Μια διαμάχη που θυμίζει τη διάσημη σειρά «Succession» ξέσπασε σε μια από τις πιο ισχυρές οικογένειες της Ιταλίας, καθώς μητέρα και γιος συνεχίζουν τον δικαστικό πόλεμο για μια περιουσία πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Η διαμάχη, που έχει συγκλονίσει τη χώρα, και την οποία αναλύει η βρετανική Telegraph, τρέχει ανάμεσα στον πρόεδρο της Ferrari, Τζον Ελκαν, και τη μητέρα του, Μαργκερίτα Ανιέλι, τη μοναδική απόγονο του μεγιστάνα της μεταπολεμικής Ιταλίας Τζιάνι Ανιέλι (1921-2003), προέδρου της Fiat από το 1966.
Στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκεται η περιουσία που άφησε ο Ανιέλι αφότου μεταμόρφωσε την ιταλική οικονομία, μετατρέποντας τη Fiat σε έναν από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές αυτοκινήτων στον κόσμο.
Η σύγκρουση που εδώ και χρόνια απασχολεί τον ιταλικό και τον διεθνή Τύπο επανήλθε με νέα ένταση αυτή την εβδομάδα, όταν η Μαργκερίτα Ανιέλι παρουσίασε σε δικαστήριο του Τορίνο νέα στοιχεία: ένα χειρόγραφο σημείωμα του Τζιάνι Ανιέλι, χρονολογημένο το 1996, σύμφωνα με το οποίο φέρεται να είχε αποφασίσει τη μεταβίβαση του 25% της περιουσίας στον γιο του Εντοάρντο. Ο τελευταίος βρέθηκε νεκρός το 2000 σε ηλικία 46 ετών και η μητέρα του, με βάση το σημείωμα του «πατριάρχη» Ανιέλι, διεκδικεί σήμερα το 25% για λογαριασμό της.
Το επίδικο δεν είναι όμως τα χρήματα, εξηγεί η βρετανική εφημερίδα. Η περιουσία των Ανιέλι εκτιμάται σε δεκάδες δισ. ευρώ, ενώ ο έλεγχος της οικογενειακής εταιρείας συμμετοχών Exor προσφέρει επιρροή σε μια σειρά κορυφαίων επιχειρήσεων της Ευρώπης. Στο χαρτοφυλάκιό της περιλαμβάνονται μερίδια στην αυτοκινητοβιομηχανία Stellantis, στη Ferrari, στη διάσημη ιταλική ποδοσφαιρική ομάδα Γιουβέντους, στο υψηλού κύρους βρετανικό περιοδικό Economist, καθώς και μερίδια σε μεγάλα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, όπως η Repubblica και η Stampa.
Ο Τζον Ελκαν, που έχει αναλάβει τα ηνία του ομίλου από το 2004, εμφανίζεται αποφασισμένος να διατηρήσει τον έλεγχο, τονίζοντας μέσω των δικηγόρων του ότι η υπόθεση δεν έχει καμία νομική βάση. Μάλιστα, η πλευρά του κατηγορεί τη μητέρα του για προσπάθεια δημιουργίας «δημόσιας σύγχυσης» και για απόπειρα εργαλειοποίησης των δικαστηρίων για προσωπικό της όφελος.
Η Μαργκερίτα Ανιέλι, κόρη του Τζιάνι και της Μαρέλα Ανιέλι, είχε αποδεχθεί το 2004 μια συμφωνία βάσει της οποίας αποποιήθηκε μέρος των δικαιωμάτων της έναντι σημαντικών ανταλλαγμάτων: περιουσιακά στοιχεία, έργα τέχνης αμύθητης αξίας και πρόσβαση σε μέρος του οικογενειακού πλούτου.
Ωστόσο, όπως εξηγεί η Telegraph, σήμερα υποστηρίζει ότι το 2004 υπέγραψε υπό καθεστώς πίεσης και με την πεποίθηση ότι η Fiat βρισκόταν στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Στόχος της είναι, όπως αναφέρουν παρατηρητές της υπόθεσης, όχι μόνο η δική της αποκατάσταση, αλλά και η εξασφάλιση μεριδίου για τα πέντε παιδιά που έχει αποκτήσει με τον δεύτερο σύζυγό της, τον κόμη Σερζ ντε Παλέν, έναν γαλλορώσο αριστοκράτη που ζει στην Ελβετία.
Η σύγκρουση έχει πάρει διαστάσεις που ξεπερνούν τα στενά όρια μιας οικογενειακής διαμάχης. Στην Ιταλία, η οικογένεια Ανιέλι δεν είναι απλώς πλούσια· θεωρείται θεσμός με τεράστια επιρροή στην πολιτική, στην οικονομία και στον αθλητισμό. Το ενδιαφέρον του κοινού είναι τέτοιο ώστε δεν είναι λίγοι εκείνοι που παρομοιάζουν την υπόθεση με το σενάριο της δημοφιλούς σειράς «Succession». Ο παραλληλισμός δεν είναι τυχαίος: οι εσωτερικές έριδες, η μάχη για την κληρονομιά και η αδυσώπητη σύγκρουση ανάμεσα σε μέλη της ίδιας οικογένειας αντανακλούν ένα σκηνικό ακριβώς όπως το έχει παρουσιάσει η αμερικανική τηλεόραση.
Η υπόθεση, ωστόσο, δεν έχει μόνο επικοινωνιακή διάσταση. Στο επίκεντρο βρίσκονται ερωτήματα για το πώς θα διαμορφωθεί ο έλεγχος της Exor στο μέλλον, ποιοι θα έχουν λόγο στη διαχείριση των δισεκατομμυρίων και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει τον επιχειρηματικό χάρτη της Ευρώπης. Ο Ελκαν, που θεωρείται ένας από τους πιο επιτυχημένους διαδόχους οικογενειακών αυτοκρατοριών, έχει μέχρι σήμερα καταφέρει να ενισχύσει την Exor και να τη στρέψει σε νέους τομείς, πέρα από την αυτοκινητοβιομηχανία. Η απώλεια μέρους του ελέγχου θα μπορούσε να σημάνει αλλαγές στρατηγικής, αλλά και νέες ισορροπίες.
Αναλυτές σημειώνουν ότι η Μαργκερίτα Ανιέλι έχει επιχειρήσει κατ’ επανάληψη να επανεξετάσει τη συμφωνία του 2004, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει δικαιωθεί. Το νέο στοιχείο του χειρόγραφου σημειώματος, ωστόσο, θεωρείται ότι ενδέχεται να αλλάξει τα δεδομένα, εφόσον γίνει δεκτό από το δικαστήριο. Η απόδειξη ότι ο Τζιάνι Ανιέλι σκόπευε να μεταβιβάσει μέρος της περιουσίας στον Εντοάρντο θα μπορούσε να ανατρέψει τη σημερινή ισορροπία.
Στον αντίποδα, οι δικηγόροι του Ελκαν επισημαίνουν ότι η Exor και οι δομές ιδιοκτησίας της οικογένειας έχουν κτιστεί με βάση νομικά δεσμευτικά κείμενα, τα οποία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν εκ των υστέρων με ένα ανεπίσημο χειρόγραφο. Παράλληλα, υπογραμμίζουν ότι η ίδια η Μαργκερίτα έχει επωφεληθεί σημαντικά από τις συμφωνίες, κάτι που καθιστά αντιφατικές τις σημερινές διεκδικήσεις της.
Η Telegraph σημειώνει ότι η υπόθεση αναμένεται να συνεχιστεί για καιρό στα ιταλικά δικαστήρια, με το ενδιαφέρον να παραμένει αμείωτο. Για την ιταλική κοινωνία η διαμάχη αυτή δεν είναι απλώς μια ιστορία πλούτου και εξουσίας, αλλά και μια υπενθύμιση ότι ακόμη και οι πιο ισχυρές δυναστείες δεν μπορούν να αποφύγουν τις ανθρώπινες αδυναμίες: την απληστία, τη φιλοδοξία και τη δίψα για αναγνώριση.
Είτε επικρατήσει ο Τζον Ελκαν είτε η μητέρα του βρει τη δικαίωση που αναζητεί τα τελευταία χρόνια, η υπόθεση έχει ήδη αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στη δημόσια σφαίρα. Και, όπως σημειώνουν με μια δόση ειρωνείας οι σχολιαστές του ιταλικού Τύπου, αν ο Τζιάνι Ανιέλι ζούσε, ίσως και ο ίδιος να αναγνώριζε ότι η οικογένειά του πρωταγωνιστεί στο πιο… ιταλικό από όλα τα δράματα: εκείνο όπου η παράδοση, η ισχύς και η οικογενειακή τιμή συνυφαίνονται με τις πιο σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης φύσης.