Στην πρώτη προεδρική ομιλία του, τον περασμένο Ιανουάριο, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι οι επιτυχίες της Αμερικής θα καθοριστούν από «πολέμους στους οποίους δεν θα εμπλακούμε ποτέ», αλλά έκανε λόγο επίσης για πιθανή ανάκτηση του ελέγχου της Διώρυγας του Παναμά. Είπε επίσης ότι ήρθε η ώρα να τερματιστεί ο αμερικανικός παρεμβατισμός στη Μέση Ανατολή, αλλά και πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τη Γάζα μετά από την καταναγκαστική μετεγκατάσταση (δηλαδή τον εκτοπισμό) των Παλαιστινίων.
«Υποστηρίζεται συχνά πως ο Τραμπ δεν έχει ένα πραγματικό “δόγμα” και εστιάζει στη σύναψη συμφωνιών», γράφει σε ανταπόκρισή της από την Ντόχα, πρωτεύουσα του Κατάρ, η Βιβιάνα Μάτσα της Corriere della Sera. Ωστόσο την περασμένη Τρίτη, στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, ο αμερικανός πρόεδρος εκφώνησε έναν λόγο τον οποίο ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε ως ιδιαίτερης σημασίας, όσον αφορά την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ.
«Η συναλλακτική του προσέγγιση μετατράπηκε σε δόγμα», σχολιάζει η ιταλίδα δημοσιογράφος. «Πρόκειται για ένα δόγμα που επικεντρώνεται στις “συμφωνίες” ως πηγή σταθερότητας και ειρήνης και απορρίπτει τόσο το “νεοσυντηρητικό” όραμα των προηγούμενων Ρεπουμπλικάνων ηγετών όσο και τον φιλελεύθερο διεθνισμό του Δημοκρατικού Κόμματος», προσθέτει.
Και, πράγματι, ο Ντόναλντ Τραμπ κατηγορεί τόσο τους νεοσυντηρητικούς Ρεπουμπλικάνους όσο και τους φιλελεύθερους Δημοκρατικούς ότι «υποδεικνύουν στους άλλους πώς να ζουν και να διαχειρίζονται τις εσωτερικές τους υποθέσεις», όπως σημείωσε ο ίδιος την Τρίτη.
Ως κτηματομεσίτης εξ επαγγέλματος ο αμερικανός πρόεδρος θαυμάζει την ανάπτυξη των κρατών του Κόλπου, τη σταθερότητα και την καινοτομία που χαρακτηρίζει αυτά τα αυταρχικά καθεστώτα: «Οχι, τα λαμπρά θαύματα του Ριάντ και του Αμπου Ντάμπι δεν δημιουργήθηκαν από “οικοδόμους εθνών” (nation builders), από νεοσυντηρητικούς ή φιλελεύθερους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, όπως εκείνοι που ξόδεψαν τρισεκατομμύρια, αποτυγχάνοντας να συμβάλουν στην ανάπτυξη της Καμπούλ, της Βαγδάτης και τόσων άλλων πόλεων», ανέφερε σχετικά στο Ριάντ. «Τελικά οι λεγόμενοι “nation-builders” κατέστρεψαν πολύ περισσότερα κράτη από όσα δημιούργησαν και οι παρεμβατιστές, επενέβαιναν σε σύνθετες κοινωνίες τις οποίες δεν κατανοούσαν», πρόσθεσε.
«Αυτά που λέει ο Τραμπ αποτελούν το κλασικό δόγμα της μη παρέμβασης που ανάγεται στον (βρετανό φιλόσοφο του 19ου αιώνα, ΣτΜ) Τζον Στιούαρτ Μιλ, το οποίο πολλοί από εμάς έχουμε υποστηρίξει, με μία σημαντική εξαίρεση: την παρέμβαση με στόχο τον τερματισμό σφαγών, κάτι που υποψιάζομαι ότι δεν ενδιαφέρει τον Τραμπ», είπε, μιλώντας στην Corriere della Sera, ο κορυφαίος αμερικανός πολιτικός φιλόσοφος Μάικλ Γουόλτσερ.
«Μπορεί κανείς να διαφωνεί με τη δημιουργία δημοκρατιών αμερικανικού τύπου σε χώρες για τις οποίες γνωρίζουμε λίγα και όπου η στρατιωτική βία δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για την προώθηση δημοκρατικών πολιτικών. Υπάρχουν όμως διάφορες μορφές παρεμβατισμού. Και αυτό που κάνει ο Τραμπ στη Συρία, αίροντας τις κυρώσεις και ανταλλάσσοντας χειραψίες με τον νέο ηγέτη, είναι μια απόπειρα δελεασμού μιας χώρας προς όφελος των ΗΠΑ και αποτελεί παρέμβαση στην πολιτική της Μέσης Ανατολής, αν και όχι μια κλασική νεοσυντηρητική παρέμβαση με στόχο την προώθηση της δημοκρατίας», πρόσθεσε.
Ομως ο Τραμπ δεν είναι ένας παραδοσιακός απομονωτιστής, καθώς αυτοπαρουσιάζεται ως ο μοναδικός που μπορεί να τερματίσει τις συρράξεις στην Ουκρανία και τη Γάζα, να εξαλείψει τον κίνδυνο ανάπτυξης πυρηνικών όπλων από το Ιράν, να διευθετήσει τη διαμάχη διάρκειας πολλών δεκαετιών μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν για το Κασμίρ. Και, συγχρόνως, δεν αποκλείει «επεμβάσεις», ακόμη και στρατιωτικές, στον Παναμά και στη Γροιλανδία.
Ειδικά όσον αφορά την Ουκρανία, «η απειλή της πλήρους εγκατάλειψής της από τις ΗΠΑ και, στη συνέχεια, η υπογραφή μιας συμφωνίας που στερεί από τους Ουκρανούς τα μισά κέρδη από την εκμετάλλευση των ορυκτών τους πόρων και, μετά, η ανανέωση της στρατιωτικής υποστήριξης, όλα αυτά αποτελούν παρεμβατική πολιτική», εξήγησε ο Μάικλ Γουόλτσερ.
Οι νεοσυντηρητικοί, που παρουσιάζονται ως «πολεμοκάπηλοι» από τους οπαδούς του τραμπισμού, «στόχευαν στην εξαγωγή της αμερικανικής δημοκρατίας και των αξιών της: πολλοί από αυτούς υποστήριζαν το κράτος πρόνοιας και τα συνδικάτα, ήταν συντηρητικοί σε πολιτιστικά ζητήματα, σοσιαλδημοκράτες σε κοινωνικά ζητήματα και γεράκια στην εξωτερική πολιτική», γράφει η Βιβιάνα Μάτσα. Ομως ο Τραμπ σε τι στοχεύει και τι πρεσβεύει;
Επικαλούμενη δημοσίευμα του Economist η ιταλίδα δημοσιογράφος σημειώνει πως ο Τραμπ και ο στενός του κύκλος, ιδιαίτερα ο πρώην κτηματομεσίτης και νυν ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ, έχουν επίσης ένα «παγκόσμιο σύστημα αξιών» που εδράζεται στην καθολική αξία του χρήματος και στην πεποίθηση ότι κάθε διαφορά μπορεί να επιλυθεί με το κατάλληλο αντίτιμο. Επί τούτου, συνομιλώντας με τον τραμπικό τηλεοπτικό πολιτικό σχολιαστή Τάκερ Κάρλσον, ο Γουίτκοφ είπε πως η ειρήνη παράγει κέρδη και, κατά συνέπεια, είναι «λογική».
Οπότε ποιο είναι το δόγμα Τραμπ; «Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για πελατειακό καπιταλισμό σε παγκόσμια κλίμακα», στο πλαίσιο του οποίου ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών «κλείνει συμφωνίες προς το συμφέρον το δικό του, της οικογένειάς του και των αμερικανών καπιταλιστών», όπως εξήγησε ο Μάικλ Γουόλτσερ. «Συνάπτει συμφωνίες και θέλει έναν ασφαλή κόσμο για μια τέτοιου τύπου παγκόσμια οικονομία».
«Και οι συνομιλητές του προσαρμόζονται: από τον Κόλπο και το Ιράν, από τη Συρία και από τη Ρωσία φτάνουν επενδυτικές προσφορές», σχολιάζει από την πλευρά της η απεσταλμένη της Corriere della Sera στη Ντόχα. «Και ο τρόπος διαπραγμάτευσης του Τραμπ συνίσταται καταρχάς στην πρόκληση ή στην κλιμάκωση των εντάσεων στον μέγιστο βαθμό, μετά ακολουθεί η πρόταση συμβιβασμών με κόστος αλλά και οφέλη για όλα τα μέρη ενώ κατακλείδα αποτελεί, σε κάθε περίπτωση, η ανακήρυξη της νίκης», συμπληρώνει.