Εξέχοντες δάσκαλοι (από τον Εουτζένιο Μπάρμπα και την Ελίζαμπεθ Λεκόμτ μέχρι τον Ρίτσαρντ Σέχνερ και τον Τόμα Ρίτσαρντς), μεγάλα ονόματα του παρόντος (όπως ο Τόμας Οστερμάγερ , ο Μίλο Ράου και ο Ρομέο Καστελούτσι ) αλλά και νέα, άγνωστα στο ευρύ κοινό ταλέντα πρόκειται να δώσουν το παρών στο 53ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου της Μπιενάλε της Βενετίας, που θα διεξαχθεί σε θέατρα και παλάτια της Γαληνοτάτης από τις 31 Μαΐου έως τις 15 Ιουνίου.
«Είμαι ικανοποιημένος, υπάρχει ό,τι με ενδιαφέρει, κάτι που ήταν ανέκαθεν το μοναδικό κριτήριο για τις επιλογές μου» ανέφερε ο Γουίλεμ Νταφόε συνομιλώντας με την Αννα Μπαντετίνι της Repubblica, με την ιδιότητα του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ θεάτρου της Μπιενάλε για τη διετία 2025-2026.
Ο κορυφαίος αμερικανός ηθοποιός (με αστέρι στο Walk of Fame, τέσσερις υποψηφιότητες για Οσκαρ και περισσότερες από 150 ταινίες στο βιογραφικό του, από το «Μπλε Βελούδο» του Λιντς και τον «Τελευταίο Πειρασμό» του Σκορσέζε μέχρι το «Spider-Man») ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα τον περασμένο Ιούλιο.
«Μου αρέσει, μαθαίνω και έχω την ευκαιρία να ασχοληθώ με το θέατρο, όπου ανδρώθηκα καλλιτεχνικά και στο οποίο είμαι σίγουρος ότι θα επιστρέψω. Απλώς υπάρχει πάντα ένα καλό κινηματογραφικό project και ίσως να είμαι και λίγο κακομαθημένος». Κακομαθημένος με ποια έννοια;
«Ως ηθοποιός γεννήθηκα το 1977 στο The Wooster Group, κορυφαίο θίασο της αμερικανικής αβάν γκαρντ εκείνα τα χρόνια. Το θέατρο στο οποίο μυήθηκα και που έχω στο μυαλό μου δεν είναι το θέατρο των κωμωδιών του Μπρόντγουεϊ, αλλά των δράσεων – είναι ο ηθοποιός αυτός που δημιουργεί, διαμέσου του σώματός του, πάνω στη σκηνή. Το Θέατρο είναι Σώμα — Το Σώμα είναι Ποίηση, όπως είναι και ο τίτλος του φεστιβάλ μου» εξήγησε.
Τι ώθησε έναν 22χρονο τότε άνδρα να επιλέξει το πειραματικό θέατρο; «Ημουν ένα τυπικό Αμερικανάκι της μεσαίας τάξης που μεγάλωσε στο Απλτον του Γουισκόνσιν – όχι ακριβώς το μέρος όπου κάποιος φαντάζεται ότι θα γίνει ηθοποιός. Ξεκίνησα να παίζω σε έναν μικρό θίασο. Υπήρχε ένα βιβλιοπωλείο, χάρη στο οποίο διάβασα Γέρζι Γκροτόφσκι, Μπομπ Γουίλσον, Ρίτσαρντ Φόρμαν… Αποφάσισα να πάω στη Νέα Υόρκη το 1977 γιατί ήθελα να δω όλα όσα είχα διαβάσει».
Οσο για τη συνέχεια, «τότε η Νέα Υόρκη ήταν ένα δύσκολο μέρος, με υψηλή εγκληματικότητα και φτώχεια. Ζούσα στο κέντρο της πόλης, με ανθρώπους που δεν ήξερα και με πολύ λίγα χρήματα. Νομίζω ότι αυτή η εμπειρία με ριζοσπαστικοποίησε. Η ιδέα να γίνω ένας τυπικός ηθοποιός έγινε, ας πούμε, καπνός. Πήγαινα μόνο σε περφόρμανς και σε παραστάσεις που ανέβαιναν σε καταλήψεις. Το θέατρο με ενδιέφερε ως μέσο δημιουργίας δράσεων που έκαναν τους ανθρώπους να δουν τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο» θυμάται, σχεδόν μισό αιώνα μετά, ο Νταφόε.
Επανέλαβε πως αυτό που τον καθόρισε ως ηθοποιό ήταν τα περισσότερα από 20 χρόνια που πέρασε στο Wooster Group. Η δημοσιογράφος της Repubblica τον ενημέρωσε πως ακούγονται ήδη επικρίσεις για την απόφασή του να τιμηθεί (με τον Χρυσό Λέοντα για το σύνολο της προσφοράς της) η Ελίζαμπεθ Λεκόμτ, ιδρύτρια του Wooster και σκηνοθέτρια του θιάσου έως σήμερα.
«Οι κακόβουλοι λένε ότι επιλέξατε να βραβεύσετε την πρώην σύντροφό σας [από το 1977 έως το 2004]» σημείωσε η Αννα Μπαντετίνι . «Το ξέρω, το ξέρω», είπε ο Νταφόε σχεδόν απολογητικά, «όμως η Λιζ είναι μια καλλιτέχνις που έχει σημαδέψει το σύγχρονο θέατρο. Και συνεχίζει να εργάζεται και να πειραματίζεται έχοντας ελάχιστη οικονομική υποστήριξη. Είναι μια δασκάλα» του θεάτρου».
Ερωτηθείς αν θεωρεί πως είναι πλέον και ο ίδιος ένας δάσκαλος της υποκριτικής, εξήγησε πως «δάσκαλος είναι ο ειδήμονας, εγώ έχω διαφορετική προσέγγιση. Δεν είμαι ένας μεθοδικός ηθοποιός, δεν υποκρίνομαι με την ίδια μέθοδο. Κάθε φορά ξεχνώ όλα όσα ξέρω να κάνω και αναζητώ πρωτόγνωρα συναισθήματα. Οι ηθοποιοί πρέπει να είναι ταπεινοί, να γίνονται διάφανοι, να μην επιδεικνύονται, ώστε να χάνονται μέσα στη δημιουργία και να παραμένουν ζωντανοί, σε εγρήγορση».
Οσο για τα χρόνια που περνούν (στις 22 Ιουλίου ο Γουίλεμ Νταφόε θα γιορτάσει τα 70ά γενέθλιά του), «δεν θέλω να μιλάω με κλισέ, δεν αισθάνομαι όπως ένας εικοσάρης. Ωστόσο τα χρόνια είναι θέμα αντίληψης και εγώ εξακολουθώ να έχω το βλέμμα μου στραμμένο σε πράγματα που θέλω να κάνω. Οπότε δεν αλλάζει κάτι για μένα, τι 70 τι 90» είπε.