Σοκ προκάλεσε στις ελληνικές υγειονομικές αρχές την Πέμπτη η επιβεβαίωση 114 κρουσμάτων στην κονσερβοποιία των Γιαννιτσών, επί συνόλου 680 εργαζομένων, αλλά και της νέας εστίας υπερμετάδοσης του κορονοϊού, με 29 κρούσματα, σε εργοστάσιο ανακύκλωσης στον Ασπρόπυργο (εδώ).
Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην εξάπλωση του κορονοϊού στην Κεντρική Μακεδονία, εκτός από την κονσερβοποιία στην Πέλλα, έχουν ακόμη τρία εργοστάσια, με έδρα την Ημαθία και την Καστοριά. Πρόκειται για εργοστάσια επεξεργασίας φρούτων.
Το φαινόμενο ήταν αναμενόμενο να παρουσιαστεί και στην Ελλάδα, καθώς από τον Μάρτιο μέχρι και σήμερα, τέτοιου είδους συρροές κρουσμάτων έχουν καταγραφεί σε εργοστάσια τροφίμων σε Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία και ΗΠΑ. Στις περισσότερες περιπτώσεις επρόκειτο για εργοστάσια επεξεργασίας κρέατος, πουλερικών ή άλλων τροφίμων (εδώ).
Μάλιστα, ο υπεύθυνος του υπουργείου Υγείας για τον κορονοϊό, καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, είχε επισημάνει το πρόβλημα και είχε ανακοινώσει στις 4 Αυγούστου και στην πρώτη ενημέρωση των 6 μ.μ. που είχε πραγματοποιηθεί μετά τη λήξη των περιοριστικών μέτρων τον Μάιο, ότι «προχωράμε σε εντατικούς ελέγχους σε εργοστάσια τροφίμων, σε συνεργασία με το υπουργείο Ανάπτυξης και σε συνεννόηση με τις Περιφερειακές Διευθύνσεις Υγείας. Στους ελεγκτικούς μηχανισμούς για την τήρηση των κανόνων αποτροπής διασποράς της Covid-19 εντάσσεται για την επίβλεψη του τομέα της βιομηχανίας τροφίμων και ο ΕΦΕΤ, προκειμένου να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και ορθών βιομηχανικών πρακτικών».
Ετσι, ο ΕΦΕΤ, εκτός από την ευθύνη της έκδοσης των οδηγιών για τη βιομηχανία τροφίμων που είχε αναλάβει περί τα τέλη Μαΐου, φέρεται και συνυπεύθυνος για τον έλεγχο στα εργοστάσια.
Μάλιστα, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ είχε προειδοποιήσει και είχε ενημερώσει τις οδηγίες του για την υπερμετάδοση στα εργοστάσια από τις 12 Μαΐου.
Σύμφωνα με όσα είχαν ανακοινώσει το CDC και η Διοίκηση Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας του υπουργείου εργασίας των ΗΠΑ, οι χώροι στα εργοστάσια με γραμμές παραγωγής μπορούν για αρκετούς λόγους να αποτελέσουν εστίες υπερμετάδοσης του κορονοϊού.
Μάλιστα, τα εργοστάσια τροφίμων, επειδή διαθέτουν δωμάτια-ψυγεία, αλλά και όλοι οι χώροι εργασίας έχουν χαμηλή θερμοκρασία και υγρασία για την καλύτερη συντήρηση των τροφίμων, αποτελούν αυτομάτως το πιο κατάλληλο περιβάλλον για τη συντήρηση και μετάδοση του κορονοϊού.
Κι αυτό διότι τα σταγονίδια από κάποιο θετικό στον ιό άτομο, τα οποία περιέχουν τον SARS-CoV-2, είναι περισσότερο πιθανό να εξαπλωθούν, να επικαθίσουν σε επιφάνειες και να παραμείνουν ενεργά για πολλές ημέρες, αλλά και να βρίσκονται για περισσότερη ώρα αιωρούμενα στον περιβάλλον, λόγω της υγρασίας του αέρα.
Αλλες σημαντικές αιτίες για την υπερμετάδοση είναι:
- Απόσταση μεταξύ των εργαζομένων. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι εργαζόμενοι σε γραμμές παραγωγής επιβάλλεται λόγω της φύσης της εργασίας να βρίσκονται ο ένας δίπλα στον άλλον. Επίσης, ακόμη και αν εργάζονται σε διαφορετικά τμήματα, έρχονται πολλές φορές πιο κοντά στα διαλείμματα ή στα αποδυτήρια, όπου οι φωριαμοί είναι ο ένας δίπλα ή και πάνω στον άλλο.
- Διάρκεια επαφής. Οι εργαζόμενοι παραμένουν σε κοντινές αποστάσεις τουλάχιστον για οκτώ ώρες, δηλαδή όσο διαρκεί η βάρδιά τους. Η συνεχής επαφή με άτομα μολυσμένα είναι ακόμη ένας παράγοντας αύξησης της μεταδοτικότητας.
- Προσέλευση στην εργασία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η προσέλευση προσωπικού σε τέτοιου είδους εργοστάσια γίνεται με λεωφορεία της εταιρείας ή δημόσιες συγκοινωνίες, μέσα που επίσης ευνοούν την υπερμετάδοση.
- Δυνατή ομιλία. Ενας άλλος πιθανός παράγοντας σε αυτούς τους χώρους είναι η λειτουργία των μηχανημάτων, που προκαλούν πολύ θόρυβο και αναγκάζουν τους εργαζόμενους, για να μπορούν να επικοινωνήσουν, να μιλούν πιο δυνατά ή να φωνάζουν, κάτι που μπορεί να αυξήσει την εξάπλωση των μολυσμένων σταγονιδίων. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τα ωδεία στην Ελλάδα ήταν από τα τελευταία που άνοιξαν στη δεύτερη φάση της πανδημίας στη χώρα μας.
- Μισθοί. Πολύ συχνά στα εργοστάσια το εργατικό δυναμικό είναι ιδιαίτερα ευάλωτο, χαμηλόμισθο και σε καθεστώς διαρκούς πίεσης να συνεχίσει να εργάζεται, παρά τα συμπτώματα της Covid-19. Επιπλέον, υπάρχουν και πολλοί εργάτες που πληρώνονται με την ώρα ή με τη μέρα, οπότε, ακόμη κι αν έχουν ήπια συμπτώματα, προσέρχονται στην εργασία τους για να μη χάσουν το μεροκάματο.
- Εξαερισμός. Η απουσία ή η κακή συντήρηση των συστημάτων εξαερισμού μπορεί να διαδραματίσουν, επίσης, σημαντικό ρόλο στη μετάδοση του κορονοϊού.
- Μέτρα ατομικής προστασίας. Ο προσωπικός προστατευτικός εξοπλισμός (μάσκες και γάντια), αν χρησιμοποιείται σωστά, μπορεί να μειώσει το ενδεχόμενο μετάδοσης του κορονοϊού στα εργοστάσια. Ωστόσο, συνήθως αυτός ο εξοπλισμός δεν παρέχεται ή ακόμη κι αν χορηγείται στους εργαζομένους, μπορεί να μην υπάρχει επαρκής εκπαίδευση ή εποπτεία για τη σωστή και συνεπή χρήση του.