Η Γαλλία, η Βρετανία και οι άλλες χώρες που αναγνώρισαν αυτή την εβδομάδα το παλαιστινιακό κράτος δηλώνουν ότι στόχος τους είναι να διασώσουν ό,τι ελπίδα απομένει για την διεθνώς υποστηριζόμενη λύση που θα τερματίσει τον μισό αιώνα σύγκρουσης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων: ένα εβραϊκό κράτος του Ισραήλ σε ειρηνική συνύπαρξη με ένα γειτονικό παλαιστινιακό κράτος.
Ωστόσο, σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη του καταστροφικού πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, τόσο οι Ισραηλινοί όσο και οι Παλαιστίνιοι δηλώνουν ότι η πιθανότητα μιας λύσης δύο κρατών φαίνεται πιο απομακρυσμένη από ποτέ, σημείωσαν οι New York Times.
Η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα έχει καταστρέψει την περιοχή. Οι ισραηλινοί οικισμοί έχουν εδραιωθεί ακόμη περισσότερο στη Δυτική Οχθη. Στις δημοσκοπήσεις, η Χαμάς εξακολουθεί να έχει μεγαλύτερη υποστήριξη μεταξύ των Παλαιστινίων από την πιο μετριοπαθή παλαιστινιακή ηγεσία στη Δυτική Οχθη.
Πολλοί ισραηλινοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Μπενιαμίν Νετανιάχου, απορρίπτουν πλέον την πιθανότητα να επιτραπεί ποτέ η ανεξαρτησία των Παλαιστινίων. Ελλείψει άλλης λύσης, αυτό θα άφηνε το Ισραήλ να κυβερνά εκατομμύρια Παλαιστινίους επ’ αόριστον.
«Δεν θα υπάρξει παλαιστινιακό κράτος δυτικά του ποταμού Ιορδάνη», δήλωσε ο ισραηλινός πρωθυπουργός την Κυριακή. «Εδώ και χρόνια, έχω αποτρέψει την ίδρυση αυτού του τρομοκρατικού κράτους, αντιμετωπίζοντας τεράστιες πιέσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό».
Η διαίρεση του εδάφους μεταξύ του ποταμού Ιορδάνη και της Μεσογείου αποτελεί από καιρό μια προτεινόμενη λύση για την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. Η ιδέα αυτή έχει αποτελέσει τη βάση για πολλαπλούς γύρους ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ισραηλινών και Αράβων και για ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.
Με λίγα λόγια, οι περισσότερες προτάσεις αναφέρουν ότι το παλαιστινιακό κράτος θα ιδρυθεί στο έδαφος που κατέλαβε το Ισραήλ στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967 —τη Δυτική Οχθη, τη Λωρίδα της Γάζας και τις συνοικίες της Ιερουσαλήμ με παλαιστινιακή πλειοψηφία —ενώ το Ισραήλ θα παραμείνει στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά του.
Τόσο οι ισραηλινοί όσο και οι παλαιστίνιοι επικριτές αμφισβητούν κατά πόσο αυτή η λύση είναι δίκαιη, σωστή και εφικτή, επισήμαναν οι NYT. Πολλοί και από τις δύο πλευρές απαιτούν τον πλήρη έλεγχο ολόκληρης της γης, αποκλείοντας τη χορήγηση κράτους στους αντιπάλους τους. Μόνο μια μικρή μειοψηφία υποστηρίζει ένα ενιαίο, δημοκρατικό κράτος στο οποίο οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί θα έχουν ίσα δικαιώματα.
Στις δεκαετίες του 1990 και του 2000, οι διαπραγματευτές του Ισραήλ και της Παλαιστίνης πραγματοποίησαν πολλαπλούς γύρους συνομιλιών, οι οποίες οι Παλαιστίνιοι ήλπιζαν ότι θα οδηγούσαν σε ένα ανεξάρτητο κράτος.
Στο πλαίσιο των Συμφωνιών του Οσλο, συμφώνησαν να δημιουργήσουν την Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία εξακολουθεί να διοικεί ορισμένες περιοχές της Δυτικής Όχθης.
Ωστόσο, οι συνομιλίες διακόπηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000, καθώς αυξήθηκαν οι επιθέσεις παλαιστινίων τρομοκρατών εναντίον ισραηλινών αμάχων. Το Ισραήλ αντέδρασε με σκληρά μέτρα καταστολής, στέλνοντας άρματα μάχης στις μεγαλύτερες παλαιστινιακές πόλεις. Η βία τελικά υποχώρησε, αλλά η ειρηνευτική διαδικασία υπέστη σοβαρό πλήγμα.
Οι ισραηλινοί και παλαιστίνιοι αξιωματούχοι πραγματοποίησαν για τελευταία φορά σοβαρές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια της προεδρίας Ομπάμα.
Οι συνομιλίες αυτές εποπτεύονταν από τους ίδιους ηγέτες που εξακολουθούν να είναι στην εξουσία σήμερα: τον Νετανιάχου, τον μακροβιότερο πρωθυπουργό του Ισραήλ, και τον Μαχμούντ Αμπάς, τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής.
Η ειρηνευτική διαδικασία παρέμεινε σε νεκρό σημείο για περίπου μια δεκαετία μετά από αυτές τις συνομιλίες. Στη συνέχεια, στις 7 Οκτωβρίου 2023, η σφαγή της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ πυροδότησε τον πόλεμο στη Γάζα και βύθισε τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους σε ένα από τα πιο αιματηρά κεφάλαια της ιστορίας τους.
Καθώς η ισραηλινή εκστρατεία στη Γάζα κατέστρεψε μεγάλες εκτάσεις, η ισραηλινή Δεξιά εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να επεκτείνει δραστικά τους εβραϊκούς οικισμούς στη Δυτική Οχθη. Περίπου 500.000 Εβραίοι έποικοι ζουν πλέον στην περιοχή μαζί με τρία εκατομμύρια Παλαιστίνιους.
Οι ηγέτες των ισραηλινών εποίκων ελπίζουν ότι, επεκτείνοντας την παρουσία τους στη Δυτική Οχθη, θα μπορέσουν να αποκλείσουν την πιθανότητα δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους.
Η ισραηλινή κυβέρνηση προώθησε σχέδια για περισσότερες από 20.000 νέες κατοικίες στους οικισμούς μόνο για το 2025, σύμφωνα με την Peace Now, μια οργάνωση που παρακολουθεί τους οικισμούς.
Οι υποστηρικτές της λύσης των δύο κρατών λένε ότι αυτή θα έθετε τέλος στην ισραηλινή κατοχή, η οποία υποβάλλει τους Παλαιστινίους σε μια σκληρή ζωή με ελέγχους και ισραηλινές επιδρομές. Οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Οχθης δεν μπορούν να ψηφίσουν στις ισραηλινές εκλογές, παρόλο που η κυβέρνηση ασκεί ευρύ έλεγχο στη ζωή τους.
Η δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους θα ωφελούσε και τους Ισραηλινούς, λένε, διατηρώντας τον χαρακτήρα του Ισραήλ ως δημοκρατία με εβραϊκή πλειοψηφία και βάζοντας τέλος στον κύκλο βίας που κυριαρχεί στην περιοχή εδώ και δεκαετίες.
Ωστόσο, οι Ισραηλινοί είναι σκεπτικοί ως προς το αν η ίδρυση ενός τέτοιου κράτους θα έθετε τέλος στη σύγκρουση. Μετά την επίθεση του 2023, συχνά υποστηρίζουν ότι οποιαδήποτε αποχώρηση από εδάφη θα προκαλούσε περαιτέρω επιθέσεις εναντίον ενός μικρότερου και πιο αδύναμου Ισραήλ.
Επισημαίνουν επίσης την αποτυχία των προηγούμενων συνομιλιών, για την οποία κατηγορούν τους παλαιστίνιους ηγέτες. Οι Παλαιστίνιοι υποστηρίζουν ότι το Ισραήλ δεν πήρε ποτέ στα σοβαρά την ιδέα μία συμβιβαστικής λύσης.
Σε κάθε περίπτωση, οι ισραηλινοί ηγέτες δηλώνουν πλέον ανοιχτά ότι δεν θα επιτρέψουν ποτέ την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.