Ακόμα ένα καίριο βήμα για την ενίσχυση της στρατηγικής συμπόρευσής τους στην Ανατολική Μεσόγειο πραγματοποιούν Ελλάδα και Αίγυπτος με την επίσκεψη του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι στην Αθήνα και τη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στο Μέγαρο Μαξίμου. Πρόκειται για την πρώτη φορά που οι δύο κυβερνήσεις συγκαλούν το εν λόγω όργανο, με τη συμμετοχή σειράς υπουργών, και μάλιστα σε μια συγκυρία όπου η Αγκυρα αφενός συνεχίζει την επιχείρηση επαναπροσέγγισης του Καΐρου, αφετέρου επιμένει να αναπτύσσει την αναθεωρητική ατζέντα της σε όλα τα ενεργά διπλωματικά μέτωπα.
Μετά την κατάθεση του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, όπου αποτυπώνονται τα απώτατα όρια της δυνητικής υφαλοκρηπίδας, οι κ.κ. Μητσοτάκης και Σίσι αναμένεται να αναδείξουν για ακόμα μια φορά την ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία μερικής οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης ως υπόδειγμα σεβασμού τόσο του Διεθνούς Δικαίου –και δη των προβλέψεων του Δικαίου της Θάλασσας– όσο και των αρχών της καλής γειτονίας, αποτελώντας ταυτοχρόνως και παράδειγμα για τον τρόπο αντίστοιχων διευθετήσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων παικτών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πέραν αυτών, η εν λόγω συμφωνία αποτελεί τη μοναδική έμπρακτη αμφισβήτηση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου και κατ’ επέκταση της γενικότερης αναθεωρητικής λογικής που επιχειρεί να επιβάλλει η Αγκυρα στα ζητήματα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, αγνοώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών, αλλά και τις υπόλοιπες συμφωνίες χάραξης ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου-Αιγύπτου και Κύπρου-Ισραήλ.
Οπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, η παρουσία του Σίσι στην Αθήνα, αλλά και η Κοινή Δήλωση που θα υπογραφεί, θα εκπέμψουν μήνυμα υπέρ της αντιμετώπισης των προκλήσεων με γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο, ενώ την ίδια ώρα δεν είναι λίγοι οι έλληνες διπλωμάτες, αλλά και τα υψηλόβαθμα πολιτικά στελέχη, που εκτιμούν ότι η χώρα θα πρέπει να κάνει κινήσεις διεμβολισμού της τουρκικής στρατηγικής.
Επιπλέον, και καθώς η Αγκυρα συνεχίζει να ορθώνει αναχώματα έναντι των ερευνών ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, παρουσιάζουν ειδικό ενδιαφέρον οι πιθανές αναφορές των κ.κ. Μητσοτάκη και Σίσι στο έτερο αντίστοιχο έργο (Gregy), το οποίο ξεκινά από την Αίγυπτο και περνώντας μέσα από την οριοθετημένη ΑΟΖ, άρα και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, φθάνει στην Κρήτη και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οπως γίνεται αντιληπτό, η Ελλάδα θα επιδιώξει μελλοντικά, σε περίπτωση τουρκικής αντίδρασης, μια από κοινού με την Αίγυπτο απάντηση.
Επιμέρους στόχος του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας είναι να υπάρξει περαιτέρω εμβάθυνση και στους υπόλοιπους τομείς συνεργασίας, με τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, μιλώντας στο φόρουμ του Οικονομικού Ταχυδρόμου να χαρακτηρίζει την Αίγυπτο «χώρα- σταθμό» και «πυλώνα σταθερότητας, κάτι που είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας, αλλά και προς το συμφέρον της ειρήνης και της ευημερίας σε ολόκληρη περιοχή». Πράγματι, η σχέση Αθήνας-Καΐρου εμπεριέχει σαφή ευρωπαϊκή διάσταση καθώς, όχι μόνο για την ελληνική κυβέρνηση, αλλά και για τις Βρυξέλλες, η Αίγυπτος αποτελεί το τελευταίο προπύργιο σταθερότητας στο σταυροδρόμι της Βόρειας Αφρικής με τη Μέση Ανατολή.
Εξ ου ότι περίπου έναν χρόνο πριν, η ηγεσία της ΕΕ μαζί με επικεφαλής κυβερνήσεων των χωρών της Μεσογείου, μεταξύ των οποίων ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έσπευσαν στο Κάιρο προκειμένου να στηρίξουν το καθεστώς Σίσι, το οποίο κλονίζεται ακόμα και σήμερα, αφενός εξαιτίας του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς, αφετέρου λόγω των μειωμένων εσόδων (κατά το 60% τον τελευταίο χρόνο) της Διώρυγας του Σουέζ μετά τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις των Χούθι κατά εμπορικών πλοίων. Από την Αθήνα υπενθυμίζουν, άλλωστε, τη μακρά παρουσία του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στην επιχείρηση «Ασπίδες» για την προστασία της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα.
Από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχε συμφωνηθεί τότε, δια της Στρατηγικής Σχέσης και Εταιρικής Σχέσης ΕΕ-Αιγύπτου, η χρηματοδότηση της αιγυπτιακής οικονομίας με 7,5 δισ. ευρώ, με τα κράτη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα, αλλά και τη Γερμανία, να ενδιαφέρονται ιδιαιτέρως για τη χρηστή διαχείριση του μεταναστευτικού από το Κάιρο, καθώς αυτή τη στιγμή στο αιγυπτιακό έδαφος διαμένουν περισσότεροι από 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες και ουδείς Ευρωπαίος θα ήθελε να δει μια νέα, ανεξέλεγκτη έξαρση του φαινομένου.
Από τα προαναφερθέντα χρήματα έχει εκταμιευθεί το 1 δισ. ευρώ, με το Κάιρο να έχει προσφύγει παραλλήλως στο ΔΝΤ, λαμβάνοντας μάλιστα το ποσό των 10 δισ. ευρώ. «Είναι πάρα πολύ εύθραυστη η αιγυπτιακή οικονομία», λέει στο protagon στέλεχος κοντά στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, επισημαίνοντας παραλλήλως την άνοδο των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη τόσο από την Αίγυπτο, όσο και από τη Λιβύη, αλλά και αναδεικνύοντας το Σουδάν ως το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή στην Αφρική. «Με απλά λόγια», συνεχίζει, «δεν αντέχουμε να σπάσει η Αίγυπτος.
Η Αθήνα θα επιδιώξει δια της επίσκεψης του προέδρου Σίσι να δώσει επιπλέον ώθηση και στην τριμερή συνεργασία με τη συμμετοχή της Κύπρου, σε μια προσπάθεια ανάδειξης των αντίστοιχων σχημάτων –όπως το 3+1 και πάλι με την Κύπρο και το Ισραήλ– ως πρωτοβουλιών υπέρ της ασφάλειας και της σταθερότητας, αλλά και ως δυνάμει δεύτερη γραμμή άμυνας της Δύσης, μόλις λίγα μίλια μακριά από τη φλεγόμενη Μέση Ανατολή. Ελληνες διπλωμάτες δίνουν σε αυτή τη στρατηγική ειδικό βάρος, καθώς θα μπορούσε σε επόμενο στάδιο να προκαλέσει το ενδιαφέρον της νέας αμερικανικής διοίκησης, όχι μόνο στη γεωπολιτική, αλλά κυρίως στην ενεργειακή της διάσταση.
Οι ίδιοι υπενθυμίζουν δε και το εκπεφρασμένο ενδιαφέρον της αμερικανικής Chevron στα νότια της Κρήτης, ενώ προσθέτουν στη συζήτηση και την παράμετρο του IMEC. Ο διάδρομος σύνδεσης της Ινδίας με τη Δύση δια της Μέσης Ανατολής επανήλθε ξαφνικά στο προσκήνιο κατά τη διμερή συνάντηση Νετανιάχου – Χριστοδουλίδη, οι οποίοι ως φαίνεται επιδιώκουν να εντάξουν σε αυτόν και την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου. Παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες, αλλά και τον χρόνο που θα απαιτηθεί για να υλοποιηθούν τα εν λόγω έργα, είναι εύλογο όλοι οι εμπλεκόμενοι να επιδιώκουν την ενεργότερη παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στην ευρύτερη περιοχή.
Ουδείς, φυσικά, μπορεί να παραβλέψει ότι οι εξελίξεις εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις βλέψεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Αγκυρα να εμπλέκεται στην Κύπρο, στη Συρία και στη Λιβύη, κυνηγώντας ταυτοχρόνως την αποκατάσταση των σχέσεών της με την Αίγυπτο. Λίγες ώρες πριν Τραμπ και Ερντογάν συνομίλησαν για ακόμα μια φορά στο τηλέφωνο, με τον αμερικανό πρόεδρο να εξάρει μεν τη συνεργασία του με τον τούρκο ομόλογό του κατά το παρελθόν, να δεσμεύεται για ανταλλαγή εκατέρωθεν επισκέψεων, χωρίς όμως από την επιστροφή του πρώτου στον Λευκό Οίκο να έχει καταγραφεί χειροπιαστή πρόοδος στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Οπως, πάντως, εκτιμούν διπλωματικές πηγές με γνώση των περιφερειακών εξελίξεων, «τουλάχιστον προς το παρόν δεν αναμένεται κάποια τρανταχτή παρέμβαση της Ουάσινγκτον υπέρ ή κατά κάποιου στην Ανατολική Μεσόγειο». Εξ ου και κάθε παίκτης πρέπει να κάνει τις απαραίτητες κινήσεις για να ενισχύσει τις θέσεις του. Οπως κάνουν Ελλάδα και Αίγυπτος.