Απέχουμε μόλις λίγα χρόνια από τη δημιουργία βιώσιμων ανθρώπινων αναπαραγωγικών κυττάρων στο εργαστήριο, σύμφωνα με έναν διεθνώς αναγνωρισμένο και πρωτοπόρο επιστήμονα, ο οποίος υποστηρίζει ότι η πρόοδος αυτή θα μπορούσε να ανοίξει νέους ορίζοντες στην επίλυση προβλημάτων αναπαραγωγής

Μιλώντας στον Guardian, ο διάσημος στον χώρο του καθηγητής Κατσουχίκο Χαγιάσι, αναπτυξιακός γενετιστής στο Πανεπιστήμιο της Οσάκα, δήλωσε ότι σημειώνεται ραγδαία πρόοδος προς την κατεύθυνση της δυνατότητας μετατροπής ενήλικων κυττάρων του δέρματος ή του αίματος σε ωάρια και σπέρμα, ένα κατόρθωμα γενετικής ταχυδακτυλουργίας γνωστό ως in-vitro γαμετογένεση (In-vitro gametogenesis – IVG).

Το δικό του εργαστήριο απέχει περίπου επτά χρόνια από αυτό το ορόσημο, όπως προβλέπει ο Χαγιάσι. Για τον ίδιο στόχο εργάζεται μια ομάδα του Πανεπιστημίου του Κιότο και μια νεοφυής επιχείρηση με έδρα την Καλιφόρνια, η Conception Biosciences, η οποία χρηματοδοτείται μεταξύ άλλων και από τον ιδρυτή της OpenAI, Σαμ Αλτμαν.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Conception, Ματ Κρισίλοφ, δήλωσε στον Guardian ότι η καλλιέργεια ωαρίων στο εργαστήριο «μπορεί να είναι το καλύτερο εργαλείο που έχουμε για να αντιστρέψουμε τη μείωση του πληθυσμού» και θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την επεξεργασία ανθρώπινων γονιδίων.

«Αισθάνομαι λίγη πίεση. Νιώθω σαν να συμμετέχω σε έναν αγώνα ταχύτητας», είπε ο Hayashi, πριν από την ομιλία του στην ετήσια συνάντηση της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE) στο Παρίσι αυτή την εβδομάδα.

Εάν αποδειχθεί ότι είναι ασφαλής, η IVG θα μπορούσε να διευρύνει τη δυνατότητα απόκτησης βιολογικών παιδιών, ανεξαρτήτως γονιμότητας ή ηλικίας. Και δεδομένου ότι το εργαστήριο του Χαγιάσι είναι αυτό που δημιούργησε ποντίκια με δύο βιολογικούς πατέρες, θεωρητικά αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί και σε ζευγάρια του ίδιου φύλου.

Στην παρουσίασή του στο συνέδριο ESHRE, ο Χαγιάσι περιέγραψε τις τελευταίες προόδους της ομάδας του, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας εργαστηριακών σπερματικών κυττάρων ποντικού και της ανάπτυξης κυττάρων ανθρώπινης ωοθήκης, ένα βήμα προς τη δυνατότητα καλλιέργειας ανθρώπινων ωαρίων.

Οπως εξηγεί ο Χαγιάσι στον Guardian, η IVG ξεκινά συνήθως με τον γενετικό επαναπρογραμματισμό ενήλικων δερματικών ή αιμοποιητικών κυττάρων ώστε να συμπεριφερθούν ως βλαστικά κύτταρα, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να μετατρέπονται σε οποιονδήποτε τύπο κυττάρου στο σώμα. Στη συνέχεια, τα βλαστικά κύτταρα προγραμματίζονται να μετατραπούν σε αρχέγονα γεννητικά κύτταρα, δηλαδή τα πρόδρομα κύτταρα των ωαρίων και του σπέρματος. Στη συνέχεια, αυτά τοποθετούνται σε ένα οργανοειδές που αναπτύσσεται στο εργαστήριο (το οποίο καλλιεργείται επίσης από βλαστικά κύτταρα) και έχει σχεδιαστεί για να εκπέμπει τα πολύπλοκα βιολογικά σήματα που απαιτούνται για να κατευθύνει τα γεννητικά κύτταρα στην αναπτυξιακή πορεία προς τη μετατροπή τους σε ώριμα ωάρια ή σπέρμα.

Μέσα σε τεχνητούς όρχεις ποντικιών, που είχαν διάμετρο μόλις ένα χιλιοστό, η ομάδα του Χαγιάσι κατάφερε να αναπτύξει πρόδρομα σπερματικά κύτταρα τα οποία όμως πέθαναν σχεδόν αμέσως. Ελπίζεται ότι ένα αναβαθμισμένο οργανοειδές όρχεων, με καλύτερη παροχή οξυγόνου, θα επιτρέπει την περεταίρω ανάπτυξη των εργαστηριακών κυττάρων.

Ενώ αρκετά εργαστήρια έχουν παράγει με επιτυχία έμβρυα ποντικού από εργαστηριακά ωάρια, η δημιουργία βιώσιμων ανθρώπινων ωαρίων έχει αποδειχθεί πολύ πιο δύσκολη. Αλλά η πρόσφατη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα ωάρια διατηρούνται σε αδρανή κατάσταση – όπως παραμένουν στην ανθρώπινη ωοθήκη για περισσότερο από μια δεκαετία – θα μπορούσε να αποδειχθεί ζωτικής σημασίας.

Θεωρείται ότι θα χρειαστούν χρόνια δοκιμών για να διασφαλιστεί ότι τα κύτταρα που αναπτύσσονται στο εργαστήριο δεν φέρουν επικίνδυνες γενετικές μεταλλάξεις οι οποίες θα μπορούσαν να μεταβιβαστούν στα έμβρυα – και σε επόμενες γενιές. «Πρέπει πραγματικά να αποδείξουμε ότι αυτού του είδους η τεχνολογία είναι ασφαλής», παραδέχτηκε ο Χαγιάσι.

Και όταν λυθούν όλα τα επιστημονικά και τεχνικά ζητήματα, θα προκύψουν ηθικά και νομικά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, τα κύτταρα που έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο θα ήταν παράνομο να χρησιμοποιηθούν σε θεραπεία γονιμότητας. Ο Guardian αναφέρει ότι η βρετανική Αρχή Ανθρώπινης Γονιμοποίησης και Εμβρυολογίας ασχολείται ήδη με το πώς θα μπορούσε να διασφαλιστεί η ασφάλεια των ωαρίων και του σπέρματος που έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο και ποιες δοκιμές θα πρέπει να ολοκληρωθούν πριν εξεταστούν οι κλινικές εφαρμογές.

Υπάρχει επίσης ένα ερώτημα σχετικά με το τις εφαρμογές αυτής της IVG. Η βασική ιδέα είναι η αντιμετώπιση της υπογονιμότητας, αλλά ο Χαγιάσι εμφανίζεται αμφίθυμος σχετικά με το να δοθεί η δυνατότητα σε πολύ μεγαλύτερες γυναίκες ή σε ζευγάρια του ίδιου φύλου να αποκτήσουν βιολογικά παιδιά – εν μέρει, λόγω των δυνητικά μεγαλύτερων συναφών κινδύνων ασφαλείας.

«Φτιάξαμε ένα ένα μωρό [ποντικιού] από δύο μπαμπάδες, αλλά αυτό στην πραγματικότητα δεν είναι φυσικό», είπε ο Χαγιάσι στον Guardian. «Θα έλεγα λοιπόν ότι αν η επιστήμη φέρει αποτελέσματα που δεν είναι φυσικά, θα πρέπει να είμαστε πολύ, πολύ προσεκτικοί».

Τα μονογονεϊκά (με σπέρμα και ωάριο από έναν μόνο γονέα) ή τα πολυγονεϊκά έμβρυα (με γενετικές συνεισφορές από περισσότερα των δύο ατόμων) θα ήταν επίσης θεωρητικά δυνατά με την IVG. Θα ήθελε κανείς να δοκιμάσει αυτές τις δύο επιλογές;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News