Για όσους αναζητούν ακόμη κάποια λέξη για να περιγράψουν όσα κάνει ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με την παγκόσμια οικονομία, οι Financial Times προτείνουν μία, που μπορεί να σε κάνει να γελάσεις ή να κλάψεις, ή και τα δύο: Οι Trumpanos, παράφραση του τίτλου της δημοφιλούς σειράς Sopranos, περιγράφει αυτό που οι FT αποκαλούν «μέθοδος Κορλεόνε στην προσέγγιση Τραμπ για το εμπόριο και τη διπλωματία».
Οι ταινίες για τη μαφία είναι μια από τις σπουδαίες συνεισφορές της Αμερικής στον παγκόσμιο πολιτισμό, αλλά τώρα βλέπουμε τις μεθόδους της Κόζα Νόστρα να εισάγονται στο Οβάλ Γραφείο. «Οπως τα αφεντικά μιας κινηματογραφικής μαφίας, ο Τραμπ ξέρει πώς να πηγαίνει από την απειλή στη μεγαλοψυχία», γράφει ο Γκίντιον Ράχμαν στους Financial Times. «Εάν κάποιος τον αντιμετωπίσει με σεβασμό, θα τον καλέσει στο σπίτι του, όπου θα συναναστραφεί με την οικογένειά του. Ομως η απειλή δεν εξαφανίζεται ποτέ. Οπως εξήγησε κάποτε ο Τραμπ στον δημοσιογράφο Μπομπ Γούντγουορντ, ο ίδιος πιστεύει ότι “η πραγματική δύναμη βρίσκεται στον φόβο”».
Ο Τραμπ, πράγματι, χρησιμοποιεί το φόβο και τις απειλές ως τακτική για να ταρακουνήσει μερικά από τα κορυφαία δικηγορικά γραφεία της Αμερικής και τα κορυφαία πανεπιστήμια της Ivy League. Η αντίδρασή τους ήταν αναμενόμενη: Οπως κάθε αξιοσέβαστο μέλος της κοινωνίας, που απειλείται ξαφνικά από τη μαφία, συναίνεσαν γρήγορα στις απαιτήσεις του, με την ελπίδα ότι η απειλή θα έσβηνε. Μεγάλα δικηγορικά γραφεία, για παράδειγμα, συμφώνησαν να κάνουν δουλειές χωρίς αμοιβή για την κυβέρνηση, προκειμένου να αποφύγουν να στοχοποιηθούν από τα εκτελεστικά διατάγματα του Τραμπ.
Ομως, συνεχίζει ο Ράχμαν στους Financial Times, ο δασμολογικός πόλεμος που εξαπέλυσε ο Τραμπ κατέδειξε ότι η τακτική της μαφίας δεν λειτουργεί στην παγκόσμια οικονομία. Ο Τραμπ υπέθεσε ότι αν χτυπούσε αρκετά δυνατά τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής, δεν θα είχαν άλλη επιλογή από το να κάνουν συμφωνία μαζί του.
Ο γιος του, Ερικ, προέτρεψε τις χώρες – στόχους να εξαγοράσουν γρήγορα την εύνοια του μπαμπά του: «Δεν θα ήθελα να είμαι η τελευταία χώρα που θα προσπαθήσει να διαπραγματευτεί μια εμπορική συμφωνία με τον @realDonaldTrump», έγραψε. «Ο πρώτος που θα διαπραγματευτεί θα κερδίσει – ο τελευταίος θα χάσει απολύτως», συνέχισε. «Βλέπω αυτό το έργο σε όλη μου τη ζωή».
Ο πραγματικός κόσμος και η παγκόσμια οικονομία, όμως, αποδεικνύονται πολύ πιο περίπλοκα από τις ταινίες με τις οποίες ανατράφηκε ο Ερικ Τραμπ. Ο Λευκός Οίκος έχει ξεκινήσει έναν εμπορικό πόλεμο με όλα τα μεγάλα εμπορικά έθνη, ταυτόχρονα. Εχει, επίσης, κάνει το ίδιο με τις αλυσίδες εφοδιασμού πολλών από τις κορυφαίες πολυεθνικές εταιρείες του κόσμου.
«Υπάρχουν υπερβολικά πολλοί παράγοντες που εμπλέκονται εν προκειμένω και καθιστούν δύσκολο να λειτουργήσουν οι τακτικές μαφιόζου του Τραμπ. Υπάρχουν οι επενδυτές που έσπευσαν να πουλήσουν τις μετοχές τους, με αποτέλεσμα οι χρηματιστηριακές αγορές να καταρρεύσουν. Υπάρχουν κατασκευαστές που απλά δεν μπορούν να κάνουν δουλειές υπό τις συνθήκες που δημιούργησε ο Τραμπ και άρα κλείνουν τις γραμμές παραγωγής. Και, όσον αφορά την “αντίπαλη” μαφία, του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ, αυτή αποφάσισε να αντεπιτεθεί αντί να υποταχθεί», γράφουν οι Financial Times. «Αυτό έκανε τα πράγματα εξαιρετικά μπερδεμένα».
Το άρθρο του Ράχμαν συγκρίνει την επική παρανόηση του Τραμπ για το πώς λειτουργεί η παγκόσμια οικονομία με ένα επεισόδιο της σειράς Sopranos, όπου δύο από τους άντρες του Τόνι Σοπράνο προσπαθούν να αναγκάσουν τα τοπικά Starbucks να τους πληρώσουν προστασία. Ο διευθυντής του καταστήματος απαντά: «Δεν μπορώ να εξουσιοδοτήσω κάτι τέτοιο, θα πρέπει να πάρει έγκριση από την μητρική εταιρεία στο Σιάτλ».
Για τον Τραμπ, οι παγκόσμιες αγορές και οι διεθνείς επιχειρήσεις αποδεικνύονται το ισοδύναμο της «μητρικής εταιρείας στο Σιάτλ»: Απρόσωποι και άκαμπτοι θεσμοί, με τους οποίους δεν πρόκειται ποτέ να συναντηθεί ή να απειλήσει προσωπικά, αλλά μπορούν να ματαιώσουν τα σχέδιά του.
Οι αποτυχία της μαφιόζικης προσέγγισης στο εμπόριο είναι πλέον ορατή στις αγορές. Οι συνέπειες είναι πιθανό να είναι εξίσου καταστροφικές στη γεωπολιτική, αν και δεν θα γίνουν εμφανείς τόσο σύντομα.
Ο Τραμπ αντιμετωπίζει τους συμμάχους της Αμερικής σαν παιδιά για τα θελήματα, ή κατώτερα μέλη της συμμορίας του: Κάποιοι από αυτούς έχουν μείνει πίσω στις πληρωμές τους στο ΝΑΤΟ; Καλύτερα να το διορθώσουν γρήγορα, λέει ο Τραμπ, αλλιώς θα ενθαρρύνει τη Ρωσία να κάνει «ό,τι διάολο θέλει». Οσον αφορά την Ουκρανία, ο πρόεδρος δεν ενδιαφέρεται για την υπεράσπιση της ελευθερίας. Ενδιαφέρεται, όμως, να αρπάξει μερικά από τα πολύτιμα ορυκτά της χώρας.
«Οσο για τον ρώσο ηγέτη, Βλαντίμιρ Πούτιν, και τον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, αυτοί για τον Τραμπ είναι αρχηγοί αντίπαλων οικογενειών της μαφίας», γράφουν οι Financial Times. Κάποιες φορές οι «φαμίλιες» θα συγκρουστούν. Ισως υπάρξουν και παράπλευρες απώλειες σε αυτές τις συγκρούσεις. «Ομως, τελικά, ο στόχος είναι να επιτευχθεί μια συμφωνία, ώστε όλοι να βγάλουν χρήματα».
Οι θεωρητικοί της Γεωπολιτικής θα μπορούσαν να εκλογικεύσουν μια τέτοια προσέγγιση ως διαίρεση του κόσμου σε αντίπαλες σφαίρες επιρροής. Μοιάζει, όμως, πολύ με συμφωνία μεταξύ διαφορετικών οικογενειών της μαφίας, να δίνουν η μία στην άλλη το ελεύθερο στη δική της «γειτονιά». Ο τοπικός νονός είναι, στη συνέχεια, ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει με τους μικρότερους παίκτες στη γειτονιά του -όπως η Ταϊβάν, η Ουκρανία ή ο Καναδάς- χωρίς καμία παρέμβαση από τους αντιπάλους.
Αυτή η προσέγγιση μπορεί να λειτουργεί στις ταινίες, καταλήγουν οι Financial Times. Ομως, στη διεθνή πολιτική, αποτελεί την απόλυτη συνταγή για πόλεμο και γενικευμένη ανομία.