Την Κυριακή 5 Ιουνίου τρεις κινέζοι αστροναύτες ξεκίνησαν το ταξίδι τους στο Διάστημα, όπου και θα παραμείνουν για έξι μήνες.
Η αποστολή τους –πρώτο βήμα της οποίας ήταν απογείωσή τους με το διαστημικό σκάφος Shenzhou 14– περιλαμβάνει την απασχόλησή τους στον νέο Διαστημικό Σταθμό της χώρας, ο οποίος αποτελεί και το πιο πρόσφατο βήμα του Πεκίνου στην πορεία του να καταστεί ηγετική διαστημική δύναμη για τις επόμενες δεκαετίες.
Ο Διαστημικός Σταθμός Tiangong
Οπως έγραψε το BBC σε εκτενές δημοσίευμά του για τις κινεζικές απόπειρες «κατάκτησης» του Διαστήματος, η Κίνα έθεσε σε τροχιά την πρώτη μονάδα του Διαστημικού της Σταθμού, του Tiangong– που σημαίνει «Ουράνιο Παλάτι»–, πέρυσι.
Σκοπεύει να εμπλουτίσει τις εγκαταστάσεις με περισσότερα τμήματα, όπως το εργαστήριο Mengtian, μέχρι το τέλος του έτους. Το επόμενο έτος θα εκτοξεύσει ένα διαστημικό τηλεσκόπιο, το Xuntian. Αυτό θα πετάξει κοντά στον Διαστημικό Σταθμό και θα συνδεθεί μαζί του για συντήρηση και ανεφοδιασμό.
Ο Tiangong θα έχει δική του ενέργεια, πρόωση, συστήματα υποστήριξης ζωής και χώρους διαβίωσης.
Η Κίνα είναι μόλις η τρίτη χώρα στην Ιστορία που έχει καταφέρει να διατηρεί αποστολή αστροναυτών στο Διάστημα και να κατασκευάσει Διαστημικό Σταθμό, μετά τη Σοβιετική Ενωση –τη Ρωσία πλέον– και τις ΗΠΑ.
Εχει μεγάλες φιλοδοξίες για τον Tiangong και ελπίζει ότι θα αντικαταστήσει τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), ο οποίος πρόκειται να παύσει να λειτουργεί το 2031. Αλλωστε, οι Κινέζοι αστροναύτες αποκλείονται από τον ISS επειδή η αμερικανική νομοθεσία απαγορεύει στη διαστημική υπηρεσία των ΗΠΑ, τη NASA, να μοιράζεται τα δεδομένα της με την Κίνα.
Τα σχέδια της Κίνας να φτάσει στη Σελήνη και στον Αρη
Οι φιλοδοξίες της Κίνας δεν σταματούν εκεί.
Σε λίγα χρόνια από τώρα θέλει να πάρει δείγματα από αστεροειδείς που βρίσκονται κοντά στη Γη.
Μέχρι το 2030, στοχεύει να έχει στείλει τους πρώτους αστροναύτες της στη Σελήνη και να έχει συλλέξει δείγματα από τους πλανήτες Αρη και Δία.
Η ανάπτυξη επαναχρησιμοποιήσιμων πυραύλων μεταφοράς τοποθετείται περί το 2035, ενώ έως το 2040 οι Κινέζοι επιδιώκουν να έχουν κατασκευάσει διαστημόπλοια που κινούνται με πυρηνική ενέργεια.
Τι κάνουν οι άλλες χώρες;
Φυσικά, ενόσω η Κίνα επεκτείνει τον ρόλο της στο Διάστημα, πολλές άλλες χώρες στοχεύουν επίσης να φτάσουν στη Σελήνη.
Η NASA σχεδιάζει να επιστρέψει στη Σελήνη με αστροναύτες από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες από το 2025 και ύστερα, ενώ έχει ήδη παρουσιάσει τον πύραυλο που προορίζεται για αυτή την αποστολή στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι (περισσότερα εδώ).
Η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Ρωσία, η Ινδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επίσης οργανώνουν δικές τους αποστολές στο φεγγάρι.
Η Ινδία έχει ήδη εκτοξεύσει τη δεύτερη μεγάλη αποστολή της στη Σελήνη, ενώ επιδιώκει να έχει τον δικό της Διαστημικό Σταθμό μέχρι το 2030.
Στο μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία, η οποία συνεργάζεται με τη NASA σε αποστολές στη Σελήνη, σχεδιάζει ένα δίκτυο σεληνιακών δορυφόρων για να διευκολύνει την επικοινωνία των αστροναυτών με τη Γη.
Ποιος ορίζει τους κανόνες στο Διάστημα;
- Η Συνθήκη του ΟΗΕ για το Διάστημα του 1967 αναφέρει ότι η εξερεύνηση και η χρήση του Διαστήματος θα πρέπει να είναι προς όφελος όλων των χωρών και όχι ενός κράτους.
- Η Συμφωνία του ΟΗΕ για τη Σελήνη του 1979 αναφέρει ότι το Διάστημα δεν πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης, ωστόσο οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία αρνήθηκαν να υπογράψουν.
- Σήμερα, οι ΗΠΑ προωθούν τις «Συμφωνίες Αρτεμις», οι οποίες περιγράφουν πώς τα έθνη θα μπορέσουν να συνεργαστούν για την εκμεταλλευτούν των ορυκτών της Σελήνης.
- Η Ρωσία και η Κίνα δεν υπογράφουν την αμερικανική πρόταση και τονίζουν ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν δικαίωμα να θεσπίσουν κανόνες για το Διάστημα
Το διαστημικό παρελθόν της Κίνας
Η Κίνα έθεσε τον πρώτο δορυφόρο της σε τροχιά το 1970, ύστερα από τεράστιες διακοπές που προκάλεσε στο διαστημικό της πρόγραμμα η Πολιτιστική Επανάσταση. Οι μόνες άλλες δυνάμεις που είχαν φτάσει στο Διάστημα έως τότε ήταν οι ΗΠΑ, η Σοβιετική Eνωση, η Γαλλία και η Ιαπωνία.
Την τελευταία δεκαετία, πάντως, η Κίνα έχει εκτοξεύσει περισσότερους από 200 πυραύλους στο Διάστημα. Εχει ήδη στείλει μία μη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη, που ονομάζεται Chang’e 5, για τη συλλογή δειγμάτων. Το συγκεκριμένο διαστημικό όχημα, μάλιστα, τοποθέτησε μία κινεζική σημαία στο σεληνιακό έδαφος, η οποία ήταν εσκεμμένα μεγαλύτερη από τις προηγούμενες σημαίες των ΗΠΑ στο φεγγάρι.
Σημειώνεται ότι η Κίνα έχει στείλει 14 αστροναύτες στο Διάστημα, υπολογίζοντας και την εκτόξευση του Shenzhou 14, – οι ΗΠΑ έχουν «απογειώσει» 340 αστροναύτες, ενώ περισσότερους από 130 αστροναύτες στο Διάστημα μετρά η Μόσχα (παλιότερα η Σοβιετική Ενωση, πλέον η Ρωσία).
Δεν έλλειψαν και οι αναποδιές. Το 2021, τμήμα ενός κινεζικού πυραύλου αποκολλήθηκε από αυτόν και συνετρίβη στον Ατλαντικό Ωκεανό ενώ δύο εκτοξεύσεις απέτυχαν το 2020.
Ποιος πληρώνει για το διαστημικό πρόγραμμα της Κίνας;
Τουλάχιστον 300.000 άνθρωποι έχουν εργαστεί στα διαστημικά έργα της Κίνας – σχεδόν 18 φορές περισσότεροι από αυτούς που εργάζονται σήμερα για τη NASA – σύμφωνα με το κρατικό μέσο ενημέρωσης Xinhua.
Η Κινεζική Εθνική Υπηρεσία Διαστήματος ιδρύθηκε το 2003 με αρχικό ετήσιο προϋπολογισμό δύο δισεκατομμυρίων γιουάν (300 εκατομμύρια δολάρια).
Ωστόσο, το 2016 η Κίνα άνοιξε τη διαστημική βιομηχανία της σε ιδιωτικές εταιρείες και αυτές επενδύουν τώρα περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια γιουάν (1,5 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως, σύμφωνα με κινεζικά μέσα ενημέρωσης.
Γιατί η Κίνα πηγαίνει στο Διάστημα;
Η Κίνα επιθυμεί να αναπτύξει τη δορυφορική τεχνολογία της, η οποία χρησιμεύει, ανάμεσα σε άλλα, στις τηλεπικοινωνίες, στη διαχείριση εναέριας κυκλοφορίας και στις καιρικές προγνώσεις.
Πολλοί από τους δορυφόρους της, όμως, έχουν και στρατιωτικούς σκοπούς. Μπορούν να βοηθήσουν την Κίνα να κατασκοπεύσει αντίπαλες δυνάμεις, αλλά και να καθοδηγήσουν πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.
Για τη Λουσίντα Κινγκ, υπεύθυνη διαστημικού έργου στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, η Κίνα δεν εστιάζει μόνο σε διαστημικές αποστολές υψηλού προφίλ. «Οι Κινέζοι είναι παραγωγικοί σε όλο το εύρος της διαστημικής δραστηριότητας» και διαθέτουν την πολιτική νομιμοποίηση και τους πόρους για να προχωρήσουν όσα έχουν σχεδιάσει, εκτίμησε.
Εν μέρει, οι αποστολές της Κίνας στο φεγγάρι έχουν ως κίνητρο τις ευκαιρίες εξαγωγής σπάνιων μετάλλων από το σεληνιακό έδαφος. Ωστόσο, ο καθηγητής Σαΐντ Μόστερσαρ, διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικής Πολιτικής και Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, πιστεύει ότι η Κίνα δε θα βγει κερδισμένη από τυχόν επαναλαμβανόμενες αποστολές εξόρυξης στη Σελήνη.
Ο ίδιος υποστήριξε ότι το διαστημικό πρόγραμμα της Κίνας καθοδηγείται περισσότερο από την επιθυμία του Πεκίνου να εντυπωσιάσει: «Πρόκειται για μία επίδειξη ισχύος και τεχνολογικής προόδου».