Τα αγροτικά μπλόκα είναι πια τόσο παλιά όσο και η Μεταπολίτευση. Ομως δεν έγιναν πραγματικά «εθνικό γεγονός» παρά μόνο όταν απέκτησαν τον μόνιμο συμπρωταγωνιστή τους. Την τηλεόραση. Χωρίς τα κανάλια, θα ήταν μια σκληρή τοπική διεκδίκηση για το κόστος παραγωγής. Με τα κανάλια, γίνονται σίριαλ, ριάλιτι και έτοιμο υλικό για prime time.
Η τηλεόραση αγαπά τα μπλόκα γιατί προσφέρουν αυτό που η ίδια δυσκολεύεται να παραγάγει, και μάλιστα φθηνά. Την εικόνα. Το τρακτέρ κάθετα στην Εθνική, τα λάστιχα, η φωτιά, το καζάνι με την αχνιστή φασολάδα, ο εκφραστικός συνδικαλιστής, ο εξαγριωμένος οδηγός, η αστυνομία στο βάθος. Είναι το τέλειο τηλεοπτικό πακέτο. Εχει χρώμα, έχει ένταση, έχει δράμα, δεν κοστίζει τίποτα. Στήνεις ένα συνεργείο στον κόμβο και η εκπομπή γράφεται μόνη της. Το μισό δελτίο είναι ήδη έτοιμο.
Από την άλλη, και οι αγρότες έχουν μάθει πλέον τον τηλεοπτικό κώδικα. Ξέρουν ότι χωρίς κάμερες, η πίεση δεν φτάνει ποτέ εκεί που πρέπει. Ενα μπλόκο που δεν προβάλλεται σε δελτίο ή πρωινή εκπομπή ισοδυναμεί με απεργία που δεν συνέβη. Γι’ αυτό και οι κινητοποιήσεις προσαρμόζονται όλο και περισσότερο στον τηλεοπτικό χρόνο. Η κορύφωση συνήθως συμπίπτει με το prime time, οι δηλώσεις γίνονται στημένες στο φως των προβολέων, και ο πιο χαρισματικός συνδικαλιστής αποκτά τη δική του μικρή αναγνωρισιμότητα.
Το αποτέλεσμα είναι ένας ιδιότυπος κύκλος. Τα μπλόκα «ταΐζουν» την τηλεόραση με εικόνα, και η τηλεόραση συντηρεί τα μπλόκα με ορατότητα. Χωρίς το ένα, το άλλο δύσκολα επιβιώνει. Κάθε χρόνο, σχεδόν την ίδια εποχή, επανέρχεται η ίδια δραματουργία: «Στήνονται τα τρακτέρ», «Κλείνουν οι δρόμοι», «Αντίδραση οδηγών και ξενοδόχων», «Σκληραίνει η κυβέρνηση», «Κρίσιμη συνάντηση». Ενα μικρό σίριαλ πέντε επεισοδίων που πάντα κλείνει με την ίδια ατάκα: «Ο αγώνας συνεχίζεται».
Η ουσία, βέβαια, σπανίως προλαβαίνει να φανεί. Ο τηλεοπτικός χρόνος είναι πολύτιμος και –το κυριότερο– δεν αγαπά το δύσκολο. Ποιος θα καθίσει να εξηγήσει ΚΑΠ, κόστος παραγωγής, στρεβλώσεις συνεταιρισμών, ΟΠΕΚΕΠΕ, τεχνικές λύσεις, ευλογιές των προβάτων, αποψίλωση υπαίθρου; Ολα αυτά είναι τεχνικά, δεν αναλύονται μέσα στα λίγα δευτερόλεπτα που δίνουν ο παρουσιαστής και το control σε όποιον παίρνει το μικρόφωνο. Ούτε υπάρχουν πολλοί τηλεθεατές ικανοί ή διατεθειμένοι να τα καταλάβουν.
Ετσι φτάνουμε στο παράδοξο. Ενώ το αγροτικό ζήτημα παραμένει πραγματικό, σκληρό και υπαρξιακό –με εισοδήματα που πιέζονται, με το κόστος παραγωγής να θεριεύει, με την κλιματική κρίση να κόβει τα πόδια σε κάθε καλλιέργεια–, ο δημόσιος διάλογος εγκλωβίζεται στην εικόνα και όχι στην ουσία. Τα μπλόκα είναι η κορυφή του παγόβουνου, όμως αυτό που μεταδίδεται είναι μόνο ο πάγος της κορυφής. Κανείς δεν έχει χρόνο για το υπόστρωμα.
Και όσο συνεχίζεται αυτή η αμοιβαία εξάρτηση, το τελετουργικό θα επαναλαμβάνεται. Τον ίδιο μήνα, στα ίδια σημεία, με τα ίδια πλάνα. Οχι επειδή οι αγρότες έχουν εντελώς άδικο, αλλά επειδή η τηλεοπτική οικονομία θέλει δράμα και η κοινωνική διαμαρτυρία χρειάζεται φως. Ενας συμβιωτικός οργανισμός που ζει μισό αιώνα τώρα. Το μπλόκο και το κανάλι, δεμένα όπως ο αγρότης με το χώμα του.