Ενδιαφέρον εσωτερικός διάλογος αναπτύχθηκε στο εσωτερικό της ιταλικής εφημερίδας Corriere della Sera. Με επιχειρήματα αναμετρήθηκαν δύο συντάκτες της, ευρωπαϊστές, οι οποίοι ωστόσο «ανέγνωσαν» διαφορετικά το Ουκρανικό και την εμπλοκή της Κομισιόν. Ο πρώτος, ο Μάσιμο Νάβα, εξέτασε το θέμα στην ολότητά του και απεφάνθη ότι «η Ευρώπη έχει ήδη χάσει τον πόλεμο». Ο δεύτερος, ο Τζανλούκα Μερκούρι, επικεντρώθηκε στους διπλωματικούς χειρισμούς της ΕΕ έπειτα από «το τελεσίγραφο Τραμπ της 27ης Νοεμβρίου» και έγραψε ότι «η Ευρώπη έχει δείξει τον καλύτερό της εαυτό στην Ουκρανία».
Περιττό ίσως είναι να σημειώσουμε ότι αμφότεροι οι ευρωπαϊστές δημοσιογράφοι χρησιμοποίησαν τον αόριστο από πάσης απόψεως πλην της γεωγραφικής όρο «Ευρώπη» για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Σε αντίθεση με τον Μερκούρι πάντως, οι πρόσφατες εξελίξεις στο Ουκρανικό άφησαν στον Νάβα πικρή γεύση, την οποία δεν κατάφερε να «καταπιεί»: δεν παρέβλεψε αυτό που ο συνάδελφός του αποσιώπησε εντελώς, ήτοι το σκάνδαλο διαφθοράς στην αυλή του προέδρου της Ουκρανίας. Εγραψε ότι αυτό «έχει αποδυναμώσει περαιτέρω τον Ζελένσκι». Και όχι μόνο.
Ο Νάβα επισήμανε ότι «το σκάνδαλο μετρίασε και τον ήδη χλιαρό ενθουσιασμό της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, παρά την επίσημη αφήγηση που επαναλαμβάνουν πεισματικά οι κυβερνήσεις της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και των χωρών της Βαλτικής». Είπε ευσχήμως, δηλαδή, ότι οι λεγόμενοι «πρόθυμοι» της ΕΕ εθελοτυφλούν προ αδιασείστων στοιχείων και συγχρόνως υπενθύμισε διαχρονικά ιστορικά διδάγματα «εν αναμονή του νέου ειρηνευτικού σχεδίου, μετά τις συνομιλίες στη Γενεύη και στη Φλόριντα», το οποίο επί της ουσίας θα καθορίσει το μέλλον της Ουκρανίας: «Η Ιστορία έχει κιόλας καταδικάσει όσους έχουν ήδη χάσει τον πόλεμο πολιτικά, οικονομικά και, τελικά, ηθικά».
Να τι προσήψε συνολικά ο Νάβα στην ΕΕ και στους ηγέτης της.
Πρώτον, φαντασιοπληξία. «Μιλάμε για μια Ευρώπη αναποφάσιστη και διχασμένη, χωρίς στρατηγική για τη σύγκρουση και τώρα χωρίς Σχέδιο Β για την ειρήνη, χωρίς κάποια εναλλακτική πρόταση σε αυτό που παρουσίασε η Ουάσιγκτον. Οι ευρωπαίοι ηγέτες, «πρόθυμοι»ή όχι, μιλούν εδώ και χρόνια περί νίκης της Ουκρανίας, φαντάζονται ακόμη και κατάρρευση της Ρωσίας και καταδίκη του Πούτιν για εγκλήματα πολέμου, ενώ στην πραγματικότητα η Ρωσία και ο πρόεδρος της θα γίνουν δεκτοί ξανά στην G8».
Δεύτερον, εμπάθεια και ανοησία. «Εστειλαν δισεκατομμύρια και όπλα στο Κίεβο χωρίς να τολμήσουν να αναλάβουν πιο αποφασιστική, συντονισμένη δράση. Εκοψαν όλα τα κανάλια επικοινωνίας με τη Μόσχα, αφήνοντας το τραπέζι στρωμένο στους Αμερικανούς μετά την αποχώρηση Μπάιντεν από την προεδρία. Εκαναν ζημιά στους εαυτούς τους [σ.σ.: εννοεί στους πολίτες των χωρών-μελών της ΕΕ], διακόπτοντας τις ενεργειακές πηγές και τους εμπορικούς δεσμούς με τη Ρωσία, η οποία έχει προσανατολιστεί προς την Κίνα και τώρα κάνει παρασκηνιακές συμφωνίες με τις ΗΠΑ».
Τρίτον, πρόκληση οικονομικού χάους και ληστείας. «Πλέον η ασφάλεια και η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας πρέπει να διασφαλιστούν από τις χώρες του ΝΑΤΟ και από ευρωπαϊκούς πόρους. Η δε περίπτωση χρήσης των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων συνεπάγεται επιπτώσεις βάσει του διεθνούς δικαίου».
Τέταρτον, άμεση εμπλοκή στον πόλεμο. «Αν το Κίεβο απορρίψει το τροποποιημένο σχέδιο της Ουάσιγκτον, οι Αμερικανοί θα εγκαταλείψουν το πεδίο και θα αφήσουν την Ευρώπη να υποστηρίξει μόνη της την ουκρανική αντίσταση». Στο σημείο αυτό ο Νάβα προσέθεσε στις μομφές του και το γεγονός ότι «οι Ευρωπαίοι έχουν ξεκινήσει τον επανεξοπλισμό προμηθευόμενοι υλικό από την αμερικανική αγορά, αντί να ξεκινήσουν συντονισμένη κοινή αμυντική πολιτική».
Ως υστερόγραφο, ο Νάβα ανέφερε: «Ωστόσο υπάρχουν και εκείνοι που παραμένουν αισιόδοξοι και πιστεύουν στο πολιτικό και διπλωματικό δυναμικό της Ευρώπης». Αλλά για την πρόεδρο της Κομισιόν, τη Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έγραψε ότι εξαπολύει μεγαλόστομες αοριστίες και «υποσχέσεις που δεν κοστίζουν τίποτα». Η κατακλείδα: «Τα λόγια των ευρωπαίων ηγετών σχετικά με το ότι η ΕΕ είναι πρωταγωνίστρια και όχι θεατής στο ειρηνευτικό σχέδιο έχουν καταστεί ξεπερασμένα: ο ίδιος ο Ζελένσκι, για να αποφύγει τον κίνδυνο να ξεμείνει από χαρτιά, απέφυγε προσεκτικά να ενοχλήσει τον Τραμπ που είναι άβολος σύμμαχός του μεν, ωστόσο ισχυρός σύμμαχος».
Ο υπέρ των Βρυξελλών αντίλογος
Στον αντίποδα, ο Μερκούρι δήλωσε πίστη στο πολιτικό προσωπικό της ΕΕ. Πιάστηκε από το προαναφερθέν υστερόγραφο του Νάβα και ανέπτυξε τις απόψεις του βασισμένος σε αυτό που ο ίδιος χαρακτήρισε «ψυχραιμία των Ευρωπαίων». Ολο το κείμενό του περιεστράφη γύρω από τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών και γύρω από το «τελεσίγραφο Τραμπ». «Είδαμε πώς η Ευρώπη κυριολεκτικά έτρεξε για να αντιμετωπίσει το ρωσοαμερικανικό σχέδιο των 28 σημείων και πώς κατάφερε να το σταματήσει, αν όχι να το ματαιώσει. Οι Ευρωπαίοι διατήρησαν την ψυχραιμία τους».
Μεταξύ άλλων ο Μερκούρι ανέφερε ότι «οι Αμερικανοί είχαν συμφωνήσει με τους Ρώσους να γδάρουν τους Ευρωπαίους, οι οποίοι κλήθηκαν να συνεισφέρουν άλλα 100 δισ. δολάρια για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας». Σχολίασε ότι «Αμερική και Ρωσία είναι δύο αρπακτικά που έχουν μπροστά τους δύο θηράματα, την Ουκρανία και την Ευρώπη». Αλλά η ηγεσία της ΕΕ αντέδρασε: «Μέσα σε λίγες ώρες οι κορυφαίοι της Ευρώπης έσπευσαν στη Γενεύη για να διαπραγματευτούν με τους εκπροσώπους της αμερικανικής κυβέρνησης. Κατάλαβαν ότι αυτήν τη φορά ήταν ζωτικής σημασίας να συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις και ότι, για να επιτευχθούν οι στόχοι, ήταν εξίσου ζωτικής σημασίας να μιλήσουν με μία φωνή.
»Ακολούθησαν φρενήρεις διαβουλεύσεις μεταξύ των ηγετών. Και τα σταθερά σημεία καθορίστηκαν αμέσως: αλλαγές συνόρων μόνο αν συμφωνηθούν, κανένας απαράδεκτος περιορισμός στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, καμία απόφαση που να επηρεάζει την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ χωρίς τη συμμετοχή τους. Ολα αυτά γαρνιρίστηκαν με τις συνήθεις ευχαριστίες για τις ‘‘αμερικανικές προσπάθειες’’ και με το σχέδιο Γουίτκοφ-Πούτιν να μην απορρίπτεται στο σύνολό του, αλλά να θεωρείται ‘‘σχέδιο προς ενσωμάτωση’’. Στο τέλος έδωσαν και ένα πλήρες αντισχέδιο, που καταρτίστηκε στην Ευρώπη».
Για τον Μερκούρι, το αποτέλεσμα της ευρωπαϊκής κινητικότητας που περιέγραψε «ήταν η ακύρωση του τελεσιγράφου της 27ης Νοεμβρίου και η επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων». Εγραψε: «Η θέση της Ουκρανίας, όπως και της Ευρώπης, σίγουρα δεν είναι η ιδανική, όμως η συνθηκολόγηση απεφεύχθη. Και όλα αυτά σε διάστημα μόλις 72 ωρών. Οπως σημείωσαν οι New York Times, ‘‘χάρις στην τεράστια διπλωματική προσπάθεια, που κατέβαλαν οι κύριες ευρωπαϊκές χώρες και θεσμοί, οι ευρωπαίοι ηγέτες κατάφεραν να αποτρέψουν ορισμένες από τις χειρότερες πτυχές του σχεδίου Τραμπ για την Ουκρανία’’.
»Κάποιος μπορεί να επιμείνει στο κλισέ μιας ηττημένης και ταπεινωμένης Ευρώπης και οι ευρωσκεπτικιστές θα ανασύρουν πάντα κάποια επιχειρήματα από το ρεπερτόριό τους. Αλλά υπάρχουν και εκείνοι που πιστεύουν ότι η Ευρώπη στο Ουκρανικό έχει γράψει μία από τις πιο σημαντικές σελίδες στην Ιστορία της. Μάλιστα έχει κάνει και σημαντικό άλμα προς τον καθορισμό μιας πιο συγκεκριμένης και μαχητικής κοινής ταυτότητας».