Τον δρόμο για τη Χάγη δείχνουν με διαδοχικές τους δηλώσεις, σε συνέχεια αυτής του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στελέχη της κυβέρνησης και βουλευτές, ως μόνη διαφαινόμενη -τουλάχιστον προσώρας- λύση στη διαφορά αντίληψης, προσέγγισης και ουσίας μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας στο θεμα της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο. Διαφορά η οποία ήρθε εκ νέου δυναμικά στο προσκήνιο από την ανακοίνωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της χώρας.
«Εάν αυτή τη στιγμή έχουμε δύο εκδοχές, μία ελληνική και μία τουρκική, υπάρχει μία οδός που θα μπορούσε να το επιλύσει και αυτός είναι ο δρόμος του συνυποσχετικού να επιλυθεί η διαφορά αυτή για τον καθορισμό της ΑΟΖ και αυτό είναι πάντοτε που η Ελλάδα τηρεί», είπε ο υπουργός των Εξωτερικών, προκαλώντας ουσιαστικά τη γείτονα για παραπομπή από κοινού της διαφοράς στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης (Cour internationale de Justice – CIJ).
«Αν η Τουρκία θεωρεί ότι έχει μια άλλη προσέγγιση σε σχέση με τους χάρτες, ο δρόμος είναι γνωστός και αφορά την αναγνώριση της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου», παρατήρησε με τη σειρά του και ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ, Θανάσης Κοντογεώργης, ενώ στο ίδιο πλαίσιο ήταν και οι δηλώσεις του βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας και πρώην υπουργού, Αγγελου Συρίγου, για τον ΘΧΣ και τις αντιδράσεις-θέσεις της γείτονος.
«Χθες ήταν μια σημαντική μέρα για δύο λόγους», τόνισε ο κ. Κοντογεώργης σε ραδιοφωνική του συνέντευξη στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8:
♦αφενός, όπως είπε, «διότι για πρώτη φορά αποτυπώνονται οι ανθρώπινες δραστηριότητες στον θαλάσσιο χώρο, σε μια χώρα με πολύ μεγάλη ακτογραμμή και περισσότερα από 8.000 νησιά, «επομένως το πού χωροθετούνται οι ιχθυοκαλλιέργειες, πώς γίνεται η αλιεία, ο τουρισμός, οι λιμενικές μεταφορές και ούτω καθεξής και πάντοτε με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και των θαλασσών μας και τη βιώσιμη ανάπτυξη πώς ουσιαστικά τα συνταιριάζει όλα αυτά» και
♦αφετέρου γιατί «είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται και αποτελεί πλέον και μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου μόλις ολοκληρωθούν οι διαδικασίες της επόμενης μέρας, δηλαδή της δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης και μετά, της κοινοποίησης στα αρμόδια κοινοτικά όργανα, όπου «αποτυπώνεται η απώτατη δυνητική επήρεια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας».
Επομένως, σημείωσε ο κ. Κοντογεώργης, «αυτή είναι μία πρώτη καταγραφή, η οποία περιγράφει πάντοτε, μέσα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, τις ελληνικές θέσεις».
Ως προς τις αντιδράσεις της Τουρκίας και ερωτηθείς αν είχε προηγηθεί ενημέρωση της Αγκυρας για την ανακοίνωση του ΘΧΣ και τον σχετικό χάρτη, ο υφυπουργός αρκέστηκε να πει πως «ήταν γνωστά τα γεγονότα τα οποία επηρεάζουν την δημοσίευση του χάρτη, δηλαδή η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και οι προθεσμίες που είχαν τεθεί, στο πλαίσιο βέβαια και της συμμόρφωσης με την Ευρωπαϊκή Οδηγία».
Σε παρέπομενη ερώτηση για το ενδεχόμενο να χαλάσει το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και να επηρεαστεί αρνητικά ο εν εξελίξει -έστω και με ρυθμό χελώνας- ελληνοτουρκικός διάλογος, αναγνώρισε ότι «τα πράγματα είναι σύνθετα όταν μιλάμε για την Ελλάδα και την Τουρκία, αλλά ταυτόχρονα γίνονται και απλά». «Σύνθετα -εξήγησε- από την άποψη ότι είναι γνωστές οι παράμετροι και ιδιαιτερότητες των σχέσεων. Αν όμως η Τουρκία θεωρεί ότι έχει μια άλλη προσέγγιση σε σχέση με τους χάρτες, ο δρόμος είναι γνωστός και αφορά την αναγνώριση της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου».
«Από εκεί και πέρα όμως», συνέχισε ο κ. Κοντογεώργης, «ο ελληνοτουρκικός διάλογος είναι κάτι στο οποίο εμείς πιστεύουμε και επενδύουμε και νομίζω και πιστεύω ότι ισχύει και αυτό από την άλλη πλευρά, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να σταματήσουμε αν υπάρχουν διαφορές ή συγκεκριμένη διαφορά να συζητάμε διότι ναι μεν επιδιώκουμε, όπως έχουμε πει, ασφαλή νερά στο Αιγαίο, αλλά ταυτόχρονα έχουμε δείξει σε όλους τους τόνους και με τις ενέργειες που έχουν γίνει, άλλωστε χθες είχαμε ΚΥΣΕΑ και εγκρίθηκε ο δωδεκαετής σχεδιασμός, εμείς να διασφαλίζουμε ότι αυτά τα νερά θα είναι και ασφαλή ταυτόχρονα».
Αντίστοιχα και για το θέμα της πόντισης του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο, σε συνδυασμό με τη χρονική σύμπτωση της ανακοίνωσης του ΘΧΣ, ο υφυυπουργός παρά των Πρωθυπουργώ θέλησε να επισημάνει ότι πρόκειται για δύο ανεξάρτητες υποθέσεις, για να υπογραμμίσει:
«Οπως γνωρίζετε και μόνο η χωροθέτηση της περιοχής για έρευνες που θα κρατήσουν αρκετούς μήνες και αφού αυτό αφορά και την έκδοση των NAVTEX παίρνει καιρό. Από κει και πέρα, έχουμε δείξει με όλους τους τρόπους, πριν λίγες μέρες υπήρξε η οριοθέτηση των συντεταγμένων για τις έρευνες της Chevron, πριν λίγο καιρό για την Exxon, όλα όσα έγιναν και χθες με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, η κυβέρνηση υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα έμπρακτα και με έναν τρόπο αθόρυβο, με έναν τρόπο που η εξωτερική μας πολιτική, δεν φωνάζει αλλά παράγει αποτελέσματα εκεί και με το χρόνο που πρέπει».
Και ερωτηθείς αν υπάρχει ομοφωνία στην κυβέρνηση ως προς τον σχεδιασμό και την οριοθέτηση, ήταν κατηγορηματικός: «Απόλυτα. Αυτό έχει εκφραστεί. Βέβαια η εξωτερική πολιτική χαράσσεται από τον Πρωθυπουργό, από το ΚΥΣΕΑ. Επομένως όλες αυτές είναι συλλογικές αποφάσεις που έχουν ληφθεί και προχωράμε».
Συρίγος: Αυτές είναι οι θέσεις μας εάν προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο
Μιλώντας στο δελτίο ειδήσεων του ΕΡΤΝews για τη σημασία της ανακοίνωσης του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, αλλά και για τις αντιδράσεις των Τούρκων, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και βουλευτής της ΝΔ, Αγγελος Συρίγος, σημείωσε μεταξύ άλλων ότι εν αντιθέσει με τις θέσεις της Τουρκίας, οι ελληνικές βασίζονται απολύτως στο διεθνές Δίκαιο.
«Για πρώτη φορά -επανέλαβε ο πρώην υπουργός- αποτυπώνεται σε χάρτη το σύνολο των θαλασσίων ζωνών στις οποίες έχει δικαίωμα η χώρα μας. Από το βορειοδυτικό άκρο στα σύνορα με την Αλβανία μέχρι το ανατολικότατο άκρο κάτω από το Καστελόριζο, το τρίγωνο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας με την κυπριακή ΑΟΖ και λίγο πιο πάνω με την τουρκική υφαλοκρηπίδα».
Και σε ερώτηση αν η χάραξη αποτελεί μία βάση μελλοντικής διαπραγμάτευσης με τις γειτονικές χώρες και προφανώς με την Τουρκία απάντησε:
«Αυτό που βλέπουμε είναι αυτό που δικαιούμαστε βάσει του διεθνούς δικαίου. Από εκεί και πέρα αυτές είναι οι θέσεις μας εάν προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο. Το τι θα αποφασίσει το Διεθνές Δικαστήριο είναι δικό του θέμα, αλλά αυτές είναι οι θέσεις μας και εν αντιθέσει με τις θέσεις της Τουρκίας, οι δικές μας βασίζονται απολύτως στο διεθνές δίκαιο. Είναι η μέση γραμμή που ακολουθείται. Εχει περάσει ως νόμος από το 2011 ο νόμος 4009, όπου στο άρθρο 156 λέει ότι ελλείψει συμφωνιών οριοθετήσεων με γειτονικά κράτη, ακολουθείται η μέση γραμμή ως το όριο της υφαλοκρηπίδας, οπότε έχουμε ΑΟΖ».
Κληθείς δε να σχολιάσει την ανακοίνωση που εξέδωσε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, ο κ. Συρίγος είπε:
«Η Τουρκία αντιδρά σε αυτές τις περιπτώσεις με αντίστοιχο τρόπο, δηλαδή είναι διπλωματική κίνηση, οπότε θα αντιδράσει με διπλωματικό τρόπο. Στις 23 Μαρτίου 2020 είχε καταθέσει στον ΟΗΕ έναν χάρτη στον οποίο αποτυπωνόταν η τουρκική διεκδίκηση στην ανατολική Μεσόγειο. Άφηνε στο Καστελόριζο, στη Ρόδο, στην Κάσο, στην Κάρπαθο και στην Κρήτη μόνο την αιγιαλίτιδα ζώνη των 6 μιλίων, όλο το υπόλοιπο το θεωρούσαν δικό τους.
»Για την ακρίβεια η θέση της Τουρκίας είναι ότι εάν υπάρχει ηπειρωτική ακτή με νησιωτικό έδαφος και η απόσταση δεν είναι επί την πλήρη ανάπτυξη υφαλοκρηπίδας, δηλαδή 200 ναυτικά μίλια από τη μία και 200 από την άλλη τότε τα νησιά υποχωρούν μπροστά στη δύναμη της ηπειρωτικής ακτής και δεν έχουν τίποτα».
Το συγκεκριμένο επιχείρημα της Τουρκίας, όμως, παρατήρησε, αποτελεί δική της ερμηνεία, «όπως επίσης δική της ερμηνεία είναι αυτό που ανέφερε για κλειστές και ημίκλειστες θάλασσες. Στις κλειστές και ημίκλειστες θάλασσες βάσει της Συμβάσεως για το Δίκαιο της Θάλασσας που αποτελεί και εθιμικό δίκαιο πλέον και δεσμεύει και την Τουρκία υπάρχει παρότρυνση συνεργασίας για θέματα περιβάλλοντος αποκλειστικώς».
Ο βουλευτής της ΝΔ παραδέχθηκε τέλος ότι η κυβέρνηση άργησε με την ανακοίνωση του ΘΧΣ: «Πράγματι -είπε- έχουμε αργήσει και έχουμε αργήσει από το 2011 και μετά διότι από το 2011 και μετά έχουμε τον νόμο 4001, ο οποίος αποτυπώνει με διαφορετικό τρόπο την υφαλοκρηπίδα. Έπρεπε να έχουμε στείλει από τότε τον σχετικό χάρτη στον ΟΗΕ. Τώρα πλέον μπορούμε να τον στείλουμε βάσει αυτού του χάρτη».