Τρεις επιστήμονες, από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία, μοιράζονται το φετινό Νομπέλ Ιατρικής, για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τη λειτουργία του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος.

Η Μέρι Μπράνκοου, ο Φρεντ Ράμσντελ και ο Σιμόν Σακαγκούτσι τιμώνται για την πρωτοποριακή τους έρευνα σχετικά με την περιφερική ανοσολογική ανοχή, η οποία εμποδίζει το ανοσοποιητικό σύστημα να στραφεί εναντίον του ίδιου τού εαυτού.

Κάθε στιγμή, το ανοσοποιητικό μας σύστημα μάς προστατεύει από χιλιάδες διαφορετικούς μικροοργανισμούς που προσπαθούν να εισβάλουν στο σώμα μας. Αυτοί έχουν ποικίλες μορφές και πολλοί έχουν αναπτύξει ομοιότητες με ανθρώπινα κύτταρα ως καμουφλάζ. Πώς, λοιπόν, το ανοσοποιητικό αποφασίζει τι να «χτυπήσει» και τι να προστατεύσει;

Οι βραβευθέντες εντόπισαν τους «φύλακες ασφαλείας» του ανοσοποιητικού συστήματος, τα λεγόμενα ρυθμιστικά Τ κύτταρα (regulatory T cells), τα οποία αποτρέπουν τα ανοσοκύτταρα από το να επιτεθούν στον εαυτό τους.

«Οι ανακαλύψεις τους υπήρξαν καθοριστικές για την κατανόησή μας σχετικά με το πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα και γιατί δεν αναπτύσσουμε όλοι σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα», δήλωσε ο Ολε Κέμπε, πρόεδρος της Επιτροπής Νομπέλ.

Από τη θεμελιώδη έρευνα στην ιατρική εφαρμογή

Ο Σακαγκούτσι έκανε την πρώτη καθοριστική ανακάλυψη το 1995, ενάντια στο κυρίαρχο επιστημονικό ρεύμα. Εκείνη την εποχή, αναφέρει το δελτίο Τύπου της Σουηδικής Ακαδημίας, πολλοί ερευνητές πίστευαν ότι η ανοσολογική ανοχή οφείλεται αποκλειστικά στην εξάλειψη επικίνδυνων ανοσοκυττάρων μέσα στον θύμο αδένα – διαδικασία γνωστή ως κεντρική ανοχή.

Ο Σακαγκούτσι απέδειξε ότι το ανοσοποιητικό είναι πιο πολύπλοκο ανακαλύπτοντας μια νέα κατηγορία ανοσοκυττάρων που προστατεύουν τον οργανισμό από αυτοάνοσα νοσήματα.

Οι Μπράνκοου και Ράμσντελ έκαναν τη δεύτερη καθοριστική ανακάλυψη το 2001, όταν παρουσίασαν τον λόγο για τον οποίο μια συγκεκριμένη φυλή ποντικών ήταν ιδιαίτερα ευάλωτη σε αυτοάνοσες παθήσεις. Ανακάλυψαν ότι τα ποντίκια αυτά φέρουν μετάλλαξη στο γονίδιο Foxp3. Επίσης απέδειξαν ότι μεταλλάξεις στο αντίστοιχο ανθρώπινο γονίδιο προκαλούν μια σοβαρή αυτοάνοση νόσο, γνωστή ως σύνδρομοIPEX.

Δύο χρόνια αργότερα, ο Σακαγκούτσι συνέδεσε αυτές τις ανακαλύψεις, αποδεικνύοντας ότι το γονίδιο Foxp3 ρυθμίζει την ανάπτυξη των κυττάρων που είχε εντοπίσει το 1995. Αυτά τα κύτταρα, γνωστά πλέον ως ρυθμιστικά Τ κύτταρα, επιβλέπουν τη δραστηριότητα των υπόλοιπων ανοσοκυττάρων και εξασφαλίζουν ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανέχεται τους ίδιους μας τους ιστούς.

Ενα πεδίο με τεράστιες προοπτικές

Οι ανακαλύψεις των βραβευθέντων άνοιξαν τον δρόμο για το πεδίο της περιφερικής ανοχής, πυροδοτώντας την ανάπτυξη ιατρικών θεραπειών για τον καρκίνο και τα αυτοάνοσα νοσήματα. Οι εξελίξεις αυτές μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε πιο επιτυχημένες μεταμοσχεύσεις. Πολλές από αυτές τις θεραπείες βρίσκονται σήμερα σε κλινικές δοκιμές.

Οι βραβευθέντες

Η Μέρι Μπράνκοου γεννήθηκε το 1961, είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Princeton και ανώτερη διαχειρίστρια προγραμμάτων στο Institute for Systems Biology, στο Σιάτλ των ΗΠΑ.

Ο Φρεντ Ράμσντελ γεννήθηκε το 1960 είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, και επιστημονικός σύμβουλος στη Sonoma Biotherapeutics, στο Σαν Φρανσίσκο.

Ο Σιμόν Σακαγκούτσι, γεννημένος το 1951, είναι ιατρός και διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Κιότο, Ιαπωνία. Είναι καθηγητής στο Immunology Frontier Research Center, στο Πανεπιστήμιο στης Οσάκα, στην Ιαπωνία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News