Οι χημικοί εντόπισαν για πρώτη φορά πώς θα μπορούσαν να καταστρέφουν τα λεγόμενα «παντοτινά χημικά» με μία χαμηλού κόστους μέθοδο, σύμφωνα με νέα έρευνα. Ο λόγος για τις υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες ή PFAS (per- and polyfluoroalkyl substances), όπως αποκαλούνται τα συγκεκριμένα χημικά, τα οποία έχουν συνδεθεί με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και των γενετικών ανωμαλιών.

Η αντοχή τους στο νερό, το λάδι και τους λεκέδες τα καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμα. Τα PFAS χρησιμοποιούνται σε εκατοντάδες καθημερινά αντικείμενα, από τηγάνια μέχρι μακιγιάζ. Οι ίδιες ιδιότητες τους αυτές είναι που κάνουν τις ουσίες αυτές τόσο δύσκολο να καταστραφούν.

Υπάρχουν περίπου 4.500 από αυτές τις ενώσεις, οι οποίες έχουν ως βάση το φθόριο, και βρίσκονται σε προϊόντα που απαντώνται σχεδόν σε κάθε σπίτι στον πλανήτη  όπως οι συσκευασίες τροφίμων, τα αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη, τα αδιάβροχα, οι κόλλες, το χαρτί και οι βαφές.

PFAS έχουν εντοπιστεί –σε χαμηλά επίπεδα– ακόμη και στο νερό της βροχής, σε παγκόσμια κλίμακα. Εάν διεισδύσουν στον υδροφόρο ορίζοντα ή στο έδαφος σε υψηλά επίπεδα, τότε μπορεί να αποτελέσουν λόγο σοβαρής ανησυχίας.

Η έρευνα ως προς το πώς τα διαφορετικά επίπεδα έκθεσης στις υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες μπορούν να οδηγήσουν σε ποικίλες επιπτώσεις στην υγεία παραμένει σε εξέλιξη, μετέδωσε το BBC.

«Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης και των δυσμενών συνεπειών σε κάθε σημαντικό σύστημα οργάνων στο ανθρώπινο σώμα», δήλωσε στο βρετανικό δίκτυο η καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Ελσι Σάντερλαντ.

Οι υπάρχουσες μέθοδοι καταστροφής των PFAS, όπως η αποτέφρωση, δεν έχουν φανεί ιδιαίτερα επιτυχημένες –απαιτούν εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, οι οποίες συνεπάγονται υψηλό κόστος.

Στη νέα έρευνα των επιστημόνων του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν των ΗΠΑ οι χημικοί πραγματοποίησαν το «φαινομενικά αδύνατο» και κατέστρεψαν PFAS χρησιμοποιώντας χαμηλή θερμοκρασία και φθηνά προϊόντα.

Μία τέτοια μέθοδος θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ χρήσιμη στο να βοηθηθούν κοινότητες που υποφέρουν από υψηλά επίπεδα PFAS, σημείωσε η Σάντερλαντ, η οποία δεν είναι μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Ο λόγος που η καταστροφή των PFAS έχει υπάρξει τόσο δύσκολη είναι το ότι περιέχουν πολλούς δεσμούς άνθρακα και φθορίου –πρόκειται για τους ισχυρότερους δεσμούς στην οργανική χημεία. Αυτοί οι δεσμοί, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να απωθούν τα υγρά, καθιστούν τα εν λόγω χημικά πολύ χρήσιμα για τη φαρμακευτική βιομηχανία και τη βιομηχανία τροφίμων.

Η ερευνητική ομάδα, της οποίας ηγείται η Μπρίτανι Τρανγκ, ανακάλυψε, λοιπόν, έναν νέο μηχανισμό για τη διάσπαση των PFAS χρησιμοποιώντας μια κοινή χημική ουσία που χρησιμοποιείται σε προϊόντα οικιακής χρήσης όπως το σαπούνι ή τα παυσίπονα: το υδροξείδιο του νατρίου.

Η κυρία Τρανγκ έκανε λόγο για «συναρπαστικά» αποτελέσματα, εξαιτίας του «πόσο απλή –αν και μη αναγνωρισμένη ακόμα– είναι η λύση» που παρουσίασε η ομάδα της.

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η μέθοδος τους θα βρει πρακτική εφαρμογή στην καταστροφή των ρύπων καθώς και ότι με την περαιτέρω έρευνα θα καταστεί εφικτό το να φιλτράρονται τα PFAS από το πόσιμο νερό, σύμφωνα, πάντα, με το BBC.

Ωστόσο, η αντιμετώπιση των υψηλών συγκεντρώσεων PFAS αποτελεί μόνο ένα μέρος της λύσης. Οσο τα PFAS εξακολουθούν να απαντώνται στη μαζική παραγωγή μεγάλων κλάδων της οικονομίας, τόσο η συσσώρευση τους στα ψάρια και σε άλλα ​​ζώα είναι πιθανό να συνεχιστεί, καθώς δεν μπορούν να διασπαστούν πολύ εύκολα στη φύση.

Σημειώνεται πως η νέα μέθοδος καταστροφής των συγκεκριμένων χημικών εφαρμόστηκε στους 10 πιο σημαντικούς τύπους PFAS, ωστόσο η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ έχει εντοπίσει περισσότερους από 12.000. Πάντως ο Ουίλιαμ Ντίχτελ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και καθηγητής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν εμφανίστηκε αισιόδοξος: «Υπάρχουν άλλοι τύποι (των PFAS) που δεν έχουν την ίδια αχίλλειο πτέρνα, αλλά o κάθε ένας θα έχει τη δική του αδυναμία».

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News