«Εδώ γελάνε». Αυτή είναι η απάντηση όσων ζυγίζουν στη χώρα μας το βάρος των απειλών του Ερντογάν για τα νησιά μας (και παρακολουθούν κάθε ώρα που περνάει τις κινήσεις των Τούρκων στο πεδίο), απέναντι στο επιχείρημα ότι ο «σουλτάνος» θα πατήσει φρένο και δεν θα κλιμακώσει την ένταση επειδή τον εμποδίζουν τα χάλια της τουρκικής οικονομίας και έχει ανάγκη τα λεφτά των τουριστών.
Από την άλλη πλευρά, με την τουριστική περίοδο να πηγαίνει από ρεκόρ σε ρεκόρ και τα αεροσκάφη με τους επισκέπτες να προσγειώνονται κάθε λεπτό που περνάει στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τα μεγάλα νησιά μας, το τελευταίο πράγμα που θέλει η Αθήνα είναι να αυξήσει η ίδια την ένταση απαντώντας στις λεκτικές προκλήσεις του τούρκου Προέδρου.
Αλλωστε υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα. Η Ελλάδα ανήκει στο στρατόπεδο της Δύσης, δεν έχει πάρε-δώσε με τον Πούτιν ή άλλους «περίεργους», και ο κάθε Πρωθυπουργός κρίνεται αυστηρά από τους πολίτες στις εκλογές για το πώς χειρίστηκε τα ζητήματα που αφορούν την τσέπη τους.
Στην Τουρκία δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα, παρότι τυπικά μοιάζουν. Ο Ερντογάν έχει επίσης μπροστά του ορίζοντα εκλογών το 2023, ο πληθωρισμός καλπάζει, ο κόσμος έχει αρχίσει και θυμώνει, αλλά η «κοινή γνώμη» δεν έχει την ίδια δύναμη απέναντι στο αυταρχικό του σύστημα όπως έχει σε μια ευρωπαϊκή δημοκρατία.
Άρα το επιχείρημα ότι φοβάται την οικονομική κατάσταση και τις αντιδράσεις του κόσμου αν «χαλάσει» η τουριστική σεζόν αγνοεί, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές (από ελληνικής πλευράς), ένα βασικό δεδομένο: ότι στην Τουρκία υπάρχουν δύο οικονομίες. Μια φανερή για τον κοσμάκη και μια «μαύρη» για τον Ερντογάν, το σύστημά του και τις επιδιώξεις του, ακόμη και τις στρατιωτικές.
Και το σύστημά του, που θέλει να διαιωνίσει την εξουσία του, δεν ανέχεται πλήγματα στο γόητρο του (όπως η εικόνα των μελών του Κογκρέσου να χειροκροτούν τον Μητσοτάκη) και κυρίως δεν περιμένει τα «γρόσια» από το ντονέρ που θα φάει ο τουρίστας στο Μπόντρουμ ή τα λεφτά από τα ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Και όσο για τις αντιδράσεις του κόσμου για την οικονομία, υπάρχουν πάντα τα αυτοκρατορικά βίντεο και οι ρητορικές κορώνες της προπαγάνδας του Ερντογάν που μπορούν να τις «καλύψουν».
Ο μηχανισμός του τούρκου Προέδρου νοιάζεται για άλλα, πιο μεγάλα πράγματα. Ακριβώς γι’ αυτό, οι ημέρες ως τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 29 και 30 Ιουνίου στη Μαδρίτη είναι κρίσιμες. Ο Ερντογάν εκβιάζει το ΝΑΤΟ να του δώσει «κάτι» για να μη μπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Και τα ρητορικά «χάδια» του Στόλτενμπεργκ (γ.γ. του ΝΑΤΟ) δεν του αρκούν. Περιμένει ένα σήμα από τις ΗΠΑ.
Μια συνομιλία λίγων λεπτών (pull aside) ή μια φωτογραφία (photo op) με τον Μπάιντεν θα ήταν μια αρχή, λένε διπλωματικοί αναλυτές. Γιατί η λογική της Τουρκίας, προσθέτουν, έναντι των ΗΠΑ είναι η εξής: Έχουμε τα πυρηνικά σας όπλα στις αποθήκες μας, ζητάμε αεροσκάφη F-35 τα ακυρώνετε, ζητάμε F-16 αρνείστε, είμαστε ή όχι τελικά σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ;
Το κοκτέιλ που δημιουργούν το πληγωμένο γόητρο του Ερντογάν σε συνδυασμό με τα «μαύρα» που αφθονούν όταν πρόκειται για τις επιδιώξεις του συστήματός του είναι εκρηκτικό.
Και οι πάντες γνωρίζουν σε Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες και Βερολίνο (και όσοι δεν το γνώριζαν ενημερώθηκαν αρμοδίως) ότι ενδεχόμενη κίνηση από την πλευρά της Τουρκίας στο Αιγαίο, ειδικά πριν από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, θα έχει πολύ συγκεκριμένες διαστάσεις.
Καταρχάς, όπως επισημαίνουν αναλυτές, η οποιαδήποτε επιθετική κίνηση προς τα νησιά της Ελλάδας ισοδυναμεί με απειλή για ευρωπαϊκό έδαφος, λίγο μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία με αντίστοιχα ψευδο-επιχειρήματα στη λογική ενός «αυτοκρατορικού τύπου» αναθεωρητισμού.
Οι Συνθήκες είναι ξεκάθαρες. Τόσο ο Πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Εξωτερικών το έχουν κάνει λιανά με χάρτες και σαφή επιχειρήματα στους συμμάχους μας. Και παρότι θεωρούμε ότι είναι «μαλακοί» με τον Ερντογάν, δεν είναι ούτε βλάκες, ούτε ηλίθιοι.
Και οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι, επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, γνωρίζουν πως όσα λέει ο Ερντογάν περί της κυριαρχίας που δήθεν αμφισβητείται αν διατηρούμε στρατό στα νησιά είναι «παραμύθια και κουραφέξαλα». Το παραδέχονται άλλωστε και πρώην διπλωμάτες από την Τουρκία.
Οι Δυτικοί όμως γνωρίζουν και κάτι άλλο, που επίσης δεν θέλει και πολύ μυαλό. Ότι η ένταση στο Αιγαίο και το πολεμικό κλίμα που καλλιεργεί κάθε μέρα πια ρητορικά ο Ερντογάν εναντίον της Ελλάδας, αποτελεί de facto μια «διαμάχη» στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Και επομένως είναι βούτυρο στο ψωμί του Πούτιν. Τι καλύτερο αυτή τη στιγμή για τον Βλαδίμηρο από μια κλιμάκωση και ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο μεταξύ δύο συμμάχων, μελών του ΝΑΤΟ; Ο ιδανικός περισπασμός.
Από την πλευρά της Ελλάδας, κάτω από την ήρεμη επιφάνεια της θερινής κανονικότητας που απολαμβάνουν ήδη οι τουρίστες που βρίσκονται στη χώρα μας, αρμόδιες κυβερνητικές πηγές ξεκαθαρίζουν στο Protagon ότι υπάρχει απόλυτη ετοιμότητα για απάντηση, αν χρειαστεί, σε όλα τα επίπεδα. Και ότι η ενημέρωση των συμμάχων μας είναι διαρκής. Το ερώτημα είναι το αν, το πώς και το πότε θα κινηθούν οι Αμερικανοί προς την πλευρά της Τουρκίας, πιέζοντας για αποκλιμάκωση.
Προς το παρόν το παρήγορο είναι ότι τις τελευταίες ώρες βλέπουμε να διαμορφώνεται κλίμα ενότητας και μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων στο εσωτερικό της χώρας μας.