Προς το παρόν βρισκόμαστε στην επικράτεια της «πολιτικο-δικαστικής» μυθοπλασίας, γράφει ο Μάσιμο Νάβα της Corriere della Sera. Ωστόσο, μια σειρά διαρροών από τα μυστικά κέντρα της εξουσίας στη Γαλλία, τις οποίες έφερε στο φως το συντηρητικό Le Point, δίνει τροφή για ένα εξαιρετικό σενάριο.

Οπως συνοψίζει ο ιταλός ανταποκριτής στο Παρίσι, βάση αποτελεί ο δύσκολος σχηματισμός και κυρίως η επιβίωση της νέας κυβέρνησης του Σεμπαστιάν Λεκορνί (του πέμπτου πρωθυπουργού στη δεύτερη θητεία του Εμανουέλ Μακρόν), ο οποίος κινδυνεύει να καεί πρόωρα όπως και οι προκάτοχοί του, δεδομένου ότι η κυβερνώσα συμμαχία δεν διαθέτει πλειοψηφία στην εθνοσυνέλευση, ενώ ο προϋπολογισμός για το 2026 (ο οποίος έριξε τον Φρανσουά Μπαϊρού και την κυβέρνησή του) δεν έχει εγκριθεί ακόμα.

Αυτή την απαραίτητη υποστήριξη στον νέο γάλλο πρωθυπουργό θα μπορούσε να την προσφέρει η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν, η οποία κατέχει τις περισσότερες έδρες στη γαλλική Βουλή. Πώς, όμως, θα μπορούσε να συμβεί αυτό;

Κάνοντας λόγο για «πολιτικό τέχνασμα» που θα μπορούσε να ευοδωθεί διά της «δικαστικής οδού», ο αρθρογράφος της Corriere θυμίζει πως τον περασμένο Μάρτιο η Μαρίν Λεπέν, αφού κρίθηκε ένοχη για κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων (με τα οποία πλήρωνε υπαλλήλους τους κόμματός της), καταδικάστηκε σε φυλάκιση τεσσάρων ετών και στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι για πέντε χρόνια, ενώ της επιβλήθηκε και πρόστιμο ύψους 100.000 ευρώ.

Το πρόστιμο και η ποινή φυλάκισης ανεστάλησαν, όπως προβλέπεται από τον νόμο, έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας των εφέσεων. Αυτό, ωστόσο, δεν ισχύει για την ποινή της στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων, η οποία είναι άμεσα εκτελεστή σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία. Η Λεπέν άσκησε, φυσικά, έφεση και για αυτό το σκέλος της ποινής – η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί το καλοκαίρι του 2026. Οι υποστηρικτές της ευελπιστούν ότι θα τροποποιηθεί τουλάχιστον αυτό το μέρος της ποινής, αλλά όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, η ηγέτις της γαλλικής Ακροδεξιάς δεν μπορεί να διεκδικήσει την προεδρία στις εκλογές του 2027.

Η Λεπέν κατέληξε σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη θέση εξαιτίας ενός νόμου του 2016 (Sapin II) κατά της διαφθοράς, που είχε ψηφιστεί και από το κόμμα της, και ορίζει πως στην περίπτωση επιβολής ποινής στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων σε αξιωματούχους που έχουν καταδικαστεί για κατάχρηση δημοσίων πόρων, η απόφαση είναι άμεσα εκτελεστέα.

Η Corriere σημειώνει πως ο νόμος θεωρείται ευρέως αμφιλεγόμενος, καθώς έρχεται σε αντίθεση με το τεκμήριο αθωότητας, αλλά και με την έννοια της διαδικασίας της έφεσης. Τα δεδομένα, όμως, θα μπορούσαν να αλλάξουν εάν βρισκόταν ένα παράθυρο στον νόμο, μια αναδρομική διάταξη, για παράδειγμα.

Ομως, όπως δεν παραλείπει να σημειώσει ο ιταλός ανταποκριτής στη Γαλλία, μια τέτοια διευθέτηση θα αποτελούσε σανίδα σωτηρίας και για τον πρώην πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος, αφού κρίθηκε ένοχος για τις μίζες από τον πάλαι ισχυρό άνδρα της Λιβύης Μοαμάρ Καντάφι, πρόκειται να οδηγηθεί σύντομα στη φυλακή, με την άσκηση έφεσης να μην έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα ούτε σε αυτή την περίπτωση.

Προφανώς πρόκειται για ένα τραβηγμένο σενάριο, αλλά αποτελεί γεγονός ότι οι καταδίκες, αρχικά της Λεπέν και εσχάτως του Σαρκοζί, πυροδότησαν έναν έντονο δημόσιο διάλογο, ανοίγοντας συγχρόνως το «κουτί της Πανδώρας», όπως γράφει ο Μάσιμο Νάβα, όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ Δικαιοσύνης και πολιτικής.

Οι Γάλλοι διερωτώνται, λοιπόν, κατά πόσο είναι θεμιτό και λογικό η Μαρίν Λεπέν, επικεφαλής του ισχυρότερου κόμματος της Γαλλίας και φαβορί για την προεδρία, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, να αποκλείεται από την κούρσα βάσει ενός αμφιλεγόμενου νόμου και ενώ η  απόφαση δεν έχει κριθεί τελεσίδικα. Διερωτώνται επίσης εάν ένας πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, παρά τα πολλά του μπλεξίματα με τη Δικαιοσύνη, πρέπει να υποστεί την ταπείνωση της φυλάκισης παρότι εκκρεμεί η έφεση.

Το βέβαιο είναι ότι ο Σεμπαστιάν Λεκορνί, ο οποίος προσπαθεί να τα βρει με το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) και, ακόμη περισσότερο, με την Εθνική Συσπείρωση (RN), έχει συμφέρον να εκμεταλλευθεί τη διαμάχη για τον θεσμό της προσωρινής εκτελεστότητας των δικαστικών αποφάσεων.

Το Le Point αποκαλεί τη διάταξη πυρηνικό όπλο στα χέρια των δικαστών, ειδικά επειδή ο νόμος, ακόμη και αν άλλαζε, πολύ δύσκολα θα μπορούσε να εφαρμοστεί αναδρομικά. Σύμφωνα, όμως, με ορισμένες πηγές, θα μπορούσε να εξεταστεί μια ευρύτερη αναδρομική διάταξη με πιο γενικούς όρους, που θα ευνοούσε τη Μαρίν Λεπέν αλλά και τον Νικολά Σαρκοζί (ο οποίος τη φυλακή, έστω και για σύντομο χρονικό διάστημα, μάλλον δεν θα τη γλιτώσει).

Πάντως γεγονός είναι ότι πολλοί, και όχι μόνο στους κύκλους της Δεξιάς, επικρίνουν τη διάταξη περί προσωρινής εκτελεστότητας, την οποία πάρα πολλοί Γάλλοι ανακάλυψαν μετά την καταδίκη της Μαρίν Λεπέν τον περασμένο Μάρτιο. Ο Φρανσουά Μπαϊρού εξέφρασε την αγανάκτησή του την περασμένη Κυριακή.

«Εάν η αρχή της προσωρινής εκτελεστότητας υιοθετηθεί καθολικά, αυτό θα σημαίνει ότι δεν είναι πλέον δυνατή η άσκηση έφεσης», είπε ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας, ο οποίος επίσης βρέθηκε ενώπιον της Δικαιοσύνης για υπόθεση κατάχρησης επίσης ευρωπαϊκών κονδυλίων από το ΜoDem, το κόμμα του: πρωτοδίκως κρίθηκε αθώος, αλλά η εισαγγελία άσκησε έφεση.

Ο Εμανουέλ Μακρόν επικαλέστηκε επίσης το «δικαίωμα έφεσης», επικρίνοντας έμμεσα την προσωρινή εκτελεστότητα. «Σε ένα κράτος δικαίου το τεκμήριο της αθωότητας και το δικαίωμα έφεσης πρέπει να είναι πάντα σεβαστά», έγραψε ο πρόεδρος της Γαλλίας στο Χ.

Οσο για την άποψη του Σεμπαστιάν Λεκορνί για μια πιθανή μελλοντική μεταρρύθμιση, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Le Parisien την περασμένη Παρασκευή σημείωσε πως «αν ένας νόμος αποτελεί αντικείμενο συζήτησης, εναπόκειται στο Κοινοβούλιο να τον εξετάσει».

Δυνητικά, μια τέτοια μεταρρύθμιση θα μπορούσε να εξασφαλίσει την υποστήριξη των βουλευτών της Εθνικής Συσπείρωσης της Μαρίν Λεπέν, της Ενωσης της Δεξιάς για τη Δημοκρατία του Ερίκ Σιοτί, των Ρεπουμπλικανών και των MoDem, 224 ψήφους συνολικά. Αυτό  σημαίνει ότι για την πλειοψηφία των 289 ψήφων θα αρκούσαν οι ψήφοι των μισών από τους βουλευτές των κομμάτων που στηρίζουν τον Μακρόν (Renaissance και Horizons).

Ο δημοσιογράφος της Corriere κρίνει πως οι συνθήκες για μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσαν να ωριμάσουν, και γρήγορα μάλιστα, δεδομένου ότι ο Λεκορνί δεν δείχνει πολύ ενθουσιασμένος με τις προτάσεις των Σοσιαλιστών – κάτι που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποπειραθεί να «αποπλανήσει» με κάθε μέσο την Ακροδεξιά, ώστε να μην έχει την τύχη των προκατόχων του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News