Σοβαρή κινητικότητα, έστω και σε πρωτόλειο στάδιο, παρατηρείται στο παρασκήνιο σε σχέση με τις ευρωτουρκικές σχέσεις – στοιχείο που πέραν πάσης αμφιβολίας σχετίζεται με τα ελληνοτουρκικά και τη συνεχιζόμενη ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οπως αναφέρει ρεπορτάζ του Αγγελου Αθανασόπουλου στο «Βήμα της Κυριακής», το Βερολίνο εξετάζει σοβαρά διάφορα σενάρια για την αποκλιμάκωση της έντασης, επιχειρώντας παράλληλα να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι το τρέχον εξάμηνο ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ).

Σύμφωνα με την ίδια γραμμή πληροφόρησης, γερμανικές δεξαμενές σκέψης εκπονούν εκθέσεις επί συγκεκριμένων σεναρίων που θα μπορούσαν να λάβουν πρακτική μορφή. Ενα από αυτά τα σενάρια είναι η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ενωσης ως νέου «οχήματος» των σχέσεων, καθώς η ενταξιακή διαδικασία μοιάζει «κλινικά νεκρή».

Το δε κρίσιμο ερώτημα είναι απλό: Τι θα μπορούσε να αλλάξει τη συμπεριφορά της Τουρκίας;

Στη γερμανική πρωτεύουσα εκδηλώνεται έντονη ανησυχία, όπως διατυπώθηκε πρόσφατα και δημοσίως από την Ανγκελα Μέρκελ, ότι η κατάσταση μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας θα μπορούσε να βγει εκτός ελέγχου εντός του θέρους.

Αυτός ήταν και ο λόγος της γερμανικής παρέμβασης με σκοπό την τηλεφωνική επικοινωνία των κ.κ. Κυριάκου Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 26 Ιουνίου – τις αναλυτικές λεπτομέρειες της οποίας απεκάλυψε «Το Βήμα» την περασμένη Κυριακή.

Είναι επίσης ενδεικτικό ότι μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα επισκέφτηκαν το Βερολίνο τόσο ο εξ απορρήτων σύμβουλος του τούρκου προέδρου, ο Ιμπραήμ Καλίν, που συναντήθηκε με τον διπλωματικό σύμβουλο της καγκελαρίου Γιαν Χέκερ, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου που είχε συνομιλίες με τον γερμανό ομόλογό του Χάικο Μάας. Υπήρξε επίσης τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ της κυρίας Μέρκελ και του κ. Ερντογάν.

Κινητικότητα

Την ίδια στιγμή, κινητικότητα παρατηρείται και από τους εκπροσώπους των κοινοτικών θεσμών. Ο Χοσέπ Μπορέλ αναμένεται να επισκεφτεί αύριο, Δευτέρα 6 Ιουλίου, την Αγκυρα για συνομιλίες με την τουρκική ηγεσία.

Η μετάβαση του ύπατου εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ στην Τουρκία εντάσσεται στο πλαίσιο της προετοιμασίας της συζήτησης για τις ευρωτουρκικές σχέσεις στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων της 13ης Ιουλίου.

Ο Μπορέλ βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα και στην Κύπρο ώστε να ενημερωθεί για τις θέσεις των δύο πλευρών επί των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS), της οποίας προΐσταται ο κ. Μπορέλ, θα επιθυμούσε να αναλάβει τον βασικό ρόλο σε μια «διαπραγμάτευση-πακέτο» μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας.

Υπάρχουν όμως ισχυρές ενστάσεις για κάτι τέτοιο τόσο σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όσο και σε άλλους κοινοτικούς θεσμούς και ιδιαίτερα από άλλους δρώντες εντός της Επιτροπής.

Το γεγονός βέβαια ότι ο κΜπορέλ προέρχεται από την Ισπανία προκαλεί σε ορισμένους εύλογες ανησυχίες, λόγω και των στενών οικονομικών σχέσεων Μαδρίτης – Αγκυρας (και στον τομέα των αμυντικών προμηθειών), ανησυχίες που τροφοδοτούνται και από τη στάση συγκεκριμένων συνεργατών του.

Ανταλλαγή απόψεων

Η συζήτηση της 13ης Ιουλίου αναμένεται να είναι μια ανταλλαγή απόψεων επί όλου του εύρους των ευρωτουρκικών σχέσεων, σημειώνει Το Bήμα . Πληροφορίες αναφέρουν ότι η Αθήνα ίσως να επιθυμούσε την έκδοση Συμπερασμάτων από το Συμβούλιο, αλλά σε αυτή την περίπτωση ελλοχεύει ο σοβαρός κίνδυνος αυτά «να νερωθούν» (watered down) σε τέτοιο βαθμό που να απολέσουν την όποια χρησιμότητα.

Το κρίσιμο σημείο είναι να βρεθεί ένας συνδυασμός «καρότου και μαστιγίου» ώστε να αποτραπεί περαιτέρω κλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου ενημερωμένες πηγές δεν απέκλειαν κάποιου είδους θερμό επεισόδιο ακόμη και εν μέσω του Δεκαπενταύγουστου, είτε νοτίως της Κρήτης είτε εντός του Καστελλορίζου.

Σύμφωνα με μια γραμμή πληροφόρησης, η Αθήνα θα ήθελε να μπουν στο τραπέζι και οικονομικές κυρώσεις, εφόσον η Τουρκία επιμείνει στην προκλητικότητα. Δεν μοιάζει όμως αυτό το πιθανότερο σενάριο σε αυτή τη φάση, κατά την οποία η ΕΕ εστιάζει τις προσπάθειές της να κλείσει θετικά η διαπραγμάτευση για τον επόμενο κοινοτικό προϋπολογισμό και το Ταμείο Ανάκαμψης.

Παράλληλα, έμπειροι παρατηρητές εκτιμούσαν ότι το ευρωσύστημα δεν έχει ακόμη απορροφήσει πλήρως ότι ήδη έχουν επιβληθεί κάποιες, έστω ελάσσονος σημασίας, κυρώσεις προς την Αγκυρα. Κρίσιμο επίσης στοιχείο θα είναι η σαφήνεια της αποτύπωσης των ελληνικών επιθυμιών, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει λάβει χώρα.

Η τουρκική κινητικότητα σε Ανατολική Μεσόγειο και Λιβύη προκαλεί νευρικότητα στο Βερολίνο αλλά και στις Βρυξέλλες, που την ίδια στιγμή επιδιώκεται να εξισορροπηθεί με την αναζήτηση μιας νέας ρύθμισης για το Μεταναστευτικό. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, η Ελλάδα και η Κύπρος εμπλέκονται σε όλους τους σχεδιασμούς.

Η διαδικασία

Στην έδρα της ΕΕ πάντως υπάρχει μια διαθεσμική σύγκρουση σχετικά με τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθηθεί.

Ο Μπορέλ θα ήθελε αυτή η διαδικασία να κινηθεί από τον ίδιο, αλλά στο γραφείο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επικρατούν, σύμφωνα με πληροφορίες, άλλες σκέψεις.

Δεν πρέπει να λησμονείται και η στενή σχέση της προέδρου της Κομισιόν με την Ανγκελα Μέρκελ.

Παράλληλα, διάσταση απόψεων φαίνεται ότι υπάρχει μεταξύ του επιτρόπου με αρμοδιότητα τη διεύρυνση Ολιβερ Βαρχέλι με τη γραφειοκρατία της αρμόδιας διεύθυνσης (DG NEAR).

Στο δε Συμβούλιο, ορισμένες χώρες εκδηλώνουν ανοικτά εχθρική στάση έναντι της Αγκυρας, με πρώτη τη Γαλλία, ενώ άλλες επιδιώκουν τη διολίσθηση των ευρωτουρκικών σχέσεων σε ένα στάδιο χωρίς επιστροφή, την ώρα που προσφέρουν, ανέξοδα και από μακριά, συμβουλές για τις ευρωτουρκικές σχέσεις (π.χ. Αυστρία).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News