«Τρισκαιδεκαφοβία». Αυτή είναι η ελληνογενής επιστημονική ονομασία του προληπτικού φόβου του αριθμού 13. Τον όρο επινόησε στις αρχές του 20ού αιώνα ο αμερικανός ψυχαναλυτής Ιζαντορ Κοριάτ. Ωστόσο η φοβία με το 13 είναι πολύ πιο παλιά, ενώ σύμφωνα με μία από τις επικρατέστερες εκδοχές η δεισιδαιμονία συνδέεται με τον Μυστικό Δείπνο: οι συνδαιτυμόνες ήταν 12, οι 12 Απόστολοι και ο Ιησούς, ενώ μετά το πέρας του δείπνου ο Ιούδας πρόδωσε τον Ιησού.

Ομως και η σκανδιναβική μυθολογία έχει τον δικό της Δείπνο, το Συμπόσιο της Βαλχάλα (πρόκειται για τον Ολυμπο των Σκανδιναβών), στο οποίο η άφιξη του Λόκι, του 13ου και ελάχιστα ευπρόσδεκτου θεού, πυροδοτεί μια σειρά από κακοτυχίες με κατάληξη το Ράγκναροκ, το λυκόφως των θεών.

Σε άρθρο του για το «γρουσούζικο» 13 στη Repubblica, o ανθρωπολόγος και δημοσιογράφος Μαρίνο Νιόλα πάει ακόμη πιο πίσω στον χρόνο, στην εποχή του Φιλίππου Β’: σύμφωνα με έναν θρύλο, ο βασιλιάς της Μακεδονίας και πατέρας του μετέπειτα Μεγάλου Αλεξάνδρου ζήτησε να φτιάξουν ένα άγαλμά του, το οποίο στη συνέχεια αποφάσισε να στήσει μεταξύ των αγαλμάτων των ολύμπιων θεών. Δεν θα προλάβαινε να το χαρεί, όμως, καθώς σύντομα θα έπεφτε νεκρός, επίσης κατά τη διάρκεια ενός συμποσίου.

Οσο για τη σύγχρονη εποχή, η φοβία του 13 καλά κρατεί, με τον Νιόλα να θυμίζει καταρχάς ότι στα αεροσκάφη πολλών αεροπορικών εταιρειών δεν υπάρχει σειρά 13. Πρόκειται και ένα προληπτικό/αποτρεπτικό μέτρο κατά της κακοτυχίας που υποτίθεται πως φέρνει ο αριθμός 13 ή μήπως για ένα μέτρο που απλώς σέβεται τα δικαιώματα της παγκόσμιας μειονότητας των προληπτικών;

Πάντως σε πολλές μητροπόλεις του κόσμου οι ουρανοξύστες δεν έχουν 13ο όροφο, ή μάλλον έχουν, αλλά μεταμφιεσμένο σε 12β. Και η Otis Elevator Company, μία από τις κορυφαίες εταιρείες ανελκυστήρων, έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι τα περισσότερα ασανσέρ της δεν διαθέτουν κόμβιο με τον αριθμό 13, όπως πάρα πολλά ξενοδοχεία δεν έχουν επίσης δωμάτιο με το «καταραμένο» νούμερο.

«Κατά βάθος, η τρισκαιδεκαφοβία είναι μια προσπάθεια να μεταφραστούν οι αρνητικές συμπτώσεις σε έναν κανόνα, σε μια αριθμητική του μυστηρίου που δίνει την ψευδαίσθηση της πρόβλεψης του απρόβλεπτου και του υπολογισμού αυτού που δεν μπορεί να υπολογιστεί», γράφει ο Μαρίνο Νιόλα. Σύμφωνα με τον ιταλό ανθρωπολόγο, αυτή «η καμπαλιστική αντιστοιχία μεταξύ αριθμών και γεγονότων αντιπροσωπεύει το κρυπτογράφημα στο μωσαϊκό της ζωής», γεγονός που εξηγεί γιατί εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης για διάφορους σύγχρονους μύθους.

Στο διήγημα «1408» του Στίβεν Κινγκ, για παράδειγμα, το οποίο μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη, ένας επιτυχημένος άγγλος συγγραφέας με ειδίκευση στους στοιχειωμένους τόπους πρόκειται να αναθεωρήσει την άποψή του για τα υπερφυσικά φαινόμενα και για τα στοιχειά, αφού μείνει στο δωμάτιο υπ’ αριθμόν «1408» ενός ξενοδοχείου της Νέας Υόρκης, όπου ανά δεκαετίες άφησαν την τελευταία τους πνοή, κάτω από εξαιρετικά μυστηριώδεις συνθήκες, δεκάδες άνθρωποι. Αυτό όμως, γράφει ο Νιόλα, «δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση, καθώς το άθροισμα των ψηφίων του αριθμού του δωματίου είναι 13».

Πέρα από την «τρισκαιδεκαφοβία», υπάρχει όμως και η «επτακαιδεκαφοβία», τουλάχιστον στην Ιταλία (και στη Βραζιλία), όπου περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται το 17 παρά το 13. Τόσο που η Εμανουέλα Σπενταλιέρε, διευθύντρια του Τεάτρο Σαν Κάρλο, της διάσημης και ιστορικής λυρικής σκηνής της Νάπολης, αποφάσισε να αλλάξει την αρίθμηση της σειράς, από 17 σε 16β, επειδή, παρά την τέλεια θέα προς τη σκηνή και το γεγονός ότι βρίσκεται δίπλα στο βασιλικό θεωρείο, ελάχιστοι δεν είχαν πρόβλημα να καθίσουν σε μία από τις θέσεις της. Η δεισιδαιμονία με το 17 έχει πιθανότατα τις ρίζες της στην αρχαία Ρώμη: το λατινικό αριθμητικό για το 17 είναι XVII, το οποίο μπορεί να αναγραμματιστεί και να σχηματίσει τη λέξη VIXI, που σημαίνει «έζησα» και ως εκ τούτου παραπέμπει στον θάνατο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News