Το είπε, ή μήπως παρακούσαμε; «Αυτό το μετάλλιο είναι ένα από τα σπουδαιότερα πράγματα που έχω πετύχει». Το είπε ξεκάθαρα, με μάτια υγρά μπροστά στην κάμερα της FIBA. Και το εννοεί. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο έχει κατακτήσει τίτλο στο ΝΒΑ, έχει αναδειχθεί σε πολυτιμότερο παίκτη της πιο αστραφτερής μπασκετικής λίγκας, έχει σαρώσει τα ατομικά βραβεία, η φήμη του έχει φτάσει στα πέρατα του Κόσμου. Γιατί τόση χαρά, τέτοια συγκίνηση, για ένα χάλκινο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ;
Επειδή αυτό το μετάλλιο δεν ήρθε ως φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, ως μια διαδικαστική επιτυχία, αλλά με μια αξιοθαύμαστη υπέρβαση, στην οποία ο ίδιος πρωταγωνίστησε. Το κέρδισε με μια ομάδα χωρίς πολυτέλειες, ΟΜΑΔΑ με κεφαλαία, που ξεπέρασε τις δυσκολίες, τις ελλείψεις και τις αδυναμίες της, ανέβηκε βουνά, και κατάφερε να βγάλει στους δρόμους ακόμη κι εκείνους που πριν από ένα μήνα προφήτευαν την αποτυχία της.
Αυτή η Εθνική δεν ήταν από τις καλύτερες που είχαμε ποτέ – ούτε κατά διάνοια. Πήγε στη μάχη με σημαντικές απουσίες (Καλάθης, Γουόκαπ, Παπαγιάννης, Ρογκαβόπουλος), με παίκτες που ποτέ στο παρελθόν δεν είχαν εμφανιστεί σε Ευρωμπάσκετ ή σε οποιαδήποτε άλλη μεγάλη διοργάνωση, δεν προέρχονταν από καλή σεζόν, είχαν ελάχιστο χρόνο συμμετοχής στους συλλόγους τους, ή είχαν μείνει για αρκετό χρονικό διάστημα εκτός δράσης. Αν εξαιρέσουμε τον Γιάννη και τους δύο ταλαιπωρημένους 35χρονους (Σλούκας, Παπανικολάου), όλοι οι υπόλοιποι ήταν «στοιχήματα» που ο κόουτς Βασίλης Σπανούλης έβαλε… με τον εαυτό του. Κι όμως, πέτυχε εκεί που άλλες ελληνικές «ντριμ-τιμ» (έτσι νομίζαμε) απέτυχαν παταγωδώς.
Η Εθνική που δεν μας υποσχέθηκε τίποτα, νίκησε τον «κακό μας δαίμονα» (Ισπανία), έσπασε την «κατάρα» της οκτάδας, είδε τους Σέρβους, τους Γάλλους, τους Ισπανούς, τους Ιταλούς και τους Σλοβένους να κατεβαίνουν νωρίς από το τρένο και έφτασε στη ζώνη των μεταλλίων έπειτα από 16 χρόνια αναμονής, που μας φάνηκαν αιωνιότητα. Δεν παραδόθηκε ούτε μετά τη «σφαλιάρα» από την Τουρκία, που ήταν η πιο βαριά ήττα της Ελλάδας εδώ και 32 χρόνια. Από το 1993 έως το 1998 παίξαμε στον μικρό τελικό πέντε φορές, και πνιγήκαμε στην πίκρα μας (για τους χαμένους ημιτελικούς) και τις πέντε.
Περισσότερο από τις ομάδες που καταφέρνουν, απλώς, να εξαργυρώσουν την ανωτερότητά τους, οι φίλαθλοι λατρεύουν εκείνες που αγωνίζονται με «ψυχή» και αφοσίωση στην αποστολή τους, που ξεπερνούν τον εαυτό τους. Γράφοντας μια μικρή μπασκετική εποποιία, η Εθνική έκανε τον κόσμο να την ερωτευθεί ξανά. Ελληνες από διάφορα μέρη της Γης άφησαν πίσω τις οικογένειες και τις δουλειές τους, και έτρεξαν να της συμπαρασταθούν κάνοντας ένα ταξίδι που δεν είχαν προγραμματίσει. Θέατρα έκλεισαν, συναυλίες ματαιώθηκαν, διάφορα events άλλαξαν ώρα. Ολοι στήθηκαν μπροστά σε οθόνες (ή γιγαντοοθόνες). Οι μεταδόσεις της ΕΡΤ από τη Λεμεσό και τη Ρίγα κατέγραψαν απίστευτα ποσοστά τηλεθέασης.
Ο «Greek Freak» έκλαψε από χαρά, επειδή αυτό το μετάλλιο ήταν και δική του, προσωπική δικαίωση. Το κυνηγούσε χρόνια, από το 2013, κι όλο του ξέφευγε. Ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της Εθνικής σε 9 από τα 11 τουρνουά στα οποία μπορούσε να συμμετάσχει. Μόνο το 2017 απουσίασε, λόγω τραυματισμού στο γόνατο, και το 2023 που χρειάστηκε να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο ίδιο σημείο. Ακόμη και ως mega-star του παγκοσμίου μπάσκετ, θυσίαζε τα καλοκαίρια του και έβαζε σε κίνδυνο το πανάκριβο κορμί του για να παίξει με τους φίλους του στην Εθνική, για να δώσει χαρά σε όλους τους Ελληνες. Επιτέλους, τα κατάφερε. Αραγε, πώς νιώθουν σήμερα όσοι τον κακολόγησαν (για πολλοστή φορά) επειδή άργησε να μπει στην προετοιμασία, ή γιατί προφυλάχθηκε σε δύο ματς της πρώτης φάσης;
Χωρίς τον Αντετοκούνμπο, η τύχη της Εθνικής μας στο τουρνουά θα ήταν εντελώς διαφορετική. Αν δίνονταν Οσκαρ γι’ αυτό το μετάλλιο, ο Γιάννης θα το μοιραζόταν με τον κόουτς Σπανούλη. Ο «V-Span» κατάφερε να αξιοποιήσει το… υπερόπλο που είχε στη διάθεσή του περισσότερο από τους προκατόχους του, επιλέγοντας τους πιο συμβατούς (με το παιχνίδι του σούπερ-σταρ της ομάδας) παίκτες, και μοιράζοντας μαεστρικά τους ρόλους. Ενέπνευσε σε όλους την παροιμιώδη του αυτοπεποίθηση, και τους κράτησε μακριά από κάθε τι που θα μπορούσε να τους αποσπάσει από τον στόχο. Δεν είναι λίγα τα επιτεύγματα του Σπανούλη στα μόλις τρία χρόνια της προπονητικής του καριέρας. Το μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ είναι το μεγαλύτερο.
Γύρω του θα χτιστεί η Εθνική του μέλλοντος, η οποία θα αγωνίζεται σε πίστες με όλο και μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας. Η Τουρκία έχει φτιάξει μια υπέροχη ομάδα με χαμηλό μέσο όρο ηλικίας, και θα πρωταγωνιστεί για αρκετά χρόνια ακόμη. Η Γερμανία έχει εξελιχθεί σε υπερδύναμη του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Ομάδες όπως η Φινλανδία έχουν πραγματοποιήσει άλματα προόδου. Καθώς ο ανταγωνισμός θα εντείνεται, ο ήλιος του Γιάννη θα πλησιάζει προς τη δύση του. Και όταν έρθει εκείνη η μαύρη μέρα, που δεν θα φοράει πια τη γαλανόλευκη φανέλα, ακόμη κι όσοι δεν τον συμπαθούν θα συνειδητοποιήσουν τι ήταν για το ελληνικό μπάσκετ: το πιο μεγάλο δώρο μετά τον Νίκο Γκάλη.