Ντον ΜακΚάλιν: Τι κάνει μια φωτογραφία αξέχαστη;
Στην έκθεση με τίτλο «Ντον ΜακΚάλιν», όπως είναι το όνομα του θρυλικού βρετανού φωτογράφου, που παρουσιάστηκε αρχικά στην Tate Britain και τώρα στην Tate Liverpool μέχρι τις 9 Μαΐου 2021, εκτίθενται μερικές από τις πιο σημαντικές φωτογραφίες των τελευταίων 60 χρόνων. Περισσότερες από 250 ασπρόμαυρες φωτογραφίες, όλες εκτυπωμένες από τον ίδιο τον ΜακΚάλιν στον σκοτεινό του θάλαμο, παρουσιάζουν το εύρος και τα επιτεύγματα ολόκληρης της καριέρας του.
Η έκθεση περιλαμβάνει πολλές από τις πολεμικές φωτογραφίες του ΜακΚάλιν, μεταξύ άλλων από το Βιετνάμ, τη Βόρεια Ιρλανδία και πιο πρόσφατα από τη Συρία. Εστιάζει επίσης στη δουλειά που έκανε στην Αγγλία, καταγράφοντας σκηνές φτώχειας και από τη ζωή της εργατικής τάξης στο Ιστ Εντ του Λονδίνου και στον βιομηχανικό Βορρά, καθώς και μοναδικά τοπία του αγαπημένου του Σόμερσετ, όπου ζει.
Ο Ντον ΜκΚάλιν μπροστά από φωτογραφίες του στην έκθεση της Tate Britain
Ο σερ Ντον ΜακΚάλιν γεννήθηκε το 1935 και μεγάλωσε σε μια υποβαθμισμένη περιοχή του βόρειου Λονδίνου. Οι πρώτοι άνθρωποι που φωτογράφισε ήταν κολλητοί του που ανήκαν σε μια διαβόητη τοπική συμμορία. Η φωτογραφία του κατέληξε στον Observer και τότε, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, άρχισε μια μεγάλη καριέρα. Ο ΜακΚάλιν είναι ίσως ο σημαντικότερος πολεμικός φωτογράφος του Ηνωμένου Βασιλείου, εργαζόμενος κυρίως για το Sunday Times Magazine.
Οι φωτογραφίες του, που συνοδεύονται από δικά του αγρίως έντιμα σχόλια είναι αξέχαστες και μερικές φορές οδυνηρές. Είναι φωτογραφίες εμβληματικές. Πότε όμως μια φωτογραφία είναι εμβληματική; «Οταν χρειάζονται λίγες λέξεις. Είναι η φωτογραφία που εξηγεί τον εαυτό της», απαντάει ο θρυλικός φωτογράφος στην εφημερίδα The Telegraph.
Μητέρα με μωρό στο καροτσάκι, πολιτεία του Ντάραμ
«Για μένα υπάρχουν πάντα δύο τρόποι να βλέπω τα πράγματα και πρέπει πάντα να ψάχνω και να σκαλίζω το παρελθόν», λέει ο ΜακΚάλιν εξηγώντας: «Όταν φωτογραφίζω όμορφες τοποθεσίες του κόσμου, όπως οι ρωμαϊκές πόλεις, μόλις δω αυτά τα μέρη γεμίζω χαρά, αλλά τότε αρχίζω να σκέφτομαι ότι υπάρχουν μόνο επειδή κάποιοι άλλοι ταλαιπωρήθηκαν, οπότε τα πάντα για μένα έχουν διπλό νόημα. Δεν μπορώ να κοιτάξω κάτι όπως θα έκανε κάποιος άλλος, δεν δημιουργώ προβλήματα, αλλά είμαι ένα άτομο που έχει πρόβλημα».
Η φωτογραφία του ΜακΚάλιν που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν εμβληματική -την οποία, όμως, εκείνος βρίσκει ελαφρώς βαρετή- είναι το βλέμμα του σοκαρισμένου αμερικανού πεζοναύτη στον πόλεμο του Βιετνάμ. Είναι μια εικόνα που παγώνει τη στιγμή και την προσοχή του θεατή, αυτό που κάνει δηλαδή μια εμβληματική εικόνα, κάτι που αρπάζει τη φαντασία σου αμέσως, χωρίς να χρειάζεται να προσπαθήσεις να αποδεχτείς την κατάσταση σταδιακά.
Η διάσημη φωτογραφία του σοκαρισμένου πεζοναύτη στο Βιετνάμ
Ο ίδιος ο ΜακΚάλιν θεωρεί εμβληματική τη διάσημη φωτογραφία που τράβηξε ο Εντι Ανταμς, φωτογράφος του Associated Press, την ώρα που ο αρχηγός της αστυνομίας της Σαϊγκόν εκτελεί έναν άντρα στον δρόμο πυροβολώντας τον στο κεφάλι. Είναι ισάξια με την εικόνα του Αϊζενστεντ [του ναύτη που φιλάει το κορίτσι στην Times Square την Ημέρα της Νίκης], λέει ο ΜακΚάλιν.
«Αλλά η μια εικόνα αφορά μια φρικαλεότητα και η άλλη τον εορτασμό του τέλους των φρικαλεοτήτων», διευκρινίζει. «Και οι δύο έχουν σχέση με το να βρεθείς εκεί ακριβώς τη σωστή στιγμή, αλλά ως φωτογράφος μπορεί να βρεθείς στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή και να σκοτωθείς». Αυτό συνέβη σε πολλούς φίλους του ΜακΚάλιν: ο πολεμικός ανταποκριτής και φωτογράφος Νικ Τόμαλιν, για παράδειγμα, σκοτώθηκε στα υψίπεδα του Γκολάν από έναν συριακό πύραυλο και ο ΜακΚάλιν διακινδύνευσε τη ζωή του για να τον φτάσει.
Κάποιος βγάζει μια εμβληματική φωτογραφία επειδή είναι εκεί τη σωστή στιγμή και ένας άλλος χάνει τη ζωή του επειδή είναι εκεί τη λάθος στιγμή: «Έτσι ο χρόνος είναι η ουσία της τελικής κρίσης», λέει ο φωτογράφος.
Η συγκλονιστική εικόνα της μητέρας και του παιδιού που πεθαίνουν από την πείνα στη Μπιάφρα
Ο ίδιος πιστεύει πως από τις δικές του φωτογραφίες η πιο κοντινή σε ό,τι θεωρείται εμβληματική εικόνα θα μπορούσε να είναι η «Σκελετωμένη 24χρονη Μητέρα με Παιδί στη Μπιάφρα», που τράβηξε το 1968, κατά τη διάρκεια του πολέμου. «Είναι μόλις 24 ετών, αλλά μοιάζει με 60χρονη, και το παιδί προσπαθεί να θηλάσει από το άδειο στήθος της. Είναι εντελώς τραγικό και απαράδεκτο. Για μένα, είναι η εικόνα της Παναγίας και του Βρέφους που πήγε στραβά: το παιδί και η μητέρα που πεθαίνουν από την πείνα. Έχω τραβήξει και άλλες πολλές φρικτές φωτογραφίες, αλλά αυτή είναι σπουδαία, λόγω αυτών των παραλληλισμών. Ο όρος “εμβληματική” σημαίνει ότι έχεις επιτύχει κάτι εξαιρετικό, κάτι που πρέπει να το γιορτάσεις. Αυτή η φωτογραφία μου δεν είναι μια εικόνα που θα μπορούσε να γιορταστεί, αλλά είναι η μόνη που αντιπροσωπεύει τα αληθινά συναισθήματά μου ως φωτογράφου, για την τραγωδία και τα λάθη του κόσμου», λέει ο Ντον ΜακΚάλιν. Και συμπληρώνει: «Αυτές τις ημέρες, η φωτογράφηση τοπίων με απελευθέρωσε από τα συναισθηματικά σκουπίδια που κουβαλούσα. Νομίζω ότι είμαι απλά ένας από τους ανθρώπους που υπήρξαν τρομερά τυχεροί».
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News
-
Αθήνα-Τρίκαλα σε τρεις ώρες. Και άλλες τρεις για να βγεις στην εθνική οδό
23 Απριλίου 2024, 13:25
