Καθώς η ώρα της παρέλασης του Athens Pride πλησιάζει, είναι η κατάλληλη στιγμή για να δούμε τα θεσμικά βήματα που έχουν προχωρήσει από την πλευρά της κυβέρνησης με βάση την Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ και τα οποία de facto συνδέονται με τη δυναμική ενός πολύχρωμου κινήματος που υπερασπίζεται με σθένος τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία της ανθρώπινης έκφρασης.
Αλλά ας τα πάρουμε με τη σειρά.
Η διοργάνωση του Athens Pride 2022, με κεντρικό σύνθημα το «Ανευ Ορων», επιστρέφει στους δρόμους της Αθήνας το Σάββατο, 18 Ιουνίου. Η παρέλαση υπερηφάνειας θα πραγματοποιηθεί στις 19.00 με σημείο εκκίνησης τη Βουλή. Οι εκδηλώσεις θα κορυφωθούν δύο ώρες αργότερα, στις 21.00, στη σκηνή που θα στηθεί στην Πλατεία Συντάγματος και στην οποία θα εμφανιστούν γνωστοί καλλιτέχνες, όπως η Έλενα Παπαρίζου και τα μέλη του συγκροτήματος Onirama, με παρουσιαστή της εκδήλωσης τον Γιώργο Καπουτζίδη.
«Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι καθολικά και αδιαπραγμάτευτα. Όλα τα άτομα γεννιόμαστε αδιακρίτως ελεύθερα. Έχουμε δικαίωμα στην ελευθερία λόγου και έκφρασης της προσωπικότητας, στη σωματική ακεραιότητα, στην εκπαίδευση, στον γάμο, στην οικογένεια, στην εργασία και στην ασφάλεια». Αυτό αναφέρουν οι διοργανωτές του φετινού Athens Pride. Και το ερώτημα που αφορά όλους μας, είναι πόσες από αυτές τις αξίες αντανακλώνται στο θεσμικό μας σύμπαν και στο νομικό μας πολιτισμό.
Πριν φτάσουμε στις τελευταίες εξελίξεις, είναι απαραίτητη η αναφορά στο σύμφωνο συμβίωσης –και για ζευγάρια του ίδιου φύλου- που ψηφίστηκε το 2015 με την στήριξη των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ, του Ποταμιού, της Ενωσης Κεντρώων και 19 βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας ανάμεσα στους οποίους και ο σημερινός Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Το μεγαλύτερο κεφάλαιο που άνοιξε μετά από την κομβική στιγμή του 2015, ήρθε στις 17 Μαρτίου 2021 όταν με απόφαση του σημερινού Πρωθυπουργού συστάθηκε η επιτροπή για τη σύνταξη της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ και ορίστηκε επικεφαλής ένα πρόσωπο υψηλού κύρους, ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και καθηγητής της Νομικής Αθηνών, Λίνος Αλέξανδρος Σισιλιάνος.
Η επιτροπή παρέδωσε το πόρισμα της στον Πρωθυπουργό στις 29 Ιουνίου 2021 και στη συνέχεια, με ενέργειες των Υπουργών Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη και Άκη Σκέρτσου, το πόρισμα κωδικοποιήθηκε με συγκεκριμένες δράσεις ανά Υπουργείο.
Μέλος της επιτροπής για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ είναι από την πλευρά της κυβέρνησης και ο επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης. Ο κ. Πατέλης δε μασάει τα λόγια του και καλά κάνει, ενώ όσα λέει συγκρούονται συχνά με ριζωμένα στερεότυπα.
Το 2020 δήλωσε ότι «ο Πρωθυπουργός έχει γνωρίσει τον σύζυγο μου όπως κι εγώ τη δική του». Ενώ πριν από λίγες ημέρες, ενόψει του Pride, είπε σε πρωινή εκπομπή ότι «πρέπει όλοι να μπορούμε να είμαστε αυτό που θέλουμε, να είμαστε και αυτό που είμαστε πραγματικά. Μια κρυφή ζωή δεν είναι μια πραγματική ζωή». To γεγονός ότι ένας συνεργάτης του Πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου εκφράζει με σαφήνεια έναν λόγο προοδευτικό που συγκρούεται με στερεότυπα, συνιστά από μόνο του πρόοδο.
Ολες οι αλλαγές που προχώρησαν ή δρομολογούνται
Ας δούμε ποιες από τις θεσμικές αλλαγές που πρότεινε η Επιτροπή ήδη υλοποιούνται ή δρομολογούνται με βάση όσα ψηφίζονται στη Βουλή και όσα αναφέρει η κυβέρνηση:
-Από την Πρωτοχρονιά του 2022 καταργήθηκε το απαράδεκτο καθεστώς της απαγόρευσης αιμοδοσίας για όσους είχαν έστω και μία σεξουαλική επαφή με άτομο του ίδιου φύλου. Στο νέο επικαιροποιημένο έντυπο του Υπουργού Υγείας δεν γίνεται καμία διάκριση με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό.
-Τα διεμφυλικά άτομα (τρανς) έχουν ήδη ενταχθεί στα προγράμματα στήριξης του ΟΑΕΔ. «Δεν σας κρύβω ότι διάβασα με μεγάλη συγκίνηση την ανάρτηση μιας τρανς γυναίκας, της Ραφαέλας, η οποία κρέμασε τις γόβες της αφού κατάφερε να βρει μέσω του ΟΑΕΔ δουλειά ως πωλήτρια, σταματώντας τη σεξεργασία» ανέφερε μετά από αυτή την εξέλιξη ο κ. Πατέλης.
-Η Ελλάδα γίνεται η τέταρτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που απαγορεύει τις λεγόμενες θεραπείες μεταστροφής. Η σχετική διάταξη απαγορεύει πλήρως τις «θεραπείες» για τους ανήλικους και όσους τελούν υπό δικαστική συμπαράσταση. Απαγορεύει, ακόμη, σε κάθε είδους επαγγελματία να προωθεί ή να διαφημίζει «θεραπείες» μεταστροφής.
Παράλληλα, όποια ή όποιος εξαναγκάστηκε, πιέστηκε ή βρέθηκε σε ευάλωτη θέση και εξ αυτού του λόγου υπέστη «θεραπεία» μεταστροφής, το άτομο που εφάρμοσε αυτές τις πρακτικές θα διώκεται ποινικά.
-Την 1η Δεκεμβρίου 2021, Παγκόσμια Ημέρα AIDS, με τροπολογίες που ψηφίστηκαν από τη Βουλή προχώρησαν τα εξής:
- Η πλήρης ένταξη των αντιρετροϊκών φαρμάκων στην άυλη και ηλεκτρονική συνταγογράφηση.
- Η δυνατότητα να γίνουν ανάδοχοι γονείς τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με ΗΙV ή ηπατίτιδα Β, υπό την προϋπόθεση ότι ακολουθούν την αγωγή τους.
- Μεταφέρθηκαν σε γυναικείες φυλακές οι τέσσερις τρανς γυναίκες κρατούμενες.
- Προετοιμάζεται πρόγραμμα κατάρτισης των δημοσίων υπαλλήλων σε θέματα ισότητας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Σε κάθε στάδιο (φάκελος, συγγραφή, πιλοτική εφαρμογή, εφαρμογή) συμμετέχουν εκπρόσωποι των ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεων προκειμένου να αξιοποιηθεί η συσσωρευμένη γνώση της κοινότητας.
- Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη επανεκπαιδεύει 17.000 αστυνομικούς. Εχει ολοκληρωθεί η διαδικασία υλοποίησης της πρώτης φάσης του προγράμματος, με την εκπαίδευση των αστυνομικών-εκπαιδευτών που θα εκπαιδεύσουν στη συνέχεια τους συναδέλφους τους. Στην εκπαίδευση αυτών των αστυνομικών συμμετείχαν ως εισηγητές μέλη ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεων με εξειδικευμένη γνώση επί του θέματος.
- Οπως ανακοίνωσε ο γενικός γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας του υπουργείου Εργασίας, Γιώργος Σταμάτης, εντάχθηκε ως έργο στο ΕΣΠΑ η χρηματοδότηση τηλεφωνικής γραμμής ψυχολογικής υποστήριξης σε ΛΟΑΤΚΙ+, η δημιουργία συμβουλευτικού κέντρου, καθώς και δομές φιλοξενίας ΛΟΑΤΚΙ+, ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα στέγασης.
- Το Υπουργείο Παιδείας έχει ολοκληρώσει την πιλοτική εφαρμογή της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, στο πλαίσιο των εργαστηρίων δεξιοτήτων, και από την αρχή της σχολικής χρονιάς, η επιλογή αυτή έχει εισαχθεί σε όλα τα σχολεία της επικράτειας. Συγκεκριμένα, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση εντάσσεται στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα ως υποχρεωτικό μάθημα στη Γ’ & ΣΤ’ Δημοτικού και τη Γ’ Γυμνασίου στο πλαίσιο των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων (ΕΔ) και στην ενότητα «Ζω καλύτερα – Ευ ζην».
- Σύντομα κατατίθεται στη Βουλή νομοθετική παρέμβαση από το Υπουργείο Υγείας για την απαγόρευση των μη αναγκαίων επεμβάσεων και θεραπειών σε βρέφη ίντερσεξ, ένα πάγιο αίτημα της κοινότητας ίντερσεξ.
- Εκδόθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών εγκύκλιος με οδηγίες προς τα κατά τόπους προξενεία σχετικά με την αντιμετώπιση ζητημάτων που απασχολούν ΛΟΑΤΚΙ+ συμπολίτες μας που ζουν ή επισκέπτονται χώρες του εξωτερικού.
- Υστερα από σχετική αναφορά στην Εθνική Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, το Ελεγκτικό Συνέδριο αποφάσισε την τροποποίηση του Χάρτη Δεοντολογίας του ώστε οι δικαστές του «να αποκρούουν διακρίσεις που συνέχονται όχι μόνο με τον σεξουαλικό προσανατολισμό αλλά και με την ταυτότητα, χαρακτηριστικά ή έκφραση φύλου των διαδίκων και των λοιπών παραγόντων της δίκης».