Από τη Μαδρίτη έως τη Βαρκελώνη, τα εστιατόρια και τα μπαρ είναι γεμάτα κόσμο – και οι κρατήσεις έχουν γίνει προαπαιτούμενο για το καλό φαγητό και τα υψηλής ποιότητας ξενοδοχεία της χώρας. Η Ισπανία έχει την πιο πολυάσχολη οικονομία στην Ευρώπη, γεγονός που πιστοποίησε και ο Economist, χαρακτηρίζοντάς την καλύτερη στον κόσμο για το 2024. Εν μέρει αυτό οφείλεται στην εντυπωσιακά διαφορετική προσέγγιση της κυβέρνησης απέναντι στη μετανάστευση.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Guardian, ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, σε αντίθεση προς τους ομολόγους του στην Ιταλία, στη Γερμανία ή στη Γαλλία, είχε την πρόθεση να συσπειρώσει τη χώρα του γύρω από μια σαφώς άλλη αντιμετώπιση των μεταναστευτικών προκλήσεων. «Η Ισπανία πρέπει να επιλέξει ανάμεσα σε μια ανοιχτή και ευημερούσα ή μια κλειστή και φτωχή χώρα – είναι τόσο απλό» είχε πει τον περασμένο Οκτώβριο μιλώντας στο Κοινοβούλιο.
Η μετανάστευση δεν ήταν μόνο ζήτημα ανθρωπισμού, συμπλήρωσε, αλλά σε μια χώρα όπου ο δείκτης γεννήσεων κατατάσσεται μεταξύ των χαμηλότερων στην ΕΕ είναι το μόνο ρεαλιστικό μέσο για την ανάπτυξη της οικονομίας και τη διατήρηση του κράτους πρόνοιας. Τέσσερις μήνες αργότερα η στάση του φαίνεται να υποστηρίζεται από οικονομικά δεδομένα.
Η ισπανική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 3,2% πέρυσι, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες – συρρίκνωση 0,2% της Γερμανίας, ανάπτυξη 1,1% της Γαλλίας και αναιμική άνοδο 0,5% της Ιταλίας. Οι επιδόσεις της ξεπέρασαν και εκείνες των οικονομιών της Βρετανίας (αύξηση 0,9%) και της Ολλανδίας (0,8%).
Κρίσιμη παράμετρος για αυτό ήταν η τουριστική ανάπτυξη. Ο αριθμός-ρεκόρ των 94 εκατομμυρίων τουριστών που επισκέφθηκαν την Ισπανία πέρυσι –αύξηση κατά 10% σε σύγκριση με το 2023– δημιούργησε θέσεις εργασίας σε ξενοδοχεία, εστιατόρια και άλλες τουριστικές υπηρεσίες.
Τα υψηλά ποσοστά μετανάστευσης επέτρεψαν στην Ισπανία να επωφεληθεί και να ωθήσει τα επίπεδα ανεργίας της στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2008, καθώς οι μετανάστες καλύπτουν τα εργασιακά κενά σε μια αγορά όπου ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας γερνάει. Βέβαια, καθοριστικό ρόλο σε αυτή την ανάπτυξη έπαιξαν και άλλοι παράγοντες.
Η αφθονία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας –αιολικής και ηλιακής– στην Ισπανία βοήθησε ώστε οι τιμές να παραμείνουν σχετικά φθηνές. Παράλληλα, τα ταμεία ανάκαμψης της ΕΕ για την Covid-19 ενίσχυσαν την οικονομία και η σοσιαλιστική κυβέρνηση παρουσίασε έλλειμμα για να χρηματοδοτήσει πρωτοβουλίες όπως η αύξηση των συντάξεων και οι προσλήψεις στον δημόσιο τομέα.
Μετά από χρόνια αμηχανίας μπροστά στις σκληροπυρηνικές απόψεις της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς για τη μετανάστευση –διάστημα κατά το οποίο τέτοιες απόψεις κυριάρχησαν σε όλη την ήπειρο– οι οικονομικοί αναλυτές πρόβαλαν τη διαφορετική προσέγγιση της Ισπανίας. Μέχρι και η JP Morgan σημειώνει ότι «το 2022 η Ισπανία βίωσε την υψηλότερη καθαρή μετανάστευση των τελευταίων 10 ετών, γεγονός που ενέτεινε τις αναπτυξιακές επιδόσεις της».
Ως αποτέλεσμα, ο πληθυσμός σε εργασιακές ηλικίες σχεδόν διπλασιάστηκε σε σύγκριση με άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Από τις 468.000 θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν σε ολόκληρη την Ισπανία πέρυσι, περίπου 409.000 καλύφθηκαν από μετανάστες ή άτομα διπλής υπηκοότητας – πολλοί από αυτούς από τη Λατινική Αμερική.
Η ισπανική επιτυχία έρχεται την ώρα που πολλές ευρωπαϊκές χώρες παλεύουν με ένα φαινομενικά δυσεπίλυτο δίλημμα. Καθώς οι πολιτικοί της Ακροδεξιάς και της Δεξιάς ανταγωνίζονται για ψήφους καλλιεργώντας εχθρότητα προς τους μετανάστες, ο γηράσκων ευρωπαϊκός πληθυσμός συρρικνώνει τη δεξαμενή των εργαζομένων που μπορούν να πληρώσουν για τις συντάξεις και να στηρίξουν το κράτος πρόνοιας.
Καθώς οι Γερμανοί ετοιμάζονται να ψηφίσουν στις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου, η πολωτική εκστρατεία ενδυναμώνει τη ρητορική κατά της μετανάστευσης, η οποία λειτουργεί όμως ενάντια στις ανάγκες της γερμανικής οικονομίας. Παρότι πολλά κόμματα προτείνουν την επιστροφή των σύρων προσφύγων στη χώρα τους, μια μελέτη του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου καταδεικνύει ότι κάτι τέτοιο θα προκαλέσει σοβαρές ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε τομείς της οικονομίας.
Μελέτες σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ έχουν από καιρό καταδείξει τα οικονομικά οφέλη της μετανάστευσης, εφόσον αυτή αντιμετωπιστεί με σωστή διαχείριση. Οι έρευνες δείχνουν αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος, καθώς και ότι οι μετανάστες συνεισφέρουν περισσότερα στον φόρο εισοδήματος και στις κοινωνικές εισφορές από όσα λαμβάνουν σε ατομικά επιδόματα.
Ο ρόλος της μετανάστευσης ήταν πιθανό να γίνει πιο οξύς τα επόμενα χρόνια, καθώς οι πληθυσμοί των ανεπτυγμένων χωρών μειώνονται όλο και περισσότερο και η υπογεννητικότητα αυξάνεται. Αν οι μετανάστες νομιμοποιηθούν, μάθουν την τοπική γλώσσα, αποκτήσουν πρόσβαση στη στέγαση και δουν τα προσόντα τους να αναγνωρίζονται επίσημα, θα καταφέρουν να λύσουν τον γόρδιο δεσμό της χαμηλής ανάπτυξης και του μαραζώματος του κράτους πρόνοιας.
Στην Ισπανία, που τα τελευταία χρόνια είναι ένας από τους κύριους αποδέκτες μεταναστών της ΕΕ, η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να επενδύσει στη βελτίωση της ένταξης, μειώνοντας τη γραφειοκρατία για τις αιτήσεις διαμονής και βοηθώντας τους μετανάστες να περιηγηθούν στην αγορά εργασίας, ώστε να διασφαλίσουν ότι δεν περιορίζονται αποκλειστικά σε θέσεις απασχόλησης χαμηλής ειδίκευσης και αμοιβής.
Πρόκειται για μια προεπισκόπηση των λεπτών κινήσεων ισορροπίας που απαιτεί μια πιο χρηστή και αποδοτική διαχείριση του μεταναστευτικού, καταλήγει ο Guardian.