Πώς θα σου φαινόταν αν σου έλεγα ότι εδώ και χρόνια, η Ελλάδα διαθέτει ένα κοίτασμα ανυπολόγιστης αξίας; Άμεσα αξιοποιήσιμο και χωρίς τον παραμικρό κίνδυνο μόλυνσης του περιβάλλοντος. Μια αστείρευτη πηγή πλούτου, χωρίς όμως υλική υπόσταση. Βρίσκεται καταχωνιασμένος σε υπουργεία και δημόσιες υπηρεσίες και ακούει στο όνομα «δημόσια δεδομένα». Πληροφορίες δηλαδή, που παράγουν ή αποκτούν οι φορείς του δημοσίου στο πλαίσιο της λειτουργίας τους.

Να μερικά παραδείγματα: Η γεωγραφική θέση που βρίσκεται κάθε σχολείο, νοσοκομείο, ΚΕΠ ή αστυνομικό τμήμα. Οι δημόσιες δαπάνες. Το μητρώο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα και τα οικονομικά τους στοιχεία. Το οργανόγραμμα κάθε δημόσιας υπηρεσίας και οργανισμού και οι αμοιβές για κάθε βαθμίδα της δημόσιας διοίκησης. Η πληρότητα των νοσοκομείων και τα μη προσωπικά δεδομένα συνταγογράφησης. Τα οχήματα που κυκλοφορούν στους ελληνικούς δρόμους. Τα οδικά έργα σε εξέλιξη. Οι χώροι πρασίνου. Η κίνηση στους δρόμους, τα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα και η εγκληματική δραστηριότητα σε κάθε περιοχή. Οι οικοδομικές άδειες. Οι αεροφωτογραφίες και τα στοιχεία του κτηματολογίου. Είμαι σίγουρος πως μπορείς να σκεφτείς και εσύ πάρα πολλά άλλα δεδομένα, που θα όφειλαν να είναι ανοιχτά και διαθέσιμα σε όλους.

Η ανυπολόγιστη αξία τους, δεν βρίσκεται στα ίδια τα δεδομένα, αλλά στον τρόπο που αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν ως «καύσιμο» για νέες εφαρμογές και υπηρεσίες που θα αναπτύξουν νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) και θα βελτιώσουν την καθημερινότητά μας, ενώ παράλληλα θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Εφαρμογές στους τομείς της εκπαίδευσης, του τουρισμού, των ηλεκτρονικών πληρωμών, των καθημερινών συναλλαγών του πολίτη με το δημόσιο.

Ειδικά στο θέμα της μείωσης της γραφειοκρατίας και της κατάργησης πολλών παράλογων διαδικασιών που ταλαιπωρούν καθημερινά πολίτες και επιχειρήσεις, η ελεύθερη διάθεση των δημόσιων δεδομένων είναι μονόδρομος. Σκέψου πόσο χρόνο θα κέρδιζες, αν τα δεδομένα κάθε υπηρεσίας ήταν ανοιχτά στις υπόλοιπες. Να πας ας πούμε στην εφορία και να μη χρειάζεται να προσκομίσεις χάρτινες βεβαιώσεις και ενημερότητες από άλλες υπηρεσίες. Ακόμα καλύτερα, να μη χρειαστεί καν να πας στην εφορία, αφού θα μπορείς να έχεις πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες μέσα από μια εφαρμογή στο κινητό σου ή στο διαδίκτυο. Ποιος θα φτιάξει αυτή την εφαρμογή; Όποιος θέλει! Αρκεί να χρησιμοποιήσει σωστά τα ανοιχτά δεδομένα. Στην τελική, ας φτιαχτούν και περισσότερες εφαρμογές για τον ίδιο σκοπό και ας έχεις την ελευθερία να επιλέξεις αυτή που σε εξυπηρετεί καλύτερα.

Τι κάνουμε λοιπόν για να εκμεταλλευτούμε όλο αυτό τον πλούτο; Δυστυχώς ελάχιστα και σίγουρα όχι όσα θα έπρεπε. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να βεβαιωθούμε πως θα μείνει για πάντα αναξιοποίητος.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η ελεύθερη πρόσβαση στα στοιχεία του μητρώου επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών, που ξεκίνησε πριν ενάμιση περίπου χρόνο.
Τόσο απλό και τόσο αποτελεσματικό. Μια δωρεάν υπηρεσία, σαν αυτή του τηλεφωνικού καταλόγου, μέσω της οποίας μπορεί κάθε πολίτης να αναζητήσει τα στοιχεία μιας επιχείρησης ή ενός ελεύθερου επαγγελματία μέσω internet. Πέρα από ένα αποτελεσματικό όπλο για την αντιμετώπιση του προβλήματος των πλαστών τιμολογίων, σε ελάχιστους μήνες από την ημέρα που ξεκίνησε η ελεύθερη διάθεση των δεδομένων του μητρώου του Υπουργείου Οικονομικών, δημιουργήθηκαν νέες εφαρμογές, ενώ βελτιώθηκαν σημαντικά πολλές διαδικασίες και συστήματα επιχειρήσεων. Όλοι φυσικά περιμέναμε το επόμενο βήμα, που δε θα ήταν άλλο από την ελεύθερη διάθεση ακόμα περισσότερων δεδομένων, όπως αυτά της οικονομικής δραστηριότητας των ελληνικών επιχειρήσεων.

Και όμως. Συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Μια ημέρα του Απριλίου, η πρόσβαση στα δεδομένα του μητρώου σταμάτησε και κάθε αναφορά από τις σελίδες του TAXISnet εξαφανίστηκε. Έτσι. Αυθαίρετα. Χωρίς καμία προειδοποίηση, χωρίς την παραμικρή ανακοίνωση. Απλά σταμάτησε, αφήνοντας στον αέρα όλα όσα είχαν αναπτυχθεί από τρίτους. Διαμαρτυρίες υπήρξαν, αλλά τι να κάνεις που το θέμα δεν “πουλάει”;
Κάποια βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση σίγουρα γίνονται. Η «Διαύγεια» ας πούμε, ήταν ένα από αυτά. Πριν μερικές ημέρες, έπειτα από ψήφιση σχετικής τροπολογίας στη Βουλή, όλα τα γεωχωρικά δεδομένα Εθνικού Κτηματολογίου και Χαρτογράφησης, οφείλουν πλέον να διατίθενται δωρεάν σε πολίτες. Είναι και αυτό μια σημαντική κατάκτηση. Βρισκόμαστε όμως ακόμα στο ξεκίνημα και η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί.

Τα δημόσια δεδομένα, είναι δικά μας δεδομένα και έχουμε κάθε δικαίωμα στην ελεύθερη και ανεμπόδιστη πρόσβαση σε αυτά. Όμως γι’ αυτό, χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας. Να συνειδητοποιήσουν δηλαδή οι αρμόδιοι φορείς πως η ανάπτυξη δεν θα έρθει ξοδεύοντας τα χρήματα των φορολογουμένων στην υλοποίηση πολύπλοκων και κλειστών συστημάτων για τη δημόσια διοίκηση. Θα πρέπει να γίνει πρωταρχικό μέλημα κάθε υπουργείου και φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης, η δωρεάν και ελεύθερη διάθεση των δημόσιων δεδομένων τους. Είναι στοιχείο απαραίτητο για την επανεκκίνηση της οικονομίας, στη νέα, εξωστρεφή και πιο δημιουργική μορφή που θα πρέπει αυτή να έχει.

Ο Μάκης Αντύπας αγαπάει το internet και κάθε νέα τεχνολογία που κάνει τη ζωή μας καλύτερη. Είναι τεχνικός διευθυντής της Viva Payments και μέλος της οργανωτικής ομάδας του TEDx Academy

Μάθετε περισσότερα για τα ανοιχτά δεδομένα
http://opendatahandbook.org/el/

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News