Η δεύτερη θητεία του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ προκαλεί αναστάτωση σε αρκετές ομάδες πολιτών, μεταξύ των οποίων και οι αμερικανοί φιλάνθρωποι. Ο φόβος ότι θα τους «επιτεθεί», ιδίως αν στηρίζουν σκοπούς που η κυβέρνηση Τραμπ χαρακτηρίζει «φιλελεύθερους», τους οδηγεί στην έσχατη λύση: εγκαταλείπουν τις ΗΠΑ και μεταφέρουν τις έδρες των εταιρειών που διαχειρίζονται τα φιλανθρωπικά κεφάλαιά τους στο Λονδίνο.
Σύμφωνα με επτά συμβούλους για θέματα φιλανθρωπίας που μίλησαν στους Financial Times, αμερικανοί φιλάνθρωποι-δωρητές έχουν αρχίσει να ιδρύουν οργανισμούς στο Ηνωμένο Βασίλειο ή να μεταφέρουν χρήματα σε ήδη υπάρχοντες, για την περίπτωση που η κυβέρνηση θα εντείνει την πίεση προς όσους στηρίζουν φιλελεύθερες υποθέσεις. Αλλωστε ο Ντόναλντ Τραμπ έχει απειλήσει να στερήσει τη χρηματοδότηση από μη κυβερνητικές οργανώσεις και διεθνείς φορείς που εργάζονται πάνω σε ζητήματα ποικιλομορφίας, ισότητας και κλίματος, στο πλαίσιο του «πολέμου κατά της woke κουλτούρας».
Σύμβουλος για φιλανθρωπικούς οργανισμούς ανέφερε στους FT ότι ήδη ένας αμερικανός πελάτης του ετοιμάζεται να μεταφέρει στο Λονδίνο φιλανθρωπικά κεφάλαια 200 εκατ. δολαρίων, ενώ έχει πραγματοποιήσει αντίστοιχης αξίας μεταφορά για έναν ακόμη Αμερικανό.
Ο επικεφαλής μιας από τις μεγαλύτερες φιλανθρωπικές οργανώσεις των ΗΠΑ δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα ότι τέτοιες κινήσεις πραγματοποιούνται «απολύτως» μεταξύ μεγάλων μη κερδοσκοπικών φορέων. Το Ηνωμένο Βασίλειο επιλέχθηκε, πρόσθεσε, ως ασφαλές καταφύγιο χάρη στις υπάρχουσες τραπεζικές σχέσεις, στα παρόμοια νομικά πλαίσια και στη χρήση της αγγλικής γλώσσας.
Ο Τζο Κρόουμ, επικεφαλής της ομάδας American Donor Fund στο Charities Aid Foundation, επισήμανε ότι αυτή η μετακίνηση κεφαλαίων μετά τον Τραμπ είναι «πρωτοφανές φαινόμενο, κάτι που δεν είχαμε προβλέψει». Ο Τζον Κάνατι, διευθύνων σύμβουλος του National Philanthropic Trust UK, συμφώνησε ότι η μεταφορά χρημάτων από αμερικανικές σε βρετανικές φιλανθρωπικές δομές είναι «άνευ προηγουμένου».
Ο Κρόουμ δήλωσε ότι το American Donor Fund, που διαχειρίζεται δωρεές για φορολογούμενους με διπλή υπηκοότητα ΗΠΑ-Βρετανίας, αυξήθηκε από 38,5 εκατ. λίρες το 2015-16 σε περίπου 140 εκατ. λίρες το 2024-25. Οι δωρεές αυξήθηκαν κατά 22,6 εκατ. λίρες την περίοδο 2020-22, αλλά κατά 31,4 εκατ. λίρες την περίοδο έως τον Απρίλιο του 2025, δείχνοντας επιτάχυνση του ρυθμού προσφοράς. Η δεύτερη προεδρία του Τραμπ ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2025.
Εκτός από τη δημιουργία νέων δομών, οι φιλάνθρωποι ιδρύουν θυγατρικές ή αδελφές οργανώσεις για τα ήδη υπάρχοντα ιδρύματά τους στις ΗΠΑ, σύμφωνα με δικηγόρους, οι οποίοι επίσης μίλησαν στους Financial Times. Αν και οι δωρεές προς βρετανικές φιλανθρωπικές οργανώσεις αποτελούν μακροχρόνια τάση, η μεταφορά κεφαλαίων σε ξένες δομές τέτοιας κλίμακας είναι πρόσφατη εξέλιξη, όπως δήλωσε ένας εξ αυτών. «Πριν από τον Τραμπ δεν υπήρχε περίπτωση κάποιος να μας πει “η νέα κυβέρνηση μάς φοβίζει, οπότε σκεφτόμαστε να το κάνουμε αυτό”. Είναι σαφώς κάτι καινούριο», πρόσθεσε.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε πρόσφατα στους Financial Times ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα «παρακολουθήσει τη ροή των χρημάτων» για να διαπιστώσει αν μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί των ΗΠΑ έχουν χρηματοδοτήσει ομάδες που κατηγορούνται ότι υποστηρίζουν πολιτική βία.
Παράλληλα, το φιλανθρωπικό ίδρυμα του δισεκατομμυριούχου διαχειριστή hedge fund σερ Κρις Χον σταμάτησε να χορηγεί επιχορηγήσεις σε αμερικανικές ΜΚΟ. Το Children’s Investment Fund Foundation ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι δεν κατανοεί πλέον το «περιβάλλον πολιτικής των ΗΠΑ» που διέπει τις δωρεές.
Κατά τον Μάικλ Λιούις, στέλεχος της ΕΥ, «υπάρχει φόβος ότι μπορεί να επιβληθούν περιορισμοί στις ΗΠΑ σχετικά με το τι είδους χρηματοδότηση μπορούν να προσφέρουν οι φιλανθρωπικές οργανώσεις στο εξωτερικό. Δεν είναι λοιπόν προτιμότερο να μεταφερθούν κάποια από αυτά τα κεφάλαια εκτός των ΗΠΑ, σε ξένη οντότητα, ώστε να προστατευθούν;»
Το βρετανικό νομικό σύστημα, σύμφωνα με νομικούς εμπειρογνώμονες, καθιστά τη διασυνοριακή δωρεά ευκολότερη απ’ ό,τι σε άλλες χώρες. Ο Τζέιμς Μαλόνι, εταίρος στη νομική εταιρεία Farrer & Co, δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει πλεονεκτήματα όπως ένα «ισχυρό ρυθμιστικό περιβάλλον» που ενισχύει την εμπιστοσύνη.
Στον φιλανθρωπικό τομέα επικρατούν φόβοι ότι ο Τραμπ επιθυμεί να ανακαλέσει το καθεστώς φοροαπαλλαγής ορισμένων οργανισμών, κάτι που η κυβέρνηση έχει ήδη επιχειρήσει εναντίον του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. «Δημιουργείται ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, ίσως και χάους, οπότε οι οργανισμοί πρέπει να διαχειριστούν τον κίνδυνο, να τον αξιολογήσουν και να αποφασίσουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να συνεχίσουν την απαλλασσόμενη από φόρο δράση τους», δήλωσε στους FT η Αλάνα Πετράσκε, εταίρος της δικηγορικής εταιρείας Withers στη Νέα Υόρκη.
Η Charity Commission, η βρετανική ρυθμιστική αρχή, ανέφερε ότι από την έναρξη του οικονομικού έτους 2025-26 περισσότερες από 200 μη κερδοσκοπικές οργανώσεις με έδρα τις ΗΠΑ έχουν υποβάλει αίτηση για να εγγραφούν ως φιλανθρωπικά ιδρύματα.