Αμερικανικό εμπορικό δικαστήριο εμπόδισε την Τετάρτη τον Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει εκτεταμένους δασμούς στις εισαγωγές βάσει ενός νόμου περί έκτακτων εξουσιών του προέδρου.
Η απόφαση του τριμελούς ομοσπονδιακού δικαστηρίου για το διεθνές εμπόριο, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, ελήφθη μετά από πλήθος αγωγών που ανέφεραν ότι ο Τραμπ υπερέβη τις εξουσίες του, πήρε αποφάσεις για την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ με κριτήριο τις ιδιοτροπίες του και προκάλεσε οικονομικό χάος.
«Οι τιμωρητικοί παγκόσμιοι δασμοί υπερβαίνουν οποιαδήποτε εξουσία έχει παραχωρηθεί στον Πρόεδρο από τον IEEPA για τη ρύθμιση των εισαγωγών μέσω δασμών», επεσήμαναν οι δικαστές, αναφερόμενοι στον Νόμο περί Διεθνών Εκτακτων Οικονομικών Εξουσιών του 1977.
Ο νόμος αυτός αποσκοπεί στην αντιμετώπιση «ασυνήθιστων και έκτακτων» απειλών κατά τη διάρκεια εθνικής εκτάκτου ανάγκης.
«Το δικαστήριο δεν κρίνει τη σοφία ή την πιθανή αποτελεσματικότητα της χρήσης των δασμών ως μέσου πίεσης από τον πρόεδρο. Η χρήση αυτή είναι ανεπίτρεπτη όχι επειδή είναι ασύνετη ή αναποτελεσματική, αλλά επειδή [ο ομοσπονδιακός νόμος] δεν την επιτρέπει», ανέφερε το τριμελές δικαστικό σώμα στην απόφασή του.
Η κυβέρνηση Τραμπ κατέθεσε αίτηση έφεσης, ενώ αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου αντέδρασαν στην απόφαση αμφισβητώντας την αρμοδιότητα του δικαστηρίου στην υπόθεση.
«Δεν είναι αρμοδιότητα των μη εκλεγμένων δικαστών να αποφασίζουν πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί σωστά μια εθνική κατάσταση εκτάκτου ανάγκης», δήλωσε ο Κους Ντεσάι, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, σε δήλωση προς το Reuters.
Αντίθετα, οι χρηματοπιστωτικές αγορές χαιρέτισαν την απόφαση, σημείωσε ο Guardian. Το δολάριο ανέκαμψε μετά την απόφαση του δικαστηρίου, σημειώνοντας άνοδο έναντι νομισμάτων όπως το ευρώ, το γιεν και το ελβετικό φράγκο. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης της Wall Street αυξήθηκαν και οι μετοχές σε όλη την Ασία επίσης σημείωσαν άνοδο.
Σύμφωνα με το BBC, η απόφαση φέρεται να αφορά όλες τις εισαγωγές, εκτός από τον χάλυβα, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα. Στα συγκεκριμένα προϊόντα, η αμερικανική κυβέρνηση έχει ακολουθήσει ενδελεχή διαδικασία για την επιβολή δασμών χωρίς να βασιστεί στον επίμαχο νόμο.
Η απόφαση, αν παραμείνει σε ισχύ, είναι τεράστιο πλήγμα για τη στρατηγική του Τραμπ να χρησιμοποιήσει υψηλούς δασμούς για να αποσπάσει παραχωρήσεις από τους εμπορικούς εταίρους, να επαναφέρει τις θέσεις εργασίας στον τομέα της μεταποίησης στις ΗΠΑ και να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ ύψους 1,2 τρισ. δολαρίων, που ήταν από τις βασικές προεκλογικές του υποσχέσεις.
Οπως γράφει ο Guardian, χωρίς την άμεση επιρροή που παρέχουν οι δασμοί ύψους 10%-54% τους οποίους κήρυξε ο Τραμπ βάσει του IEEPA, η κυβέρνησή του θα πρέπει να ακολουθήσει μια πιο σταδιακή προσέγγιση βάσει άλλων νόμων για το εμπόριο ώστε να υποστηρίξει τις απειλές για δασμούς.
Οι αποφάσεις του δικαστηρίου διεθνούς εμπορίου με έδρα το Μανχάταν, το οποίο εκδικάζει διαφορές που αφορούν το διεθνές εμπόριο και τους τελωνειακούς νόμους, μπορούν να προσβληθούν ενώπιον του ομοσπονδιακού εφετείου των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον και, τελικά, ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Πλήθος αγωγών κατά των δασμών
Τουλάχιστον επτά αγωγές αμφισβητούν τους δασμούς, το κεντρικό στοιχείο της εμπορικής πολιτικής του Τραμπ. Οι δασμοί πρέπει συνήθως να εγκρίνονται από το Κογκρέσο, αλλά ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι έχει την εξουσία να ενεργήσει επειδή τα εμπορικά ελλείμματα της χώρας συνιστούν εθνική κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Οι ενάγοντες υποστήριξαν ότι ο νόμος περί έκτακτων εξουσιών δεν επιτρέπει τη χρήση δασμών και, ακόμη και αν το έκανε, το εμπορικό έλλειμμα δεν πληροί την απαίτηση του νόμου ότι μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης μπορεί να προκληθεί μόνο από μια «ασυνήθιστη και εξαιρετική απειλή».
Οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα με τον υπόλοιπο κόσμο εδώ και 49 χρόνια.
Ο Τραμπ επέβαλε δασμούς στις περισσότερες χώρες του πλανήτη σε μια προσπάθεια να αντιστρέψει τα τεράστια και μακροχρόνια εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ.
Επέβαλε επίσης δασμούς στις εισαγωγές από τον Καναδά, την Κίνα και το Μεξικό για να καταπολεμήσει την παράνομη ροή μεταναστών και τα συνθετικά οπιοειδή που εισέρχονται στις ΗΠΑ.
Η κυβέρνησή του υποστηρίζει ότι τα δικαστήρια ενέκριναν την έκτακτη χρήση δασμών από τον τότε πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον το 1971 και ότι μόνο το Κογκρέσο, και όχι τα δικαστήρια, μπορεί να αποφασίσει για το «πολιτικό» ζήτημα του κατά πόσον η αιτιολογία του προέδρου για την κήρυξη εκτάκτου ανάγκης συμμορφώνεται με τον νόμο.
Οι δασμοί του Τραμπ συγκλόνισαν τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και ώθησαν πολλούς οικονομολόγους να υποβαθμίσουν τις προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, οι δασμοί φαίνεται να έχουν ελάχιστη θετική επίδραση στις ίδιες τις ΗΠΑ, σημείωσε ο Guardian.
O Στίβεν Μίλερ, αναπληρωτής προσωπάρχης στον Λευκό Οίκο για θέματα πολιτικής, ισχυρίστηκε σε ανάρτησή του ότι «το δικαστικό “πραξικόπημα” είναι εκτός ελέγχου».
Η αγωγή για τους δασμούς κατατέθηκε από μια ομάδα μικρών επιχειρήσεων, μεταξύ των οποίων και η εταιρεία εισαγωγής κρασιών VOS Selections, ο ιδιοκτήτης της οποίας δήλωσε ότι οι δασμοί έχουν σημαντικό αντίκτυπο και ότι η εταιρεία του ενδέχεται να μην επιβιώσει.
Δώδεκα πολιτείες κατέθεσαν επίσης αγωγή, με επικεφαλής το Ορεγκον.
«Η απόφαση αυτή επιβεβαιώνει ότι οι νόμοι μας έχουν σημασία και ότι οι εμπορικές αποφάσεις δεν μπορούν να λαμβάνονται κατά το δοκούν του προέδρου», δήλωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης του Ορεγκον, Νταν Ρέιφιλντ.