμε ότι έβλεπε πράγματα που εσείς και εγώ δεν μπορούμε να δούμε».
Το Πρόγραμμα DNA του Λεονάρντο ντα Βίντσι ξεκίνησε το 2016 και σε αυτό συμμετέχουν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ στη Νέα Υόρκη, το Ινστιτούτο J Craig Venter στην Καλιφόρνια και το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας.
Το πρότζεκτ στοχεύει να διερευνήσει αν αυτή η «οπτική οξύτητα», μεταξύ άλλων ταλέντων, οφειλόταν στη γενετική του. Τα μέχρι στιγμής ευρήματα της έρευνας δημοσιεύονται τώρα στο Genia da Vinci (Η ιδιοφυΐα του Ντα Βίντσι), ένα βιβλίο των ιταλών ερευνητών Αλεσάντρο Βετζόζι και Αγκνιέζε Σάμπατο.
Οι ερευνητές παραδέχονται ότι έχουν ακόμη πολύ δρόμο μπροστά τους. Ανασκαφές βρίσκονται σε εξέλιξη στην εκκλησία Santa Croce στο Βίντσι, τον τόπο γέννησης του Λεονάρντο, όπου έχουν εκταφεί οστά που πιστεύεται ότι ανήκουν στον παππού και τους ετεροθαλείς αδελφούς του. Ενας ανδρικός σκελετός, που χρονολογήθηκε –με τη μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα στη σωστή περίοδο–, αναλύεται στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας.
Εάν μπορεί να γίνει αντιστοίχιση DNA μεταξύ αυτών των λειψάνων και των ζωντανών απογόνων της γραμμής του πατέρα του, αυτό, σημειώνουν οι Times, θα ανοίξει ενδεχομένως την πόρτα για τον έλεγχο άλλων, πιο αμφισβητούμενων δειγμάτων, όπως δερματικά κύτταρα που έχουν απομείνει στα χειρόγραφα και τα σημειωματάρια του Ντα Βίντσι.
Το βιβλίο διερευνά επίσης την καταγωγή του. Βασιζόμενο σε περιουσιακά αρχεία και νομικά έγγραφα, υποδηλώνει ότι η μητέρα του, Κατερίνα, μπορεί να ήταν μεσανατολικής καταγωγής, σκλάβα στο σπίτι ενός φλωρεντινού τραπεζίτη, μια θεωρία που υποστηρίζεται από την επιστημονική κοινότητα τα τελευταία χρόνια.
Εστιάζει επίσης σε ένα μεγάλο σχέδιο με κάρβουνο που αποκαλύφθηκε στο τζάκι ενός παλιού σπιτιού στο Βίντσι και αποδίδεται στον Ντα Βίντσι. Απεικονίζει ένα πλάσμα που ονομάζεται «Δράκος Μονόκερος», το οποίο φέρει ένα σπειροειδές κέρατο, μεμβρανώδη φτερά, νύχια και μια ελικοειδή ουρά.
Το έργο εξετάζεται από ιστορικούς τέχνης, ορισμένοι εκ των οποίων βλέπουν μια ομοιότητα με άλλα σκίτσα φανταστικών θηρίων που δημιούργησε ο καλλιτέχνης.