Η βόλτα στο μπαλκόνι μου αποτελεί μια καθημερινή συνήθεια για καθαρό αέρα και ξεμούδιασμα από την πολύωρη καθιστική εργασία μου μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή. Το μυαλό μου αποσπάται από τις υποχρεώσεις χαζεύοντας τα δέντρα στον απέναντι κήπο, τα αδέσποτα γατάκια στους κάδους απορριμμάτων και τους γείτονες που βγάζουν βόλτα τα σκυλάκια τους. Η ήσυχη και χαλαρωτική αυτή σκηνή διαλύεται μία φορά την ημέρα από τον εκκωφαντικό θόρυβο που κάνουν οι κάδοι όταν αδειάζουν στο απορριμματοφόρο.
Οι εργάτες βάζουν γρήγορα τους άδειους κάδους στη θέση τους, σκαρφαλώνουν στο πίσω μέρος του σκουπιδιάρικου και γραπώνονται στις χειρολαβές του οχήματος που φεύγει βιαστικά για την επόμενη στάση.
Ανεβαίνοντας τον ανηφορικό δρόμο, τους βλέπω να τραντάζονται στις αιώνιες λακκούβες που υπάρχουν και να προσπαθούν να βρουν ένα σημείο ισορροπίας. Πολλές φορές αναρωτήθηκα αν αυτοί οι άνθρωποι, εκτός από ανθυγιεινό επίδομα, παίρνουν και κάποιο επίδομα μελλοθάνατου.
Ως γιατρός και διευθυντής μιας μεγάλης ΜΕΘ, γνωρίζω ότι η απώλεια της συνείδησης μπορεί να συμβεί αιφνίδια και απρόβλεπτα για δεκάδες λόγους και αυτή η γνώση με έκανε να τους αποκαλώ μελλοθάνατους, αφού η μόνη τους ασφάλεια είναι η δυνατότητα να στέκονται όρθιοι γραπωμένοι από τις χειρολαβές στο πίσω μέρος ενός κινούμενου οχήματος.
Από τη δουλειά στη ΜΕΘ
Μέρες μετά στην πρωινή επίσκεψη στη ΜΕΘ, ο εφημερεύων μάς ενημερώνει για μια νέα εισαγωγή ενός άνδρα με βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση που χειρουργήθηκε επειγόντως από τους νευροχειρουργούς και βρίσκεται σε καταστολή. Η ανασκόπηση των αξονικών μάς δείχνει ότι οι βλάβες είναι βαρύτατες και ότι δεν έχει ελπίδες επιβίωσης.
– Πώς χτύπησε ο ασθενής; ρωτάω, είναι από τροχαίο;
– Οχι, με ενημερώνουν, είναι εργάτης καθαριότητας και έπεσε από το σκουπιδιάρικο εν κινήσει.
Ταυτόχρονα οι συνειρμοί ανέσυραν από τη μνήμη μου στο σήμερα ένα ακόμη περιστατικό μιας άτυχης γυναίκας που σταμάτησε το αυτοκίνητό της για να βοηθήσει σε ένα τροχαίο ατύχημα και παρασύρθηκε από άλλο διερχόμενο όχημα. Το αποτέλεσμα ήταν να υποστεί μια επώδυνη και μακρά νοσηλεία στη ΜΕΘ και τελικά να καταλήξει στο σπίτι της με μόνιμη λειτουργική αναπηρία.
Ποτέ δεν μας έμαθαν στη διαδικασία εκπαίδευσης οδήγησης του αυτοκινήτου μας ότι σε κάθε διαδικασία εφαρμόζεται ο κανόνας «πρώτα η ασφάλεια» των ενεργειών μας και έπονται τα υπόλοιπα.
Φαίνεται ότι στη χώρα μας όλα αφήνονται στα χέρια της καλής θεάς τύχης και όχι στη λογικότερη προσέγγιση της πρόληψης διαμέσου της εκπαίδευσης στην ασφάλεια και την αυστηρή εφαρμογή αυτών των κανόνων ασφάλειας.
Οι πολίτες βαδίζουν στην άσφαλτο εκτός διαβάσεων, απαιτώντας και ελπίζοντας ότι θα τους δουν οι οδηγοί των αυτοκινήτων. Οδηγούμε μηχανάκια χωρίς κράνος, ελπίζοντας ότι δεν θα βρεθούμε στην άσφαλτο, περνάμε με χίλια από τις διασταυρώσεις απαιτώντας από το υπερτροφικό εγώ μας και ελπίζοντας ότι δεν θα έρχεται άλλο αυτοκίνητο.
Οδηγούμε μοτοσικλέτα φορώντας ένα κασκόλ που ανεμίζει ελεύθερα, αγνοώντας ότι μπορεί να πιαστεί στους τροχούς και να μας στραγγαλίσει.
Οι εργαζόμενοι στις οικοδομές δεν φορούν κράνος, ελπίζοντας ότι δεν θα πέσει κάτι στο κεφάλι τους, οι περισσότεροι δεν έχουμε έναν φορητό πυροσβεστήρα στο σπίτι μας, ελπίζοντας ότι ποτέ δεν θα πιάσει φωτιά για να τον χρειαστούμε.
Θα μπορούσα να αναφέρω εκατοντάδες τέτοια παραδείγματα που οδηγούν σε άδικους θανάτους και αναπηρίες που θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί.
Τι κάνουν οι Σουηδοί…
Γνωρίζετε άραγε ότι σε κάποιες σκανδιναβικές χώρες ο πεζός, εάν προκαλέσει τροχαίο ατύχημα επειδή βάδιζε στην άσφαλτο εκτός διάβασης πεζών, θεωρείται υπεύθυνος του ατυχήματος;
Ναι, βλέπω την απορία στα μάτια σας, γιατί ο φαινότυπος του μέσου Ελληνα δεν μπορεί να κατανοήσει πως είναι δυνατόν να σε παρασύρει το αυτοκίνητο και εσύ να είσαι υπεύθυνος για αυτό, αφού διέσχιζες την άσφαλτο εκτός διάβασης. Ο φαινότυπός μας μας έχει μάθει να σκεφτόμαστε ότι πάντα φταίνε οι άλλοι, ότι έχουμε πάντα δίκιο, ότι ποτέ δεν θα συμβεί κάτι κακό σε εμάς, ότι όλα περιστρέφονται γύρω από τις απαιτήσεις τού εγώ μας και αγνοούμε ότι οι κοινωνίες προοδεύουν με τη συνεργασία, τη συναίνεση, τον σεβασμό των δικαιωμάτων των άλλων και τον συγκερασμό των αντίθετων απόψεων.
Χωρίς να γνωρίζω πόσοι εργαζόμενοι έχουν πέσει εν κινήσει από τα απορριμματοφόρα στη χώρα μας και χωρίς να είμαι ειδικός στην ασφάλεια, δίνω ως τροφή για σκέψη τα γεγονότα και μια πρότασή μου στους ειδικούς.
Θα μπορούσαν οι εργαζόμενοι να φορούν ένα σετ από ιμάντες προστασίας από πτώση και κάθε φορά που ανεβαίνουν στο απορριμματοφόρο να περνούν τον κρίκο σε ειδική υποδοχή του αυτοκινήτου.
Η αγκίστρωση και η απαγκίστρωση δεν χρειάζεται πάνω από 3-5 δευτερόλεπτα κάθε φορά.
Νομίζω ότι η ζωή των συνανθρώπων μας είναι πιο σημαντική από την καθυστέρηση που θα επιφέρει μια τέτοια κίνηση.
*Ο Βασίλειος Κουλούρας είναι καθηγητής Εντατικής Θεραπείας, διευθυντής ΜΕΘ του ΠΓΝ Ιωαννίνων