Τα όσα συνέβησαν στο αεροδρόμιο του Τόκιο είναι προφανώς μια ακόμη αεροπορική τραγωδία: δύο αεροπλάνα συγκρούστηκαν κατά τη διάρκεια της προσγείωσης-απογείωσης, με συνέπεια πέντε άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους. Ομως είναι και ένα θαύμα: από ένα φλεγόμενο Airbus γλίτωσαν όλοι –και οι 379– επιβαίνοντες!
Την ώρα που η Μητροπολιτική Αστυνομία του Τόκιο έχει ξεκινήσει μεγάλη έρευνα για να εξεταστεί τι συνέβη και αν υπήρξε ανθρώπινο λάθος, κυρίως από τις εντολές του πύργου ελέγχου του αεροδρομίου Χανέντα στους κυβερνήτες των δύο αεροσκαφών, υπάρχει θαυμασμός για το γεγονός ότι ένα γεμάτο Α350 που είχε τυλιχθεί στις φλόγες εκκενώθηκε επιτυχώς.
Οι εμπειρογνώμονες έκριναν ότι η επιτυχής εκκένωση του φλεγόμενου Airbus οφείλεται στον συνδυασμό σύγχρονων προτύπων ασφαλείας αλλά και στην στέρεη νοοτροπία σε θέματα ασφάλειας των Ιαπώνων – γενικώς των Ιαπώνων αλλά και ειδικώς της Japan Airlines.
Μιλώντας στο CNN, ο Γκράχαμ Μπρέιτγουεϊτ, καθηγητής ασφαλείας και εμπειρογνώμων ατυχημάτων στο πανεπιστήμιο Κράνφιλντ της Βρετανίας, σχολίασε: «Από όσα είδα στις εικόνες, έμεινα κατάπληκτος και με μια αίσθηση ανακούφισης για το ότι σώθηκαν όλοι. Πρόκειται για μια εξαιρετικά σοβαρή πρόσκρουση που μπορεί να υποστεί ένα αεροσκάφος. Αλλά, γνωρίζοντας την εταιρεία και το πόση προσοχή δίνουν στην ασφάλεια και την εκπαίδευση του πληρώματος, το γεγονός πως έγινε τόσο καλή δουλειά, δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη», προσέθεσε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του, μιλώντας στο BBC, o Εντ Γκαλέα, καθηγητής και διευθυντής της Ομάδας Μηχανικών Πυρασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς στη Βρετανία, περιέγραψε μεν την εκκένωση του αεροσκάφους 350 της πτήσης JAL516 ως ένα θαύμα, όμως σημείωσε πως αυτή είναι «γραμμένη με αίμα ιστορία της πολιτικής αεροπορίας» στην Ιαπωνία και διεθνώς είναι αυτή που έχει καθορίσει την ασφάλεια των σύγχρονων πτήσεων.
Σύμφωνα με το CNN, ήταν πριν από 39 χρόνια όταν οι Ιάπωνες έζησαν μια αεροπορική τραγωδία που τους έκανε να αναθεωρήσουν τα πρωτόκολλα ασφαλείας των πτήσεων και να αφοσιωθούν σε αυτά με… ιαπωνική πειθαρχία: ήταν 12 Αυγούστου 1985, όταν η πτήση 123 της JAL από το Τόκιο προς την Οσάκα συνετρίβη, με αποτέλεσμα τον θάνατο των 520 από τους 524 επιβαίνοντες. Αιτία του δυστυχήματος αποδείχτηκε τότε η αμελής επισκευή του ουραίου τμήματος του αεροσκάφους από τεχνικούς της κατασκευάστριας Boeing.
Αυτό το δυστύχημα είναι και το πλέον πολύνεκρο με την εμπλοκή ενός αεροσκάφους (οι 583 νεκροί, στις 27 Μαρτίου του 1988 στην Τενερίφη, είχε την εμπλοκή δύο αεροσκαφών που συγκρούστηκαν στον διάδρομο προσγείωσης).
«Το πλήγμα ήταν βαρύ για την αεροπορική εταιρεία. Σε μια κουλτούρα όπως αυτή της Ιαπωνίας, ανέλαβαν την ευθύνη συνολικά και ήθελαν να διασφαλίσουν ότι δεν θα ξανασυμβεί ποτέ κάτι τέτοιο» τόνισε ο Μπρέιτγουεϊτ στο CNN. «Oταν τα πράγματα πάνε στραβά, εκείνοι (οι Ιάπωνες) βλέπουν πώς μπορούν να μάθουν. Ολα είναι μια ευκαιρία βελτίωσης» προσέθεσε.
Και όντως, η εμμονή της συγκεκριμένης εταιρείας στην ασφάλεια με βάση την τραγωδία του Αυγούστου του 1985, είναι τουλάχιστον εκπληκτική. Το 2005, όταν οι υπεύθυνοι της Japan Airlines, κατάλαβαν ότι μία εικοσετία μετά, πολλοί από τους νέους εργαζόμενους και μέλη των πληρωμάτων δεν είχαν πια μνήμη της καταστροφής, δημιούργησαν έναν ειδικό χώρο στην έδρα της εταιρείας με απομεινάρια από τη μοιραία πτήση JAL123 και με ιστορίες των μελών του πληρώματος και των επιβατών –ως διαρκή υπενθύμιση ότι κανείς δεν πρέπει να ξεχνά και ότι η ασφάλεια είναι το παν.
Ο Μπρέιτγουεϊτ σημείωσε πως οι συγκρούσεις αεροπλάνων στον διάδρομο απογείωσης-προσγείωσης, είναι «σπάνιες, αλλά μπορούν να γίνουν ολέθριες». Και η άμεση ανταπόκριση του άριστα εκπαιδευμένου πληρώματος της Japan Airlines ήταν αυτή που έσωσε εκατοντάδες ζωές.
Μέσα σε μόλις μερικά δευτερόλεπτα από τη στιγμή που το αεροπλάνο ακινητοποιήθηκε, οι «τσουλήθρες» διαφυγής ενεργοποιήθηκαν και οι επιβαίνοντες εκκένωσαν άμεσα και χωρίς πανικό το αεροσκάφος –τα μέλη του πληρώματος τούς υπέδειξαν με φακούς τις εξόδους, οι επιβάτες κινήθηκαν με τάξη και όλα εξελήχθηκαν σύμφωνα με τα πρωτόκολλα ασφαλείας.
Σύμφωνα με την εκπρόσωπο της Japan Airlines, Μάγκι Κουβασάκι, λόγω της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε χρησιμοποιήθηκαν μόνο τρεις έξοδοι για την εκκένωση του Airbus. Το πλήρωμα της JAL516 ήταν εκπαιδευμένο να απομακρύνει όλους τους επιβάτες μέσα σε μόλις 90 δευτερόλεπτα!
«Είμαι εξαιρετικά εντυπωσιασμένος από τους πιλότους, το πλήρωμα και τους επιβάτες για αυτό που φαίνεται να ήταν μια εκκένωση εγχειριδίου στις πιο ακραίες συνθήκες», δήλωσε στο CNN ένας πιλότος μεγάλης ευρωπαϊκής αεροπορικής εταιρείας, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.
«Καθώς τα αεροσκάφη γίνονται μεγαλύτερα, οι διαδικασίες έχουν τελειοποιηθεί, ώστε όλοι οι επιβάτες να μπορούν να απομακρυνθούν μέσα σε 90 δευτερόλεπτα. Οι αεροσυνοδοί σε ορισμένες αεροπορικές εταιρείες μπορούν επίσης τώρα να ξεκινήσουν την εκκένωση, εάν κρίνουν πως είναι απολύτως απαραίτητη, εξοικονομώντας κρίσιμα δευτερόλεπτα, χωρίς να περιμένουν τον κυβερνήτη να δώσει το πράσινο φως» εξήγησε.
Οπως ανέφερε ο ίδιος, οι εργαζόμενοι της Japan Airlines γνωρίζουν πως η ιστορία σύγχρονης αεροπορίας είναι «γραμμένη με το αίμα άλλων που δεν ήταν τόσο τυχεροί».
Τα δυστυχήματα γίνονται μαθήματα, «για όλο τον κλάδο, ώστε τα πληρώματα να μπορούν να βελτιωθούν».
O ίδιος στάθηκε και στην περίπτωση της πτήση 163 της Saudia, που το 1980 έγινε η αφορμή ώστε να αποκτήσει το πλήρωμα εξουσιοδότηση για εκκένωση του αεροσκάφους. Η συγκεκριμένη πτήση είχε πραγματοποιήσει επιτυχή αναγκαστική προσγείωση στο Ριάντ, ωστόσο, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, οι πιλότοι δεν έδωσαν άμεσα εντολή εκκένωσης του αεροσκάφους, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους και οι 301 επιβάτες.
Ενα άλλο δυστύχημα που καθόρισε τα πρότυπα ασφαλείας στη διεθνή αεροπορία ήταν εκείνο με την British Airtours το 1985 στο αεροδρόμιο του Μάντσεστερ στη Βρετανία. Το αεροσκάφος δεν πραγματοποίησε ομαλή απογείωση, με αποτέλεσμα να πιάσει φωτιά. Ωστόσο, ενώ ακινητοποιήθηκε στον διάδρομο προσγείωσης και οι πυροσβέστες έφτασαν εγκαίρως, 55 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους – κυρίως από εισπνοή καπνού. «Από αυτό το δυστύχημα προέκυψαν νέες συστάσεις που επηρέασαν πολλά από τα χαρακτηριστικά των σύγχρονων αεροσκαφών», υπενθύμισε ο Γκράχαμ Μπρέιτγουεϊτ.
«Η ύπαρξη επαρκούς χώρου γύρω από τις εξόδους. Φώτα κατά μήκος του δαπέδου. Η αξιολόγηση από το πλήρωμα του κατά πόσο το άτομο που κάθεται στην έξοδο ασφαλείας, είναι σε θέση να την ανοίξει. Τα υλικά κατασκευής των καμπινών. Όλα αυτά συμβάλλουν σε μια επιτυχή εκκένωση» εξήγησε.