Εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα δήλωσαν ότι είναι συγκλονισμένοι από τη «δραματική αύξηση» του αριθμού των εκτελέσεων στο Ιράν, με περισσότερους από 1.000 ανθρώπους να έχουν σκοτωθεί κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2025.
«Η κλίμακα των εκτελέσεων στο Ιράν είναι συγκλονιστική και αποτελεί σοβαρή παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή», προειδοποίησαν οι πέντε ειδικοί εισηγητές σε κοινή δήλωση.
Σημείωσαν ότι οι μισές από τις γνωστές εκτελέσεις αφορούσαν αδικήματα που σχετίζονταν με ναρκωτικά και ότι τις τελευταίες εβδομάδες καταγράφηκαν κατά μέσο όρο εννέα απαγχονισμοί την ημέρα.
Δεν υπήρξε άμεσο σχόλιο από το Ιράν. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει υπερασπιστεί στο παρελθόν τη χρήση της θανατικής ποινής, δηλώνοντας ότι περιορίζεται μόνο στα «πιο σοβαρά εγκλήματα».
Την ίδια ημέρα, το Ιράν ανακοίνωσε την εκτέλεση ενός άνδρα που κατηγορείτο για κατασκοπεία υπέρ του Ισραήλ.
Το δικαστικό πρακτορείο ειδήσεων Mizan ανέφερε ότι ήταν ο Μπαχμάν Τσούμπι Ασλ, ειδικός σε βάσεις δεδομένων σε «ευαίσθητα τηλεπικοινωνιακά έργα» και ότι ήταν «αξιόπιστος κατάσκοπος» της Μοσάντ, χωρίς να παρέχει καμία απόδειξη.
Ο Ιρανός εκτελέστηκε τη Δευτέρα, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έφεσή του κατά της καταδίκης του με την κατηγορία της «διαφθοράς στη Γη», πρόσθεσε.
Το Mizan δεν ανέφερε πότε συνελήφθη ο Ασλ, και η υπόθεσή του δεν είχε προηγουμένως αναφερθεί από τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ή τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ηταν ο 11ος άνδρας που καταδικάστηκε για κατασκοπεία υπέρ του Ισραήλ και εκτελέστηκε από το Ιράν φέτος, με εννέα από τις εκτελέσεις να έχουν πραγματοποιηθεί μετά τον 12ήμερο πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών, τον Ιούνιο.
Την περασμένη εβδομάδα, η Διεθνής Αμνηστία και η οργάνωση Iran Human Rights με έδρα τη Νορβηγία, δήλωσαν ότι έχουν καταγράψει τις εκτελέσεις 1.000 ατόμων στο Ιράν από τον Ιανουάριο, ξεπερνώντας ήδη τον συνολικό αριθμό των 975 που αναφέρθηκε πέρυσι.
Σύμφωνα με την Iran Human Rights, το 50% των εκτελεσθέντων φέτος κατηγορήθηκαν για αδικήματα σχετιζόμενα με ναρκωτικά, το 43% για φόνο, το 3% για αδικήματα σχετιζόμενα με την ασφάλεια, όπως «ένοπλη εξέγερση κατά του κράτους», «διαφθορά στη Γη» και «εχθρότητα κατά του Θεού», το 3% για βιασμό και το 1% για κατασκοπεία.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται 28 γυναίκες, 58 Αφγανοί και, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, ένας δυσανάλογα μεγάλος αριθμός ατόμων από μειονοτικές κοινότητες, επισήμανε το BBC.
Και οι δύο οργανώσεις δήλωσαν ότι οι εκτελέσεις ακολούθησαν συστηματικά άδικες δίκες που αμαυρώθηκαν από καταγγελίες για βασανιστήρια και άλλες κακομεταχειρίσεις.
«Το Ιράν φαίνεται να διενεργεί εκτελέσεις σε βιομηχανική κλίμακα που αψηφούν όλα τα αποδεκτά πρότυπα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», προειδοποίησαν τη Δευτέρα οι ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Ιράν, τις αυθαίρετες εκτελέσεις, τα ζητήματα των μειονοτήτων, τα βασανιστήρια και άλλες σκληρές τιμωρίες, καθώς και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Αφγανιστάν.
Ο απαγχονισμός 499 ατόμων για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά, ήταν «ιδιαίτερα ανησυχητικός», πρόσθεσαν.
Από το 2018 έως το 2020 καταγράφηκαν μεταξύ 24 και 30 τέτοιες εκτελέσεις ετησίως, μετά από τροποποίηση του ιρανικού νόμου για την καταπολέμηση των ναρκωτικών.
Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι ο αριθμός έχει αυξηθεί από το 2021, με συνολικά 503 εκτελέσεις να έχουν αναφερθεί πέρυσι.
Το διεθνές Δίκαιο περιορίζει την θανατική ποινή μόνο στα «πιο σοβαρά εγκλήματα». «Τα εγκλήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά δεν πληρούν αυτό το όριο», προειδοποίησαν οι εμπειρογνώμονες.
Η οργάνωση Iran Human Rights ανέφερε την Κυριακή ότι περισσότερα από 500 άτομα που έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά βρίσκονται επί του παρόντος στη φυλακή Γκεζέλ Χεσάρ στο Καράτζ και ότι οι ποινές τους βρίσκονται όλες στο «στάδιο της εκτέλεσης».
Το ισχυρό συνταγματικό όργανο του Ιράν, το Συμβούλιο των Φυλάκων, εξετάζει επίσης ένα σχέδιο νόμου για την κατασκοπεία που επαναπροσδιορίζει τη «συνεργασία με εχθρικά κράτη», η οποία τιμωρείται με τη θανατική ποινή, ώστε να περιλαμβάνει πράξεις όπως η επικοινωνία μέσω Διαδικτύου, η συνεργασία με ξένα μέσα ενημέρωσης και η λεγόμενη «ιδεολογική ευθυγράμμιση», σύμφωνα με το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.
Οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ δήλωσαν ότι η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να «παραμείνει σιωπηλή μπροστά σε τέτοιες συστηματικές παραβιάσεις» και ότι τα κράτη «πρέπει να αναλάβουν συγκεκριμένη διπλωματική δράση για να ασκήσουν πίεση στο Ιράν να σταματήσει αυτή την έξαρση εκτελέσεων».