Η βρετανική μοναρχία, θεσμός αιώνων και σύμβολο σταθερότητας για τη χώρα, δοκιμάζεται ξανά από τα σκάνδαλα που τη συνοδεύουν. Η πρόσφατη απόφαση του βασιλιά Καρόλου να αποσύρει τους τίτλους του αδελφού του, πρίγκιπα Αντριου, σηματοδοτεί μια νέα εποχή αυστηρότητας και ευθύνης για τη βασιλική οικογένεια.
Η ήδη «συρρικνωμένη» βρετανική μοναρχία συρρικνώθηκε ακόμη περισσότερο με την απαλλαγή της βασιλικής οικογένειας από το πιο «μαύρο» της πρόβατο, τον πρίγκιπα Αντριου. Το βράδυ της 17ης Οκτωβρίου, ο πρίγκιπας, που μέχρι πρότινος έφερε τους τίτλους του Δούκα του Γιορκ, του Κόμη του Ινβερνές και του Βαρόνου του Κίλιλι, ανακοίνωσε ότι παραιτείται από τη χρήση των τίτλων του και θα συνεχίσει να «απέχει από τη δημόσια ζωή». Η απόφαση αυτή έγινε δεκτή με ανακούφιση από πολλούς, ιδιαίτερα από τους κατοίκους του Ινβερνές, στη Σκωτία, οι οποίοι, σύμφωνα με τον Economist, είχαν ξεκινήσει εκστρατεία για να αποσυνδεθεί το όνομά του από την «όμορφη πόλη» τους.
Οπως συμβαίνει σε πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις με αδιαφανή λειτουργία, τα μέλη της «Εταιρείας» (όπως συχνά αποκαλείται η βασιλική οικογένεια) δεν αποχωρούν εύκολα από την ενεργό δράση· μόνο μέσα σε φέρετρο. Ο τωρινός «διευθύνων σύμβουλος» της βρετανικής οικογενειακής υπόθεσης που λέγεται μοναρχία, ο Κάρολος Γ’, εργάζεται ακόμη στα 76 του. Η αδελφή του, πριγκίπισσα Αννα, παραμένει ενεργή στα 75, ενώ η μητέρα τους, Ελισάβετ Β’, εκτελούσε τα καθήκοντά της μέχρι και δύο ημέρες προτού πεθάνει – μάλιστα είχε υποδεχθεί τότε τη νέα πρωθυπουργό Λιζ Τρας.
Ακόμη και οι παλαιότεροι βασιλιάδες έδειχναν παρόμοια αφοσίωση στο καθήκον: ο Ερρίκος Ζ’, λέγεται, «συνέχισε» να βασιλεύει για δύο ημέρες μετά τον θάνατό του, καθώς οι αυλικοί του κράτησαν το νεκρό σώμα του στο ιδιωτικό του δωμάτιο, του έφερναν φαγητό και προσποιούνταν ότι ζούσε, ώστε να εξασφαλίσουν χρόνο ώσπου να οργανωθεί η διαδοχή του.
Ο Αντριου, όμως, είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση. Επειτα από χρόνια κατηγοριών για σεξουαλική κακοποίηση η υπόθεση είχε γίνει δυσβάστακτη ακόμη και για τη βασιλική οικογένεια. Η νέα ταπείνωσή του ήρθε λίγες ημέρες πριν από την κυκλοφορία του μεταθανάτιου βιβλίου της Βιρτζίνια Τζουφρέ, της γυναίκας που τον είχε κατηγορήσει ότι την κακοποίησε όταν ήταν 17 ετών.
Οπως συμβαίνει συνήθως σε παρόμοιες υποθέσεις, γράφει ο Economist, έτσι και εδώ η ανακοίνωση του Αντριου αποκαλύπτει κάποια πράγματα, αλλά αποκρύπτει κάποια άλλα. Στη δήλωσή του ανέφερε ότι η απόφαση να μη χρησιμοποιεί πλέον τους τίτλους του ελήφθη «σε συζήτηση που είχε με τον βασιλιά». Η διατύπωση αυτή είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα διπλωματικού ευφημισμού· είναι προφανές ότι η πρωτοβουλία ανήκε στον Κάρολο.
Πράγματι, ύστερα από 70 χρόνια μαθητείας ως διάδοχος, ο νέος μονάρχης έχει εκπλήξει θετικά αρκετούς από εκείνους που πίστευαν ότι δεν θα τα κατάφερνε στον θρόνο: εργάζεται μεθοδικά, θέτει σαφείς στόχους και, όπως δείχνει αυτή η σκληρή αλλά αποφασιστική κίνηση, δεν διστάζει να απομακρύνει όσους «υπαλλήλους» δεν αποδίδουν.
Η θέση του μονάρχη του Ηνωμένου Βασιλείου περιλαμβάνει αρκετά προνόμια: εξασφαλισμένη εργασία για μια χιλιετία, υπέροχα «γραφεία» (πέντε παλάτια και τέσσερα κάστρα) και εντυπωσιακούς τίτλους· ο Κάρολος, για παράδειγμα, φέρει και τον τίτλο του «Κυρίου των Κύκνων» (Seigneur of the Swans). Ωστόσο, έχει και μειονεκτήματα: οι «άδειες ασθενείας» είναι σύντομες (επέστρεψε στη δουλειά μόλις δύο μήνες μετά τη διάγνωσή του με καρκίνο), οι «πελάτες» μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι (ένας προκάτοχός του, ο Κάρολος Α’, αποκεφαλίστηκε) και, όπως σε κάθε οικογενειακή επιχείρηση, η ανάμειξη συγγενών στη δουλειά δεν είναι ποτέ εύκολη υπόθεση. Επιπλέον, το προσωπικό, ιδίως όταν πρόκειται για πρίγκιπες, μπορεί να αποδειχθεί προβληματικό.
Η ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα «βασιλικών αποτυχιών», θυμίζει ο Economist. Υπήρξαν μονάρχες όπως ο Φρειδερίκος ο Κενός, ο Λουδοβίκος ο Αδρανής και ο Κάρολος ο Κακός. Ο Κάρολος έχει να αντιμετωπίσει τον «Αντριου τον Ασελγή» («Randy Andy», όπως τον αποκαλούν τα βρετανικά ΜΜΕ), και μέχρι στιγμής φαίνεται να το κάνει πολύ πιο αποτελεσματικά από την προκάτοχό του.
Η απόφαση να απομακρύνει τον αδελφό του δεν μπορεί να αναιρέσει το παρελθόν ούτε να αποκαταστήσει τη φήμη της οικογένειας, όπως δεν μπορούν και τα 12 εκατ. λίρες (περίπου 14 εκατ. ευρώ) που πλήρωσε ο Αντριου στη Τζουφρέ για να διευθετήσει εξωδικαστικά την υπόθεση. Ενισχύει όμως την εικόνα του Καρόλου ως ενός μονάρχη που δεν διστάζει να λάβει δύσκολες αποφάσεις για το καλό του θεσμού.
Ο ίδιος είχε δεχθεί κριτική προτού ανεβεί στον θρόνο. Τον αποκαλούσαν «αδέξιο» και «παρεμβατικό». Ο Κάρολος Γ’ μπορεί να μην είναι «Κάρολος ο Μέγας», όπως ο συνονόματός του Καρλομάγνος. Ομως, σύμφωνα με τον Economist, απέχει πολύ από τον «Κάρολο τον Κακό», που φοβούνταν κάποιοι ότι θα γινόταν. Αντιθέτως, δείχνει ικανός να μεταμορφώσει τη βασιλική οικογένεια σε σύμβολο πειθαρχίας και ανανέωσης, έστω κι αν αυτό απαιτεί την αποκαθήλωση του ίδιου του αδελφού του.