536
|

«Οι θάλασσες του Νότου», Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (Μεταίχμιο)

Avatar protagon.import 15 Απριλίου 2012, 00:25

«Οι θάλασσες του Νότου», Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (Μεταίχμιο)

Avatar protagon.import 15 Απριλίου 2012, 00:25

Μεγάλη Εβδομάδα και Μεγάλη Αμηχανία. Η πρώτη κρατεί μόλις επτά ημέρες. Και ούτε. Στις έξι μέρες τελειώνει  και περνά στη μεταφυσική ψευδαίσθηση της λύτρωσης. Η δεύτερη θα παραμείνει, άγνωστο πόσο και με ποια κατάληξη. Με το πολιτικό σκηνικό να αυτογελοιοποιείται καθημερινά επιδεικνύοντας έναν εκκωφαντικό αυτισμό τον οποίον επιχειρεί να παρουσιάσει ως «ειδικές ικανότητες». Πόσο μακριά από την αλήθεια –που ούτως ή άλλος κανείς δεν γνωρίζει- πόσο κοντά σε μια γλώσσα που δεν κάνει την παραμικρή  απόπειρα να πείσει ότι αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Αλλά, η λέξη «πόλεμος» επιδέχεται καθημερινά ολοένα και περισσότερες ερμηνείες, περισσότερες εξηγήσεις. Ιδίως αν κάποιος στην προσπάθειά του να αντιληφθεί, δεν χρησιμοποιήσει τα γνωστά δοκιμασμένα εργαλεία της πολιτικής αλλά της λογοτεχνίας. Και όταν υπάρχει μυστήριο, η νουάρ λογοτεχνία, ίσως είναι αρμοδιότερη.

Στο «Οι θάλασσες του Νότου» (εκδ. Μεταίχμιο. Μτφρ.: Βέρα Δαμόφλη), ο πρόωρα χαμένος Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν βάζει τον ήρωά του, τον ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο να ερευνήσει την εξαφάνιση και την δολοφονία ενός εκκεντρικού κι ευαίσθητου επιχειρηματία, του Στούαρτ Πεδρέλ. Στο πλαίσιο της έρευνας συναντά έναν από τους συνεταίρους του, έναν πάμπλουτο και πολιτικοποιημένο ευδαιμονιστή, τον Μαρκήσιο δε Μουντ. Πίνοντας λευκό κρασί, τού λέει ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι άλλο παρά πόλεμος. Α
Ας ακολουθήσουμε το διάλογο που ξεκινά ο ντετέκτιβ:

«-Η απαισιοδοξία σας έχει τις ρίζες της στο φόβο ότι οι δυνάμεις του κακού, οι κομμουνιστές για παράδειγμα, θα οικειοποιηθούν ό,τι αγαπάτε και κατέχετε.

-Όχι μόνο οι κομμουνιστές. Οι μαρξιστικές ορδές έχουν γίνει περίπλοκες. Έχουν μπλεχτεί εκεί ως επίσκοποι και χορεύτριες του φλαμένκο. Αγωνίζονται ν’ αλλάξουν τον κόσμο, αγωνίζονται ν’ αλλάξουν τον άνθρωπο. Αν η πάλη ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον κομμουνισμό συνεχιστεί δια μέσου της ανταγωνιστικής ειρηνικής οδού, θα κερδίσει ο κομμουνισμός. Η μόνη δυνατότητα που απομένει στον καπιταλισμό είναι ο πόλεμος, εάν και εφόσον συμφωνήσουμε ότι επρόκειτο για πόλεμο συμβατικό, χωρίς πυρηνικά όπλα. Είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία. Επομένως, δεν υπάρχει διέξοδος. Αργά ή γρήγορα θα γίνει πόλεμος. Όσοι επιβιώσουν θα είναι πολύ ευτυχείς. Θα ζήσουν σε έναν κόσμο αραιοκατοικημένο και θα έχουν στη διάθεσή τους μια χιλιετή τεχνολογική παρακαταθήκη. Αυτοματισμός και λίγος πληθυσμός. Ζωή χαρισάμενη. Θα αρκεί ο έλεγχος του δημογραφικού προβλήματος ώστε η ευτυχία να αποτελέσει επίγειο αγαθό. Το πολιτικό σύστημα θα επικρατήσει σε αυτό το παραδεισένιο μέλλον; θα με ρωτήσετε εσείς. Κι εγώ θα σας απαντήσω. Μια πολύ φιλελεύθερη σοσιαλδημοκρατία. Στην περίπτωση που δεν γίνει πόλεμος και συνεχίσουμε να συνεχίσουμε να συνυπάρχουμε ειρηνικά,  θα φτάσουμε σε μια τόσο σοβαρή εμπλοκή της ανάπτυξης τόσο του καπιταλιστικού συστήματος όσο και του σοσιαλιστικού. Έχετε διαβάσει το Κομμουνισμός χωρίς ανάπτυξη του Βόλφγκανγκ Χάιριχ; Στην Ισπανία μόλις εκδόθηκε, αλλά εγώ έχω διαβάσει τη γερμανική έκδοση. Ο Χάιριχ είναι ένας γερμανός κομμουνιστής που προβλέπει: ‘’Αν οι σημερινοί παγκόσμιοι ρυθμοί ανάπτυξης συνεχιστούν δίχως διακυμάνσεις, η Ανθρωπότητα θα εξαφανιστεί σε δύο ή τρεις γενιές’’».

«Οι θάλασσες του νότου»,  του Μονταλμπάν περιγράφει μια ιστορία που εξελίσσεται στην Ισπανία του 1979, καμιά δεκαριά χρόνια πριν καταρρεύσει ο «υπαρκτός» και καμιά τριανταριά πριν ο ευρωπαϊκός νότος αρχίζει να μετατρέπεται σε θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων. Κι ένας πόλεμος δικαιώνει το όνομά του και υπό μία, ακόμη, συνθήκη: Όταν κανείς δε νοιάζεται τι απογίνονται τα θύματά του…

*Ο Κώστας Κυριακόπουλος είναι δημοσιογράφος στην Ελευθεροτυπία.

Προηγούμενα άρθρα του Κώστα Κυριακόπουλου
 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News