Οργή και περηφάνεια ή υποταγή; Αν η μυθοπλασία «γεννάει» καταστάσεις ερανιζόμενη στοιχεία της πραγματικότητας, τότε η αλληλουχία των καθημερινών γεγονότων πώς λαμβάνει στοιχεία της μυθοπλασίας; Οι δύο κόσμοι μοιάζουν να λειτουργούν παράλληλα μέσα στην ασυμβατότητά τους – ωστόσο, τίποτα δεν αποκλείει να έχουν (κάποια στιγμή) κοινή σύμπλευση.

Λίγο καιρό μετά τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους, η ιταλίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας Οριάνα Φαλάτσι εξέδωσε ένα βιβλίο που συγκέντρωσε τα πυρά της ισλαμικής κοινότητας. Το βιβλίο έφερε τον τίτλο «Η οργή και η περηφάνεια» (εκδ. Γκοβόστης, 2003).

Η βασική κατηγορία που εκτοξεύτηκε κατά της Φαλάτσι ήταν ότι με τα όσα έγραφε, ουσιαστικά, δυναμίτιζε το ήδη τεταμένο κλίμα και οδηγούσε σε ένα τυφλό μίσος κατά των μουσουλμάνων. «Λιβελογράφημα» το χαρακτηρίζει η γαλλική εφημερίδα «Le Figaro» και συνεχίζει: «Το βιβλίο της “μεγάλης” (σ.σ.: τα εισαγωγικά είναι του «Figaro»)δημοσιογράφου είναι ένα αντιμουσουλμανικό κήρυγμα. Παίζει με τους νέους φόβους που γεννήθηκαν από τη ριζοσπαστική πτέρυγα του ισλαμισμού: την τυφλή τρομοκρατία. Από τις 200 σελίδες του, όπου οι πρόχειρες αναλύσεις διαδέχονται το απλοϊκό μίσος, ο αναγνώστης βγαίνει αποκαρδιωμένος. Ποια μύγα τσίμπησε αυτή τη φιγούρα της ιντελιγκέντσιας της Αριστεράς;» αναρωτιέται η γαλλική εφημερίδα.

Στη Γαλλία αρκετοί εκδοτικοί οίκοι, ανάμεσα στους οποίους ο Gallimard και ο Grasset, αρνήθηκαν να το εκδώσουν. Ο διευθυντής του πρώτου, Ολιβιέ Νορά, εξήγησε στον «Figaro» ότι είχε λάβει το χειρόγραφο αλλά θεώρησε πως «σε μια εποχή τόσο περίπλοκη και εκρηκτική όπως η σημερινή αυτό το είδος βιβλίου είναι αντιπαραγωγικό». Τελικώς το εξέδωσε πριν από λίγες ημέρες ο οίκος Plon και η ίδια η συγγραφέας επιμελήθηκε τη γαλλική έκδοση ενώ ξανάγραψε τον πρόλογο τον περασμένο μήνα. Μέχρι στιγμής το βιβλίο έχει πουλήσει 26.000 αντίτυπα στη Γαλλία.

Στην Ιταλία υπήρξαν αρκετοί που υπερασπίστηκαν τη Φαλάτσι, μεταξύ αυτών οι σεβαστοί δημοσιογράφοι Λουτσία Ανουντσιάτα και Κάρλο Ροσέλα. Η πρώτη έγραψε ότι η Φαλάτσι «δεν διστάζει να σοκάρει τον πνευματικό κομφορμισμό, να διακόψει με το πολιτικά ορθό… Πρέπει να απαλλαγούμε από τη Φαλάτσι ή να καταλάβουμε τον κόσμο που εκπροσωπεί; Το βιβλίο της προαναγγέλλει την εμφάνιση στην Ευρώπη φαινομένων εξαιρετικά δυσάρεστων, όπως η ξενοφοβία και η επιστροφή του αντισημιτισμού. Δεν προορίζεται για να αρέσει. Η Φαλάτσι απευθύνεται στον κόσμο των φτωχογειτονιών, στην πλέμπα».

Στον γαλλικό Τύπο οι επικρίσεις ήταν πολύ περισσότερες από τις υπερασπίσεις – οι πρώτες εκφράστηκαν κυρίως σε άρθρα και οι δεύτερες σε επιστολές αναγνωστών. «Σε καιρούς ταραγμένους το βιβλίο μπορεί να σπείρει τη σύγχυση στα πνεύματα» έγραψε ο Figaro.

Λίγους μήνες μετά την έκδοση του βιβλίου «Οργή και υπερηφάνεια» στην Ιταλία, το περιοδικό «Panorama», που ανήκει στον ιταλό πρωθυπουργό Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ξανάνοιξε την πολεμική δημοσιεύοντας ένα «βίαιο λιβελογράφημα της Φαλάτσι», όπως το χαρακτηρίζει ο «Figaro», για τον αντισημιτισμό στην Ευρώπη. Το άρθρο αυτό, που είχε τίτλο «Η ντροπή της Ευρώπης», προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Ιταλία διότι παίρνει θέση αναφανδόν υπέρ του Ισραήλ και κατηγορεί τους Ευρωπαίους που συμπάσχουν με τους Παλαιστινίους ότι είναι «αντισημίτες οι οποίοι θα πουλούσαν την ίδια τη μητέρα τους σε ένα χαρέμι για να ξαναδούν τους Εβραίους στους θαλάμους αερίων και στους φούρνους του Νταχάου».

Κατόπιν όλων αυτών το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τον Ρατσισμό, που εδρεύει στις Βρυξέλλες, αποδοκίμασε στις 23 Μαΐου «τον βίαιο και προσβλητικό τόνο» των άρθρων της Φαλάτσι, τα οποία χαρακτήρισε «σαφώς κατά των μουσουλμάνων, των Αράβων και των μεταναστών». Η οργάνωση τοποθέτησε τη Φαλάτσι στην ίδια κατηγορία με τον ιταλό Ουμπέρτο Μπόσι, τον ξενοφοβικό και ρατσιστή ηγέτη της Λίγκας του Βορρά.

Ωστόσο, η Φαλάτσι όχι μόνο δεν κάμφθηκε από τις επιθέσεις, αλλά προχώρησε βαθύτερα με το επόμενο βιβλίο της (και τελευταίο, λίγο πριν πεθάνει) υπό τον τίτλο «Η Δύναμη της Λογικής», το οποίο, ωσαύτως, μπήκε στη λίστα των ευπώλητων.

Σε αυτό το βιβλίο, η Φαλάτσι γράφει ότι οι τρομοκράτες έχουν σκοτώσει τα τελευταία 20 χρόνια περισσότερους από 6.000 ανθρώπους κι όλα αυτά στο όνομα του Κορανίου. Επίσης, σημειώνει ότι η ισλαμική πίστη σπέρνει μίσος αντί αγάπης και σκλαβιά αντί ελευθερίας. Η σφοδρότητα των απόψεών της ήταν τέτοια που οδήγησε έναν ιταλό δικαστή να διατάξει την προσαγωγή της σε δίκη με την κατηγορία της «δυσφήμισης του Ισλάμ».

Το βιβλίο ξεκινά ως εξής, «Από το Γιβραλτάρ έως το Νόρντκαπ, από τους λόφους της Τοσκάνης έως το Βόλγκογκραντ, σ’ όλες τις ευρωπαϊκές πολιτείες, υπάρχει από καιρό και μια δεύτερη πόλη, μια πόλη μουσουλμανική, όπου κυριαρχεί το Κοράνι». Αυτή η πόλη μέσα στην πόλη δεν έχει καμία σχέση με τις παραδοσιακές κοινότητες διασποράς, όπου συγκεντρώνονται οι μετανάστες φθάνοντας στο νέο, ξένο κόσμο. Είναι «μια βαθμίδα της ισλαμικής επεκτατικής πολιτικής -πρόκειται για τη μοναδική τέχνη, στην οποία οι γιοι του Αλλάχ ήσαν πάντοτε αξεπέραστοι- η τέχνη να εισβάλλουν, να κατακτούν, να υποτάσσουν». Κι «η διακαώς ποθούμενη λεία τους ήταν πάντα η Ευρώπη, ο χριστιανικός κόσμος».

Δώδεκα χρόνια μετά την έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου και με αφορμή τις δολοφονικές επιθέσεις στο Παρίσι, τα δύο βιβλία της Φαλάτσι εισέρχονται στον πυρήνα της προβληματικής γύρω από τις σχέσεις της Δύσης με τον Ισλάμ, αλλά και τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τα αυξανόμενα κρούσματα άλογης βίας έναντι αθώων ανθρώπων.

Η Φαλάτσι, ξιφουλκώντας κατά της συγκεκριμένης κατάστασης αποκαλεί την παρηκμασμένη, εξισλαμισμένη Ευρώπη «Ευράμπια». Ητοι: μια ήπειρο που έχει μετατραπεί ήδη σε αραβική επαρχία, ενώ «οι Δυτικοί θα ’πρεπε επιτέλους ν’ αμυνθούν και να τους επιτρέπεται να αμυνθούν, αλλιώς είναι χαμένοι». Και τονίζει ότι δεν έχει τον φανατισμό, ούτε τον πλουτισμό ως συγγραφικό κίνητρο, αλλά το καθήκον. Κι επειδή καμία θύελλα ούτε κανένα θαύμα δεν θα σβήσει τη φωτιά του Ισλάμ- «το θέμα αφορά την επιβίωση όλων, εκείνων που δεν θέλουν να προσκυνήσουν τον Αλλάχ».

Η περίπτωση του Ουελμπέκ

Με όχημα την μυθιστορηματική οπτική και λιγότερη εκείνη της δημοσιογραφικής καταγραφής, ο «διάβολος» των γαλλικών γραμμάτων, Μισέλ Ουελμπέκ προκάλεσε την κοινή γνώμη της χώρας με το τελευταίο μυθιστόρημά του που φέρει τον τίτλο «Υποταγή» (εκδ. Εστία, 2015).

Το βιβλίο, ως μια αποθέωση της σημειολογίας, εκδόθηκε στη Γαλλία την ημέρα των αιματηρών επιθέσεων στο σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo. Τώρα, αμέσως μετά τις πολύνεκρες επιθέσεις στο Παρίσι, επανέρχεται στο προσκήνιο (αν και δεν είχε φύγει ποτέ εντελώς) ως ένα προανάκρουσμα για το τι ενδέχεται να ζήσει η Γαλλία, αλλά και η υπόλοιπη Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.

Ο Ουελμπέκ μεταφέρει τη δράση του μυθιστορήματός του στο 2022 και συνθέτει μια δυστοπία πολλαπλών αναγνώσεων. Το κόμμα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας αναλαμβάνει τα ηνία της Γαλλίας υποσκελίζοντας τα παραδοσιακά κόμματα, αλλά και το ακραίο Εθνικό Κόμμα της Μαρίν Λεπέν. Είναι το εναρκτήριο λάκτισμα για τον πλήρη εξισλαμισμό της χώρας, άρα και ένα καίριο πολιτικό χτύπημα στην καρδιά της Ευρώπης. Κάτω από τον μανδύα των δημοκρατικών διαδικασιών και δίχως τη χρήση βίας, οι ισλαμιστές εισέρχονται στο Ηλύσια Πεδία από την κεντρική θύρα και μάλιστα ωσάν θριαμβευτές.

Η γαλλική κοινωνία, απαθής και στωική, αποδέχεται το νέο status quo και ουσιαστικά δηλώνει υποταγή στο Ισλάμ διαγράφοντας αιώνες κατακτήσεων και πολιτισμικών σημάνσεων που την συνέχουν.

Πάντως, το μυθιστόρημα, άμα τη εμφανίσει του, δεν πέρασε αβρόχοις ποσίν από τα βιβλοπωλεία. Αντιθέτως, δέχθηκε έντονη κριτική τόσο από την αριστερή διανόηση, όσο και από τους εναπομείναντες συντάκτες του Charlie Hebdo.  Στο πρωτοσέλιδο του περιοδικού που κυκλοφόρησε την ημέρα του της επίθεσης στα γραφεία του, απεικονίζεται ο γάλλος συγγραφέας Μισέλ Ουελμπέκ να λέει: «Το 2022 θα γιορτάσω το Ραμαζάνι». Ο ειρωνικός και σκωπτικός τίτλος λίγο πιο πάνω λέει: «Οι προβλέψεις του μάγου Ουελμπέκ». Ο ίδιος ο συγγραφέας φοράει ένα αστείο καπελάκι και καπνίζει έχοντας χάσει τα δόντια του.

Το πρωί της ίδιας ημέρας ο Μισέλ Ουελμπέκ, σε μια ακόμη συνέντευξή του, εξηγούσε στο ραδιόφωνο του France Inter γιατί έγραψε το βιβλίο και ανέπτυσσε τις απόψεις του για το Ισλάμ. Λίγο αργότερα οι φανατικοί ισλαμιστές εισέβαλαν στα γραφεία του Charlie Hebdo και δολοφόνησαν 12 ανθρώπους. «Η πραγματικότητα συνέτριψε την μυθοπλασία» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Monde.

Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας εκκενώθηκε ο εκδοτικός οίκος «Flammarion» (που εξέδωσε την «Υποταγή») και τέθηκε υπό αστυνομική προστασία. Λίγες ημέρες μετά, ο ατζέντης του Μισέλ Ουελμπέκ ανακοίνωσε ότι ο συγγραφέας διακόπτει την προώθηση του βιβλίου του φεύγει από το Παρίσι «για να βρεθεί στην εξοχή», προς άγνωστη τοποθεσία.

Ο Μισέλ Ουελμπέκ ήταν, σύμφωνα με τον ατζέντη του, «βαθιά συντετριμμένος» μετά το μακελειό, καθώς μεταξύ των θυμάτων ήταν και ο «φίλος του» Μπερνάρ Μαρί, οικονομολόγος και αρθρογράφος του σατιρικού περιοδικού ο οποίος είχε εκδώσει το βιβλίο «Ο Ουελμπέκ οικονομολόγος» ενώ πρόλαβε να εκθειάσει το νέο μυθιστόρημα του συγγραφέα στο Charlie Hebdo.

«Η Γαλλία δεν είναι ο Ουελμπέκ, δεν είναι η αδιαλλαξία, το μίσος και φόβος» πρόλαβε να δηλώσει ο γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς το πρωί της Πέμπτης. Ο Μισέλ Ουελμπέκ όμως, πριν αποσυρθεί στη σιωπή, πρόλαβε κι αυτός να απαντήσει στις κατηγορίες που προήλθαν από επίσημα, θεσμικά χείλη. «Όχι, δεν νιώθω υπεύθυνος» είπε ο συγγραφέας. «Η λογοτεχνία μου είναι ελευθερία, δεν προκάλεσα εγώ τη σφαγή» τόνισε ο ίδιος, υπογραμμίζοντας ότι η ελευθερία δεν είναι διαπραγματεύσιμη. ​

Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος αν η τέχνη αντιγράφει τη ζωή ή αν η ζωή ακολουθεί ασθμαίνοντας την τέχνη. Το σίγουρο είναι ότι τόσο η Οριάνα Φαλάτσι, όσο και ο Μισέλ Ουελμπέκ, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τοποθετούν τις γεωπολιτικές αλλαγές πάνω σε τευτονικές πλάκες που πάλλονται. Μένει να αποδειχθεί αν θα ακολουθήσει ισχυρός σεισμός στα έγκατα της γηραιάς ηπείρου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News