Ηταν Παρασκευή και 13, τον Οκτώβρη του 1972, όταν το αεροσκάφος της ουρουγουανής ομάδας ράγκμπι απογειώθηκε από τη Μεντόσα, την τελευταία πόλη της Αργεντινής, πριν από τις Ανδεις. Προορισμός τους ήταν το Σαντιάγο της Χιλής, ωστόσο για να φθάσει, θα έπρεπε να διασχίσει την οροσειρά. Το αεροσκάφος, όμως, δεν θα άντεχε τις πιέσεις του αέρα περνώντας πάνω από τις υψηλότερες κορυφές, γι’ αυτό τον λόγο, ο πιλότος επέλεξε να κατευθυνθεί νότια, από ένα πέρασμα όπου οι συνθήκες ήταν καλύτερες.
Αυτό φάνηκε στην πορεία ότι ήταν το μοιραίο λάθος του, καθώς εκείνος πίστευε ότι είχε περάσει στην απέναντι πλευρά των Ανδεων, ωστόσο στην πραγματικότητα βρισκόταν στη μέση του περάσματος: Γύρω του υπήρχαν βουνά και το αεροσκάφος κινούνταν μέσα στα σύννεφα. Ο πιλότος πίστευε ότι είχε προσπεράσει τις κορυφές της οροσειράς, κι όμως… πετούσε ανάμεσά τους!
Ξαφνικά, τα σύννεφα διαλύθηκαν. Ο πιλότος, με έναν απότομο ελιγμό, ίσα που πρόλαβε να αποφύγει μια κορυφή. Δυστυχώς, όμως, το αεροσκάφος δεν πρόλαβε να πάρει αρκετό ύψος και χτύπησε στο βουνό. Το δεξί φτερό αποκολλήθηκε και το αεροσκάφος προσγειώθηκε άτσαλα σε μία απότομη πλαγιά. Κύλησε σαν έλκηθρο και κατέληξε σε ένα χιονισμένο πεδίο, σε υψόμετρο 4.000 μέτρων. Από τους 45 επιβαίνοντες, ακαριαίο θάνατο είχαν βρει οι 12, ανάμεσά τους και ο πιλότος. Επέζησαν 33 επιβάτες, οι οποίοι για τους επόμενους δύο μήνες θα έδιναν, με κάθε μέσο, το δυσκολότερο αγώνα της ζωής τους, προκειμένου να επιβιώσουν.
Ο κανιβαλισμός και η επιβίωση
Σύμφωνα με άρθρο στους Times του Λονδίνου, οι συνθήκες επιβίωσης ήταν πάρα πολύ δύσκολες, γιατί οι πενιχρές προμήθειες που διέθετε το αεροσκάφος και που οι επιζώντες μπόρεσαν να εντοπίσουν, όπως σοκολάτες, μαρμελάδες και σνακ, τελείωσαν πολύ γρήγορα. Νερό έβρισκαν, λιώνοντας το χιόνι, αλλά έπρεπε να βρεθεί και φαγητό. Στο βουνό, όμως, δεν υπήρχαν ούτε ζώα, ούτε βλάστηση και όσοι είχαν μείνει ζωντανοί –καθώς στην πορεία δεν άντεξαν όλοι– σκέφτηκαν κάτι ανατριχιαστικό: να τραφούν από τη σάρκα των σωμάτων των νεκρών συνεπιβατών τους!
Ενας από τους επιζώντες της τραγωδίας, ο Φερνάντο Παράδο, θα έλεγε σε συνέντευξή του, αργότερα: «Σε μεγάλο υψόμετρο, οι θερμιδικές ανάγκες του οργανισμού είναι τεράστιες. Λιμοκτονούσαμε. Προσπαθήσαμε να φάμε λωρίδες από δέρμα, από τις σκισμένες αποσκευές, ακόμα και από τις σόλες των παπουτσιών μας. Ανοίξαμε τα μαξιλάρια των καθισμάτων, ελπίζοντας να βρούμε άχυρο. Δεν υπήρχε τίποτα άλλο, εκτός από πάγο, αλουμίνιο, πλαστικό και βράχους. Παντού γύρω μας, βλέπαμε βράχους. Ολοι οι επιβάτες ήταν Ρωμαιοκαθολικοί.
»Κάποιοι συσχέτιζαν τον κανιβαλισμό με το τελετουργικό της Θείας Κοινωνίας. Αλλοι ήταν επιφυλακτικοί αρχικά. Σκέφτηκαν ότι θα έπρεπε να δώσουμε εξηγήσεις στους συγγενείς των νεκρών, αργότερα, εάν επιβιώναμε. Ομως, θα καταλάβαιναν; Συνειδητοποιώντας ότι ήταν ο μόνος τρόπος να παραμείνουμε ζωντανοί, το αποφασίσαμε».
«Η ανθρώπινη σάρκα, για όποιον απορεί, δεν έχει καμία εντελώς ιδιαίτερη γεύση», θα πει αργότερα, ένας άλλος επιζών, ο Κάρλος Παές. «Πεθαίναμε… Οταν πεθαίνεις, δεν έχεις άλλη επιλογή, πρέπει απλώς να ζήσεις. Είπαμε, εάν ο Ιησούς, κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου, είχε μοιράσει το σώμα και το αίμα στους μαθητές του, δεν έπρεπε να καταλάβουμε ότι καλούμαστε να κάνουμε το ίδιο;».
Το πρωί της 29ης Οκτωβρίου, μια χιονοστιβάδα που ήρθε την ώρα που όλοι τους κοιμούνταν, είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους άλλοι οκτώ από τους επιβάτες. Η επιζώντες θεωρούσαν πλέον ότι θα έπρεπε να αναζητήσουν βοήθεια στα βουνά. Μια τριμελής ομάδα ξεκίνησε την πορεία της, στο χιονισμένο βουνό, με την ελπίδα ότι θα κατάφερναν να φθάσουν στη Χιλή και να επιστρέψουν στο σημείο συντριβής, έτσι ώστε να σώσουν τους υπόλοιπους που είχαν μείνει πίσω.
Επειτα από αρκετές ώρες περπάτημα προς τα ανατολικά, βρήκαν την ουρά του αεροπλάνου, η οποία δεν είχε υποστεί σοβαρή ζημιά. Μέσα και γύρω από την ουρά, υπήρχαν βαλίτσες με καθαρά ρούχα, ακόμα και καραμέλες και τσιγάρα. Η τριμελής ομάδα πέρασε εκεί τη νύχτα και την επόμενη ημέρα, παγωμένοι μέχρι θανάτου, θεώρησαν ότι θα ήταν σοφότερο να αφαιρέσουν τις μπαταρίες από την ουρά του αεροσκάφους και να επιστρέψουν στην άτρακτο, απ’ όπου θα έστελναν σήματα SOS με τον ασύρματο. Η προσπάθειά τους απέβη άκαρπη, καθώς οι μπαταρίες ήταν πολύ βαριές και δεν κατάφεραν να βάλουν τον ασύρματο σε λειτουργία.
Στις 12 Δεκεμβρίου του 1972, ακριβώς δύο μήνες μετά τη συντριβή, δύο από τους επιζώντες, ο Φερνάντο Παράδο και ο Ρομπέρτο Κανέσα, ξεκίνησαν ένα ενστικτώδες ταξίδι μέχρι το βουνό, αναζητώντας τη σωτηρία τους. Την τρίτη ημέρα του οδοιπορικού, ο Παράδο έφθασε πρώτος στην κορυφή και μακριά στον ορίζοντα, διέκρινε την κοιλάδα της Χιλής. Οι Παράδο και Κανέσα συνέχισαν να περπατούν στο βουνό, ακολουθώντας το ρέμα ενός ποταμού, στο τέλος του οποίου –την ένατη ημέρα–συνάντησαν έναν χιλιανό βοσκό. Τους έγνεψε «mañana» («καλημέρα»), τους έδωσε φαγητό κι επέστρεψε, φέρνοντας βοήθεια. Η σωτηρία τους είχε έρθει!
Μερικές ημέρες αργότερα, στις 23 Δεκεμβρίου του 1972, ο Παράδο οδήγησε τις ομάδες διάσωσης με ελικόπτερα στο σημείο όπου βρίσκονταν οι υπόλοιποι συνεπιβάτες του. Δεκαέξι άνθρωποι τα είχαν καταφέρει και ο απίστευτος εφιάλτης τους είχε λάβει τέλος. Αρχικά, δεν ομολόγησε κανείς ότι προχώρησαν σε κανιβαλισμό για να επιβιώσουν, όταν όμως τα δημοσιεύματα άρχισαν να πληθαίνουν, όλη η αλήθεια βγήκε στην επιφάνεια.
Η απίστευτη αυτή ιστορία για την επιβίωση, τη δύναμη της ελπίδας και τις ανθρώπινες αντοχές, έγινε ταινία, με τίτλο «Θαύμα στις Ανδεις». Γυρίστηκε το 1976 και ήταν μεξικανικής παραγωγής. Η πιο γνωστή, ωστόσο, ταινία κυκλοφόρησε το 1993, με τον τίτλο «Οι επιζήσαντες» («Αlive»), με πρωταγωνιστές τους Ιθαν Χοκ και Τζον Μάλκοβιτς. Το φιλμ είναι βασισμένο στα όσα συνέβησαν επί 2,5 σχεδόν μήνες στις Ανδεις, με τους επιζήσαντες του αεροπορικού δυστυχήματος να γίνονται ανθρωποφάγοι, για να επιβιώσουν.
Παράλληλα, έχουν γραφτεί αρκετά βιβλία, με τους μαρτυρίες των διασωθέντων, ενώ έχουν γυριστεί και πολλά ντοκιμαντέρ. «Είναι μια υπερφυσική ιστορία, στην οποία συμμετέχουν απλοί άνθρωποι», λέει σήμερα ο επιζών Κάρλος Παές, προσθέτοντας ότι «πάντα, στο τέλος, η ζωή θριαμβεύει».