Το “Aliens Act”, η πρώτη νομοθεσία που επέβαλλε περιορισμούς στη μετανάστευση, ψηφίστηκε το 1905 κάτω από την πίεση των προσφύγων που υπέστη η Μ. Βρετανία μετά το 1880. Έκτοτε, σημάδεψε τον εικοστό αιώνα, ως τις μέρες μας.
Ο αυταρχισμός της τσαρικής Ρωσίας υπήρξε θρυαλλίδα πολλαπλών εξελίξεων στις αρχές του 20ού αιώνα. Η ήττα της Ρωσίας στον ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο, η στείρα ρωσική επανάσταση του 1905, η βαναυσότητα της καταστολής, τα πογκρόμ ενάντια στην ιουδαϊκή κοινότητα, εξανάγκασαν κύματα προσφύγων να διασπαρούν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Κατατρεγμένοι διασκορπίστηκαν κομίζοντας δυστυχία, μιζέρια και αμφισβήτηση στους τόπους υποδοχής και εγκατάστασης.
Το Λονδίνο αναδείχθηκε πόλος έλξης. Συγκέντρωσε μουζίκους, ιντελιγκέντσια, εβραίους. Ξεφύτρωσαν δίκτυα «εξωτικών» αντιφρονούντων. Εκεί δημοσίευσε ο Λένιν την «Ίσκρα» ∙ Εκεί εγκαταστάθηκε ο μέγας αναρχικός, ο πρίγκιπας Πιοτρ Κροπότκιν. Σύντομα στήθηκε σκηνικό δυσφορίας, αντιπαράθεσης.
Η “Manchester Evening Chronicle”: «Σε τούτους τους ρυπαρούς, άπορους, ασθενείς, ψωριάρηδες και εγκληματίες αλλοδαπούς, που παραπέφτουν στη γη μας και την οποία εν τέλει μολύνουν, σε αυτούς οφείλουμε να απαγορεύσουμε την εγκατάσταση.».
Στα 1909, την προσοχή της κοινής γνώμης τραβά μια κακοσχεδιασμένη απόπειρα ληστείας, που καταλήγει στον θάνατο δύο εκ των Λετονών δραστών από τα χέρια των ίδιων των συντρόφων τους. Τούτα, μαζί με τον θανάσιμο τραυματισμό ενός αστυνομικού και ενός περαστικού ανηλίκου, προλειαίνουν ανησυχία και αντιδράσεις έναντι των «εισβολέων». Θα μείνει γνωστή ως «Η Βία του Τότεναμ».
Η εξέλιξη δεν έμελλε απροσδόκητη. Σύντομα προκύπτουν γεγονότα με πλοκή θρίλερ. Εγκληματικές οργανώσεις με στοιχεία πολιτικής χροιάς ∙ Ρατσιστικές κορώνες σε έδαφος πρόσφορο για προπαγανδιστική εκμετάλλευση. Συνεπικουρεί ένας πρώιμος μιντιακός παροξυσμός.
Στο East End του Λονδίνου, τον Γενάρη του 1911, με επίκεντρο κάποιο από τα τουβλόκτιστα εργατικά οικήματα, διαδραματίσθηκε μια ένοπλη σύγκρουση μεταξύ δυνάμεων της τάξης και μιας ομάδας εξτρεμιστών, η οποία έμεινε γνωστή ως «Πολιορκία της Sidney Str.». Από αυτήν προέκυψε ένας μυστηριώδης και ανεξιχνίαστος θρύλος.
Είναι το πρώτο “breaking news” στην Ιστορία ∙ Κινηματογραφικά στιγμιότυπα προβλήθηκαν εκείνο το βράδυ στο West End. Μάλλον και το πρώτο χρησιμοθηρικό στήσιμο φακού από έναν οξυδερκή νεαρό πολιτικό, τον υπουργό Εσωτερικών, W. Churchill. Στις σκηνές διακρίνεται εμφατικά ο 36χρονος να χειρονομεί προς τη μεριά της αστυνομίας δίνοντας εντολές.
Δύο εβδομάδες νωρίτερα μια ομάδα αγνώστων είχαν επιχειρήσει ληστεία σε κοσμηματοπωλείο. Έγιναν αντιληπτοί ∙ Αποτέλεσμα, ο θάνατος τριών αστυνομικών. Αρχικά και αβασάνιστα οι υποψίες στρέφονται σε βάρος των Εβραίων. Την επομένη σε κάποιο διαμέρισμα βρίσκεται το πτώμα νεαρού Λετονού πυροβολημένο πισώπλατα. Ο επικεφαλής των ερευνών δηλώνει: «Για τη δικαιοσύνη και την αλήθεια, έναντι της ιουδαϊκής κοινότητας, ήταν χωρίς περιτομή…»
Τα γεγονότα φανερώνουν ότι μια ομάδα Λετονών προσφύγων, των οποίων το κνούτο της τσαρικής απολυταρχίας είχε ματώσει σώμα και ψυχή, ορφανεμένοι κι άποροι, σμιλεμένοι στο εκμαγείο της κρατικής καταστολής και βαρβαρότητας, παραδόθηκαν στο μίσος της εκδικητικότητας. Αποζήτησαν οργάνωση και «ζεστό χρήμα» σε «δικαστήρια τιμής», σε πρακτικές «απαλλοτριώσεων». Το σημείο τήξης, όπου επαναστατική και εγκληματική δραστηριότητα εκβάλλονται σε μοιραίο ρου βίας, αίματος, καταστροφής ∙ Πάντα, μόνον τυφλά.
Οι “The Times”: «…μερικοί από τους ειδεχθέστερους ξένους αναρχικούς αποζητούν καταφύγιο στη φιλόξενη ακτή μας.».
Η αστυνομία ανακοινώνει: Αναζητεί αναρχικούς ∙ Κάποιον με το ψευδώνυμο «Πέτρος ο Βαφιάς». Σύντομα καταγγέλλεται ότι σε οίκημα της οδού Sidney έχουν καταφύγει ύποπτοι. Καταφθάνει η αστυνομία. Την υποδέχονται πυροβολισμοί. Η περιοχή κυκλώνεται. Κατακλύζεται από πλήθος περίεργων. Ο Churchill σπεύδει στο σημείο, όπου γίνεται δεκτός με οργή: «Ποιος άφησε τους μετανάστες να μπουν;» – «Να και ένας ψύχραιμος.».
Τα πυρά πυκνώνουν. Καλούνται ενισχύσεις από τη «Φρουρά της Σκωτίας», το πυροβολικό του «Βασιλικού Ιππικού». Κάποια φορά φαίνεται καπνός μέσα από το σπίτι ∙ Εξελίσσεται σε φωτιά. Οι πυροβολισμοί εξακολουθούν. Ο Churchill απαγορεύει την επέμβαση της πυροσβεστικής. Ένα νεαρό γειτονόπουλο φωνάζει: «Θα ψηθούν σαν τα ποντίκια στον φούρνο».
Πράγματι ∙ Λίγο αργότερα ανακαλύπτονται τα πτώματα δύο Λετονών. Προσάγονται επτά άτομα, τα οποία δικάζονται, αλλά τελικά οι κατηγορίες απορρίπτονται. Μεταξύ τους κάποιος Jacob Peters, ο οποίος αργότερα θα αναδειχθεί σε υπαρχηγός της διαβόητης Cheka, μυστικής αστυνομίας των Σοβιετικών. Ο «Πέτρος ο Βαφιάς» δε βρέθηκε ποτέ και η ταυτότητά του στοιχειώνει ακόμη τον θρύλο. Ίσως και να μην υπήρξε ποτέ…
Την επαύριον της σύρραξης, ο Arthur Balfour δήλωνε με νόημα στη «Βουλή των Κοινοτήτων»: «Καταλαβαίνω τι έκαναν οι φωτογράφοι, αλλά τι ακριβώς έκανε η εξοχότης του ο Gentleman;» – Μια ερώτηση που θα συνόδευε τον Churchill για χρόνια.
Τα γεγονότα της Sidney Street επέτειναν τους διαξιφισμούς για τη μεταναστευτική πολιτική. Αποτέλεσαν μέρος της λαϊκής και αστικής φιλολογίας, που καλλιέργησε στη φαντασία του πολίτη ιστορίες για τους μετανάστες και τη σχέση με άλλες πολιτισμικές ομάδες. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι δείχνει ξεκάθαρα την εξέλιξη κάθε βίας, είτε φραστικής, είτε άλλης, η οποία, ακόμη και ως σταγόνα, μόνο βία γεννά, τέτοια που προκύπτει αυθαίρετη και απεριόριστη, μολυσματική και τοξική, στον πιο ακραίο βαθμό. Δηλητηριάζει ομάδες και κοινωνίες ανοίγοντας αυλάκια παραφροσύνης και οπισθοδρόμησης. Υπηρετεί και γιγαντώνει τον σκοταδισμό, τον θάνατο…