Το «δώρο», δηλαδή η επιστροφή από το κράτος ενός ενοικίου από τα 12 που κατέβαλαν το 2024, αποκάλυψε όχι μόνο ότι οι περισσότεροι ενοικιαστές δεν δηλώνουν το πραγματικό ποσό που καταβάλλουν, αλλά και δεκάδες άλλα κόλπα της αγοράς προκειμένου οι ιδιοκτήτες να πληρώσουν λιγότερο (ή καθόλου) φόρο απ’ όσα εισέπραξαν.
Κανείς εχέφρων δεν μπορεί να καταλάβει γιατί οι ενοικιαστές, οι οποίοι δεν πήραν ένα ολόκληρο ενοίκιο, δηλώνουν «αγανακτισμένοι», όταν το 2024 (που αποτελεί το έτος βάσης για τον υπολογισμό του επιδόματος) είτε δήλωσαν χαμηλότερο μίσθωμα από αυτό που πραγματικά πληρώνουν είτε εμφανίστηκαν ως ενοικιαστές (υπέγραψαν και έστειλαν στην Εφορία μισθωτήριο συμβόλαιο) για έναν ή δύο μήνες το πολύ. Συνήθως τα περισσότερα συμβόλαια εμφανίζονται στο Taxis το τελευταίο δίμηνο κάθε έτους, Νοέμβριο και Δεκέμβριο, και πάντως σίγουρα μετά τον Σεπτέμβριο, που είναι ο μήνας των μετακομίσεων.
Αν το μαζικό αυτό φαινόμενο δεν ήταν τόσο σοβαρό, καθώς τα ενοίκια βρίσκονται στα ύψη και οι ενοικιαστές προτιμούν να δίνουν «μαύρα» στους ιδιοκτήτες για να γλιτώσουν κάτι, οι διαμαρτυρίες των ιδίων και των κομμάτων της αντιπολίτευσης θα θύμιζαν το παμπάλαιο ανέκδοτο που έλεγε:
– Κάποιος σκότωσε τον πατέρα του. Τον συνέλαβαν και όταν οδηγήθηκε στο δικαστήριο, ο δικηγόρος του ζήτησε από τους δικαστές να του αναγνωρίσουν ως ελαφρυντικό ότι έμεινε ορφανός…
Και μη χειρότερα δηλαδή.
Τι πραγματικά συνέβη
Η κυβέρνηση αποφάσισε τον περασμένο Απρίλιο να επιστρέψει, ως ένα μέτρο αποσυμπίεσης των ενοικιαστών, ένα ολόκληρο ενοίκιο. Κι αυτό δόθηκε σε όλους τους δικαιούχους τον Νοέμβριο, χωρίς να απαιτείται να κάνουν έστω μία αίτηση.
Όμως, σε χιλιάδες περιπτώσεις προέκυψαν χαμηλότερες καταβολές (από την επιστροφή ενός μηνιάτικου ενοικίου), οι οποίες, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, «οφείλονται σε λανθασμένη ή ελλιπή δήλωση της ετήσιας δαπάνης ενοικίου από τον ενοικιαστή».
Αυτό βέβαια δεν ισχύει.
Οπως όλοι γνωρίζουμε, η επικοινωνιακή προβολή του μέτρου από την κυβέρνηση από την περασμένη άνοιξη μέχρι και τον Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ τόνιζε ότι «το μέτρο αφορά την επιστροφή ενός ολόκληρου ενοικίου» και όχι «την επιστροφή του 1/12 των ενοικίων που δήλωσε ότι κατέβαλε κάποιος το 2024», είτε επρόκειτο για έναν μήνα είτε για έναν χρόνο. Αυτό είναι το ακριβές, δηλαδή το μέτρο που εφαρμόζεται.
Κι εδώ έγινε το «μπάχαλο».
Οπως ξεκαθάρισε τώρα το υπουργείο Οικονομικών:
– «Η ενίσχυση υπολογίζεται από την ετήσια δαπάνη ενοικίου του 2024, όπως αυτή δηλώθηκε στο έντυπο Ε1, είτε για την κύρια κατοικία (κωδικοί 811 έως 816), είτε για τη φοιτητική κατοικία τέκνων (κωδικοί 817 έως 822), και αφορά αποκλειστικά ποσά που έχουν δηλωθεί ως πραγματικά καταβληθέντα και επιβεβαιώνονται μέσω διασταύρωσης με τα στοιχεία του ηλεκτρονικού μισθωτηρίου».
«Η διαδικασία, όμως, ανέδειξε περιπτώσεις στις οποίες οι πολίτες δεν διόρθωσαν την εσφαλμένη δήλωση».
Τι εννοεί άραγε το υπουργείο χωρίς να το λέει:
– «Αυτοί που σήμερα διαμαρτύρονται δεν δήλωσαν το πραγματικό ενοίκιο που καταβάλλουν στον ιδιοκτήτη στην εφορία. Για τον λόγο αυτό, δίνεται τώρα δεύτερη δυνατότητα διόρθωσης μέσω υποβολής τροποποιητικής δήλωσης Ε1 έως τις 30 Δεκεμβρίου».
Με άλλα λόγια, καλεί τους ενοικιαστές που διαμαρτύρονται να δηλώσουν και τα «μαύρα» που καταβάλλουν στους εκμισθωτές.
Τι έδειξε ο αλγόριθμος της ΑΑΔΕ
Με δεδομένο ότι το ποσό της ενίσχυσης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/12 του ποσού (δηλαδή του συνόλου των ενοικίων που κατέβαλε πέρυσι) και έχει δηλώσει ο ενοικιαστής στη φορολογική δήλωση Ε1, προέκυψαν τα εξής:
– Μικρό ποσοστό ενοικιαστών, το 3,9%, έλαβαν χαμηλά ποσά 20–30 ευρώ.
– Ποσοστό 17,6% έλαβε ενίσχυση μεταξύ 30 και 100 ευρώ.
– Η πλειονότητα, 78,5%, έλαβε ενίσχυση άνω των 100 ευρώ και έφτασε έως και 1.500 ευρώ.
Σημαντικός αριθμός από αυτούς που έλαβαν μικρή ενίσχυση είτε μοιραζόταν το ενοίκιο με άλλους αντισυμβαλλόμενους στο μισθωτήριο είτε είχε ενοικιάσει κατοικία μόνο για λίγους μήνες το 2024, άρα το 1/12 της ετήσιας δαπάνης αντιστοιχούσε στο ποσό αυτό.
Για παράδειγμα, φορολογούμενος νοίκιασε διαμέρισμα από την 1η Σεπτεμβρίου 2024 με μηνιαίο μίσθωμα 200 ευρώ. Συνεπώς η ετήσια δαπάνη του ήταν για 4 μόνο μήνες, δηλαδή 800 ευρώ, και η ενίσχυση που αναλογεί ως το 1/12 της ετήσιας δαπάνης ανέρχεται σε 67 ευρώ.
Ακραίες περιπτώσεις
Μάλιστα, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο, «υπήρχαν και ακραίες περιπτώσεις με πολύ μικρά δηλωθέντα ενοίκια».
Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα όπου δηλώθηκαν εξαιρετικά μικρά ποσά τόσο στο Ε1 όσο και στο ηλεκτρονικό μισθωτήριο, τα οποία γνώριζε η ΑΑΔΕ και τώρα τα ανακοινώνει ως «ακραίες περιπτώσεις ψευδών δηλώσεων», είναι τα εξής:
• Αιγάλεω: 88 τ.μ. – Δηλωθέν μηνιαίο ενοίκιο: 10 ευρώ
• Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης: 66 τ.μ. – Δηλωθέν μηνιαίο ενοίκιο: 10 ευρώ
• Γαλάτσι: 62 τ.μ. – Δηλωθέν μηνιαίο ενοίκιο: 25 ευρώ
• Ιλιον: 75 τ.μ. – Δηλωθέν μηνιαίο ενοίκιο: 20 ευρώ
• Αγιος Δημήτριος: 30 τ.μ. – Δηλωθέν μηνιαίο ενοίκιο: 10 ευρώ
• Ηλιούπολη: 133 τ.μ. – Δηλωθέν μηνιαίο ενοίκιο: 20 ευρώ
• Χαλάνδρι: 119 τ.μ. – Δηλωθέν μηνιαίο ενοίκιο: 30 ευρώ
• Νέα Κυδωνία (Χανιά): 107 τ.μ. – Δηλωθέν μηνιαίο ενοίκιο: 5 ευρώ
• Περιστέρι: 111 τ.μ. – Δηλωθέν μηνιαίο ενοίκιο: 10 ευρώ
Το ερώτημα είναι πώς δέχτηκε αυτές τις δηλώσεις ως «ειλικρινείς» η ΑΑΔΕ και τι έκανε μέχρι τώρα σε αυτές τις περιπτώσεις. Και όχι αν οι συγκεκριμένοι ενοικιαστές διαμαρτύρονται γιατί δεν πήραν επιστροφή ενοικίου.
Δεν χρειάζεται «ΑΙ» για να αντιληφθεί κανείς τι συνέβαινε και τι εξακολουθεί να γίνεται στην αγορά ενοικιαζόμενης στέγης.