Τη λίστα με τις χώρες καταγωγής που χαρακτηρίζονται ως «ασφαλείς» έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στόχο τον περιορισμό των αιτήσεων ασύλου από πολίτες που κατάγονται από τις συγκεκριμένες περιοχές. Στον επικαιροποιημένο κατάλογο περιλαμβάνονται το Κόσοβο, το Μπανγκλαντές, η Κολομβία, η Αίγυπτος, η Ινδία, το Μαρόκο και η Τυνησία.
Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική της ΕΕ για την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου, ιδίως για πολίτες χωρών των οποίων οι αιτήσεις σπανίως πληρούν τα κριτήρια προσφυγικού καθεστώτος. Η ένταξή τους στον κατάλογο θεωρείται βήμα προς τον ταχύτερο επαναπατρισμό όσων δε δικαιούνται διεθνούς προστασίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φιλοδοξεί να εδραιώσει έναν ενιαίο ευρωπαϊκό μηχανισμό για την αναγνώριση «ασφαλών χωρών καταγωγής», θέλοντας να βάλει τέλος στο φαινόμενο της επιλογής προορισμού από τους αιτούντες με βάση τις διαφορετικές – συχνά άνισες – εθνικές προσεγγίσεις στο άσυλο. Η λίστα, που παρουσιάστηκε με πρωτοβουλία της ιταλικής κυβέρνησης, χαιρετίστηκε από τη Ρώμη ως σημαντική επιτυχία.
Πρόκειται για μια πρόταση με ισχυρό πολιτικό αποτύπωμα, η οποία ωστόσο πρέπει να εγκριθεί τόσο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και από τα κράτη-μέλη. Δεδομένης της πολιτικής ευαισθησίας του ζητήματος, δεν αποκλείονται έντονες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους «27».
Αξίζει να σημειωθεί πως δεν είναι η πρώτη φορά που η Κομισιόν επιχειρεί να καθιερώσει κοινή ευρωπαϊκή λίστα. Το 2015, αντίστοιχο σχέδιο «πάγωσε» λόγω των διαφωνιών που προκάλεσε η ενδεχόμενη ένταξη της Τουρκίας, εξαιτίας των προβληματικών επιδόσεών της στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας του Τύπου και της δικαστικής ανεξαρτησίας.
Η πίεση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική αυξάνεται διαρκώς, εν μέσω της ανόδου της δεξιάς και της ακροδεξιάς σε αρκετές χώρες της ΕΕ. Ήδη από τα μέσα Μαρτίου, η Κομισιόν έχει παρουσιάσει πακέτο μέτρων για την επιτάχυνση των απελάσεων όσων δεν διαθέτουν νόμιμα δικαιώματα παραμονής, συμπεριλαμβανομένων προτάσεων για δημιουργία εξωευρωπαϊκών «κόμβων επιστροφής».