Το σχέδιο της πολωνικής κυβέρνησης να εκπαιδεύσει τους μαθητές για το πώς να ζουν μια υγιεινή ζωή πυροδοτεί έναν πολιτισμικό πόλεμο που στρέφει τους συντηρητικούς και την ισχυρή Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία εναντίον της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τουσκ, όπως επισημαίνει δημοσίευμα του Politico.
Από φέτος, τα δημοτικά και γυμνάσια της Πολωνίας θα προσθέσουν ένα νέο μάθημα στα προγράμματά τους – την αγωγή υγείας. Στόχος του είναι να διδάξει στους νέους πώς να ζουν μια υγιή ζωή, να αντιμετωπίζουν το άγχος, και να αναγνωρίζουν σύγχρονες απειλές, όπως η διαδικτυακή ασφάλεια και η ευαισθησία στην παραπληροφόρηση και στα fake news.
Το μάθημα ασχολείται και με τη σεξουαλική υγεία, γεγονός που προκαλεί σφοδρές επιθέσεις από τους συντηρητικούς κύκλους της χώρας. Μέλη του δεξιού κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS), το οποίο κατείχε την εξουσία στην Πολωνία από το 2015 έως το 2023, εμφανίζονται στα πολωνικά Μέσα ενημέρωσης ισχυριζόμενοι ότι το νέο σχολικό μάθημα επικεντρώνεται δυσανάλογα στη σεξουαλικότητα.
Το πρόγραμμα μαθημάτων για την αγωγή υγείας «περιέχει επιβλαβές περιεχόμενο, όπως ο διαχωρισμός της σεξουαλικότητας από την αγάπη, τον γάμο και την οικογένεια, η προώθηση της άμβλωσης, και η διάδοση της ιδεολογίας των φύλων», αναφέρει ένα συντηρητικό ίδρυμα με επικεφαλής τον Γιαν Κλόιτερ, βουλευτή του PiS, ενόψει μιας διαδήλωσης διαμαρτυρίας στο Γκντανσκ εναντίον των νέων μαθημάτων.
Η Καθολική Εκκλησία στην Πολωνία ισχυρίζεται ότι τα μαθήματα είναι «αντι-οικογενειακά», «λειτουργούν αποσταθεροποιητικά για τα φύλα» και «διαφθείρουν ηθικά τα παιδιά». Ωστόσο, η υπουργός Παιδείας, Μπάρμπαρα Νοβάκα, δήλωσε στο κρατικό ειδησεογραφικό πρακτορείο PAP ότι η σωστή εκπαίδευση στα σεξουαλικά θέματα έχει τον ακριβώς αντίθετο στόχο – την προστασία των παιδιών από την κακοποίηση, η οποία εκμεταλλεύεται την άγνοια.
«Οι σημερινοί νέοι αντιμετωπίζουν μια κρίση ψυχικής υγείας και διατρέχουν ολοένα και μεγαλύτερο κίνδυνο εθισμών, εκτιθέμενοι στην πορνογραφία. Ρόλος του κράτους είναι να λάβει αποτελεσματικά προληπτικά μέτρα», ισχυρίζεται η Νοβάκα. Από την άλλη, η αποτελεσματικότητα του προγράμματος «αμφισβητείται όσο η αγωγή υγείας δεν είναι υποχρεωτική», όπως αναφέρει το γραφείο του Συνηγόρου του Παιδιού.
Ωστόσο, η κυβέρνηση συνασπισμού του Ντόναλντ Τουσκ αποφάσισε ότι το νέο μάθημα θα είναι προαιρετικό. Το ζήτημα έχει προκαλέσει τόση πολιτική ένταση στη χώρα, που ο φιλελεύθερος υποψήφιος στις φετινές προεδρικές εκλογές, δήμαρχος της Βαρσοβίας, Ράφαλ Τρζασκόφσκι, επιχείρησε να αποφύγει την οργή των συντηρητικών ψηφοφόρων, υποστηρίζοντας την προαιρετική φύση του μαθήματος.
Στην κορύφωση της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές, η ίδια ιδέα υποστηρίχθηκε και από τον επίσης φιλελεύθερο πρωθυπουργό, Ντόναλντ Τουσκ – αλλά ο συμβιβασμός αυτός δεν βοήθησε τον Τρζασκόφσκι, ο οποίος έχασε οριακά τις εκλογές από τον υποστηριζόμενο από το PiS, συντηρητικό Κάρολ Ναβρόκι. Τώρα, όμως, η πρωτοβουλία συνιστά επίσημη κυβερνητική πολιτική.
Το μάθημα καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από τη διατροφή και τη σωματική άσκηση έως την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους κινδύνους που ενέχουν το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Παράλληλα ασχολείται με την σεξουαλική βία και τους τρόπους αντιμετώπισής της. Ομως με το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς την περασμένη εβδομάδα, τα Μέσα ενημέρωσης μετέδιδαν ότι σωρηδόν οι γονείς δεν έγραφαν τα παιδιά τους στο νέο μάθημα, αναφέρει το Politico.
Για ορισμένους από αυτούς, η ύπαρξη ενός νέου προαιρετικού μαθήματος στο σχολείο είναι προβληματική για λόγους καθημερινής οργάνωσης, και όχι ιδεολογίας, καθώς το καθημερινό ωράριο του σχολείου είναι αρκετά επιβαρυμένο. Η αγωγή υγείας αντικαθιστά ένα μάθημα οικογενειακής ζωής, το οποίο ήταν επίσης προαιρετικό – και εξίσου αντιδημοφιλές στις επιλογές των γονέων, λόγω φορτωμένου σχολικού ωραρίου.
Η ειρωνεία είναι ότι κάποιοι από τους επώνυμους αντιπάλους του μαθήματος εμφανίστηκαν αδιάβαστοι σε θέματα αγωγής υγείας στον πολωνικό Τύπο. Ο βουλευτής του PiS, Αντρέι Κοζτόβνιακ, αρνήθηκε να απαντήσει σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τη διαφορά μεταξύ της περιόδου και της ωορρηξίας μιας γυναίκας. «Δεν γνωρίζω, δεν θυμάμαι, δεν με έχει απασχολήσει ποτέ, το παραδέχομαι», απάντησε ο βουλευτής στη διάρκεια ζωντανής εκπομπής στην κρατική τηλεόραση.
Οι συνάδελφοί του στα κυβερνητικά έδρανα δεν τα πήγαν πολύ καλύτερα. «Δεν θα επεκταθώ στο ζήτημα», απάντησε όταν ρωτήθηκε ο Ιρένουζ Ρας, βουλευτής του Πολωνικού Λαϊκού Κόμματος. Η πλήρης εικόνα γύρω από την ανταπόκριση στο νέο μάθημα θα γίνει πιο ξεκάθαρη μετά τις 25 Σεπτεμβρίου, την προθεσμία μέχρι την οποία οι γονείς μπορούν να επιλέξουν αν τα παιδιά τους θα εγγραφούν σε αυτό.
Επειτα από μια δοκιμαστική περίοδο ενός έτους, το υπουργείο Παιδείας της Πολωνίας στοχεύει να καταστήσει το μάθημα υποχρεωτικό, όπως δήλωσε η υπουργός Παιδείας στον ραδιοφωνικό σταθμό RMF FM την Τετάρτη.