Το Σάββατο (6 Οκτωβρίου) κλείνει τα 61. Αν και έχουν περάσει σχεδόν 25 χρόνια από την τελευταία του εμφάνιση με τη φανέλα της Λίβερπουλ, όλοι θα τον αναγνώριζαν με την πρώτη ματιά. Από το χαρακτηριστικό του μουστάκι (που έχει γκριζάρει), το «ψαρωτικό» του βλέμμα, την ακαριαία εναλλαγή του βλοσυρού και του αστείου στην έκφραση του προσώπου του. Ο Μπρους Γκρόμπελααρ δεν είναι από ‘κείνους που ξεθωριάζουν στις μνήμες. Το 2006 οι 110.000 οπαδοί της Λίβερπουλ που ψήφισαν για τους «100 παίκτες που συγκλόνισαν την Kop» (την περίφημη εξέδρα των φανατικών), του έδωσαν τη 17η θέση. Στην κατηγορία «τερματοφύλακες», τη δεύτερη.

Πιο πολύ κι από τις θεαματικές του αποκρούσεις δεν ξεχάστηκαν τα μοναδικά σόου που έδινε στα γήπεδα. Η κορυφαία του παράσταση ήταν τα πέναλτι του τελικού του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, το 1984 στη Ρώμη. Τη στιγμή που ο άσος της Ρόμα, Μπρούνο Κόντι, ήταν έτοιμος για την εκτέλεση του τρίτου πέναλτι των Ιταλών, ο Γκρόμπελααρ βημάτισε προς την εστία του γεμάτος αυτοπεποίθηση, χαμογελώντας μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες, κι έπειτα δάγκωσε τα δίχτυα, σαν να τρώει μακαρόνια. Ο Κόντι σούταρε ψηλά άουτ. Πριν από την τέταρτη εκτέλεση, του Φραντσέσκο Γκρατσιάνι, στάθηκε στη γραμμή τέρματος κι άρχισε να τρέμει σύγκορμος. Ο Γκρατσιάνι έστειλε -κι αυτός- τη μπάλα έξω. Αμέσως μετά ο Αλαν Κένεντι ευστόχησε για το 4-2, που χάρισε το τρόπαιο στη Λίβερπουλ.

Ο βρετανικός Τύπος τον χαρακτήριζε «διασκεδαστή των γηπέδων». Οσοι ήθελαν να τον υποτιμήσουν, «γελωτοποιό» ή «παλιάτσο». Αλλά, όπως και να τον έλεγε κανείς, δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι αυτό το υπερεκδηλωτικό πειραχτήρι έκρυβε ένα τόσο τρομακτικό παρελθόν. Πως μια δεκαετία νωρίτερα ζούσε τη φρίκη ενός πολέμου και σκότωνε ανθρώπους.

Η εξομολόγησή του στον Guardian, «σόκαρε» τον ποδοσφαιρικό κόσμο. Ο Γκρόμπελααρ, γιος Αφρικανών με ολλανδικές καταβολές, είχε μεταναστεύσει στη Ροδεσία με τη μητέρα και την αδελφή του, όταν ήταν δύο μηνών, για να συναντήσουν τον πατέρα του, ο οποίος εργαζόταν στους σιδηροδρόμους. Στα 18 του, το 1975, στρατολογήθηκε από την κυβέρνηση της χώρας και ανέλαβε να εντοπίζει τα ίχνη των αντικυβερνητικών στρατιωτών του Ρόμπερτ Μουγκάμπε. Στον εμφύλιο της Ροδεσίας, που μαινόταν από το 1965 και οδήγησε στην ανεξαρτητοποίησή της (1979) και τη μετέπειτα μετονομασία της σε Ζιμπάμπουε, πολέμησε επί 11 μήνες.

«Το Χέιζελ ήταν χειρότερο από τον πόλεμο. Ηταν φρικτό. Στους θάμνους ήξερες τι επρόκειτο να συμβεί, ήσουν προετοιμασμένος. Στο γήπεδο βρίσκονταν αθώοι άνθρωποι»

Αγριες εποχές. Θυμάται πως «υπήρχε ένας στρατιώτης, ο οποίος έκοβε ένα αυτί από κάθε άνδρα που σκότωνε. Κρατούσε τα αυτιά σε βάζα -και είχε αρκετά- επειδή είχαν ξεκληρίσει την οικογένειά του και ήθελε να πάρει εκδίκηση». Αναγκάστηκε και ο ίδιος να σκοτώσει ανθρώπους. Ηταν ζήτημα επιβίωσης. «Η πρώτη μου φορά ήταν ένα σούρουπο, την ώρα ο ήλιος σε κάνει να βλέπεις σκιές στους θάμνους. Δεν αναγνωρίζεις τίποτα, μέχρι να δεις το λευκό στα μάτια τους. Ή εσύ, ή αυτοί. Πυροβολείς. Οι σφαίρες πέφτουν βροχή. Ακούς φωνές γύρω σου. Οταν παύει το πυρ, αντικρίζεις πτώματα παντού. Την πρώτη φορά, ό,τι έχεις στο στομάχι σου βγαίνει από το στόμα σου». Και πόσες ήταν αυτές οι φορές; «Σκότωσα πολλούς άντρες. Πόσους ακριβώς, δεν μπορώ να πω. Γι’ αυτό πάντα ζω τη ζωή μου μέρα, μέρα. Μετανιώνω για το παρελθόν, όμως δεν μπορώ να το αλλάξω».

Το ποδόσφαιρο τον βοήθησε να αποδράσει από τους εφιάλτες του. Το 1981 πήγε στη Λίβερπουλ, όπου πέρασε 13 υπέροχα χρόνια. Κατέκτησε έξι Πρωταθλήματα και τρία Κύπελλα Αγγλίας, τρία Λιγκ Καπ και το Πρωταθλητριών του 1984. Εγινε ο πρώτος ποδοσφαιριστής από ανεξάρτητη αφρικανική χώρα που σήκωσε την «Κούπα με τα μεγάλα αυτιά». Τον θάνατο, όμως, έμελλε να τον συναντήσει και σε καιρό ειρήνης, δέκα χρόνια μετά τον πόλεμο που προσπαθούσε να ξεχάσει. «Το Χέιζελ ήταν χειρότερο από τον πόλεμο. Ηταν φρικτό. Στους θάμνους ήξερες τι επρόκειτο να συμβεί, ήσουν προετοιμασμένος. Στο γήπεδο βρίσκονταν αθώοι άνθρωποι. Ακουγες τον ήχο των κερκίδων που κατέρρεαν και έβλεπες τα πτώματα».

Στην Αγγλία οι οπαδοί τον αποκαλούσαν «άνθρωπο της ζούγκλας». Κάποιοι έλεγαν -και έγραφαν- ότι ο Γκρόμπελααρ «δεν είναι λευκός, αλλά μαύρος με λευκό δέρμα», λόγω της μεγάλης του ευλυγισίας. Ολα αυτά τον διασκέδαζαν αφάνταστα. Σαν άλλος Κριστιάνο Ρονάλντο αντλούσε δύναμη από ‘κείνους που τον μισούσαν – δεν ήταν λίγοι. Ωσπου, το 1994, ήρθε η αρχή του τέλους. Η Sun τον κατηγόρησε ότι «στήνει» αγώνες για να επωφεληθεί από τα στοιχήματα, βάζοντας στο χέρι μια ηχογραφημένη συνομιλία που της παρέδωσε ο συνεργάτης του, Κρις Βίνσεντ. Ο Γκρόμπελααρ ισχυρίστηκε ότι συγκέντρωνε αποδεικτικά στοιχεία με πρόθεση να τα παραδώσει στις Αρχές. Τρία χρόνια αργότερα, έπειτα από δυο δίκες, κηρύχθηκε αθώος.

Μήνυσε τη Sun και του επιδικάστηκε αποζημίωση 85.000 στερλινών, για συκοφαντική δυσφήμιση. Η εφημερίδα, όμως, άσκησε έφεση. Η Βουλή των Λόρδων μείωσε το ποσό στη μια λίρα, με το σκεπτικό ότι ο Γκρόμπελααρ είχε αθωωθεί λόγω αμφιβολιών, και -το χειρότερο- διέταξε να πληρώσει εκείνος τα δικαστικά έξοδα. Ηταν 500.000 στερλίνες. Πού να τα βρει, τόσα χρήματα; Στη Σαουθάμπτον έπαιρνε 2.800 λίρες την εβδομάδα. Κήρυξε πτώχευση.

Η καριέρα του πιο εκκεντρικού τερματοφύλακα όλων των εποχών είχε πάρει την κάτω βόλτα, ήδη, από τη στιγμή που η Sun τον έβαλε στο στόχαστρο. Επειτα από 628 εμφανίσεις με τη φανέλα της Λίβερπουλ δεν στέριωσε πουθενά. Αλλαξε δέκα συλλόγους μέσα σε οκτώ χρόνια: Σαουθάμπτον, Πλίμουθ, Οξφορντ, Σέφιλντ Γουένσντεϊ, Ολνταμ, Τσέσαμ Γιουνάιτεντ, Μπέρι, Λίνκολν, Νόρθουϊτς Βικτόρια και Χελένικ (στη Νότια Αφρική). Αποσύρθηκε το 2002. Εκτοτε προπονεί ομάδες στη Νότια Αφρική, τερματοφύλακες στον Καναδά, ή παιδιά, για τα προς το ζην. Αν και «δεν έχει μια», παίζει γκολφ σε αγώνες επίδειξης, φιλανθρωπικού χαρακτήρα. Για να βοηθήσει παλαίμαχους συναδέλφους του που τα φέρνουν βόλτα πολύ δύσκολα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News