Μια καλόγρια, με τα γυμνά πόδια της ανοικτά σε μια παράξενη αλλά χιουμοριστική στάση, δείχνει με το δάχτυλο μια τριάδα κληρικών, οι οποίοι σηκώνουν τα ράσα τους αποκαλύπτοντας τον ερεθισμό τους. Πρόκειται χωρίς αμφιβολία για μια εικόνα πολύ τολμηρή, ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα. Και σαν να μην έφτανε ότι αυτό το σχέδιο ήταν αρκετά τολμηρό, σκεφθείτε ότι τυπώθηκε σε ένα προφυλακτικό πριν από σχεδόν 200 χρόνια, το οποίο πιστεύεται ότι κυκλοφόρησε ως αναμνηστικό ενός οίκου ανοχής, γράφει στην εφημερίδα The Washington Post η Κέλι Κασούλις Τσο.
Πιθανώς φτιαγμένο από τη σκωληκοειδή απόφυση προβάτου, αυτό το πρώιμο αντισυλληπτικό φέρει επίσης μια επιγραφή στα γαλλικά: «Voilà mon choix», δηλαδή «Αυτή είναι η επιλογή μου», μια χιουμοριστική σπόντα για την αγαμία.
Το κιτρινισμένο και τσαλακωμένο προφυλακτικό έκανε το ντεμπούτο του την Τρίτη 3 Ιουνίου στο Rijksmuseum του Αμστερνταμ και είναι το κεντρικό έκθεμα μιας μικρής έκθεσης με τίτλο «Safe Sex?», η οποία θα διαρκέσει μέχρι το τέλος Νοεμβρίου. Τοποθετημένο σε μια μικροσκοπική βάση, το προφυλακτικό βρίσκεται ανάμεσα σε άλλα κειμήλια του 19ου αιώνα (ολλανδικές και γαλλικές εκτυπώσεις, φωτογραφίες και σχέδια με θέματα που απεικονίζουν την πορνεία, τη σεξουαλικότητα και τη σεξουαλική υγεία) στην αίθουσα εκτυπώσεων του μουσείου, η οποία είναι αφιερωμένη σε σχέδια και φωτογραφίες σε διάφορα μέσα.
«Μόνο δύο τέτοια αντικείμενα είναι γνωστό πως έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα», αναφέρει η ανακοίνωση του Rijksmuseum. «Αποκαλύπτει ότι η τυπογραφία χρησιμοποιούνταν σε πολλά διαφορετικά πλαίσια». Οι περίεργοι αναγνώστες μπορούν να ρίξουν εδώ μια πιο προσεκτική ματιά.
Η προέλευση του προφυλακτικού –ή των παραγώγων του– μπορεί να χρονολογείται γύρω στο 3.000 π.Χ., όταν γράφτηκε ότι ο μυθολογικός βασιλιάς Μίνωας της Κρήτης προστάτευε τη σύζυγό του από τα «φίδια και τους σκορπιούς» που υπήρχαν στο σπέρμα του εισάγοντας στον κόλπο της μια ουροδόχο κύστη κατσίκας πριν από τη σεξουαλική επαφή. Λέγεται ότι η ερωμένη του Μίνωα είχε πεθάνει μετά από σεξουαλική επαφή μαζί του, γεγονός που τον οδήγησε να αναζητήσει περαιτέρω προστασία από ασθένειες. Αλλες ερμηνείες της ιστορίας υποδηλώνουν ότι ο Μίνωας φορούσε ο ίδιος την κύστη κατσίκας.
Να σημειωθεί ότι πριν από την εφεύρεση της χημικής επεξεργασίας (βουλκανισμός) του ακατέργαστου καουτσούκ το 1839, η οποία τα έκανε ασφαλέστερα και ευρέως διαθέσιμα, τα προφυλακτικά κατασκευάζονταν από λινό, μεμβράνες ζώων ή ακόμα και κελύφη χελώνας. Ωστόσο δεν πρόσφεραν σχεδόν καμία προστασία από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα όπως η σύφιλη, ή για την πρόληψη της εγκυμοσύνης.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα προφυλακτικά που φτιάχνονταν από έντερα ζώων υπήρχαν τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα, γράφει η Κασούλις Τσο στην Washington Post. Ακόμη, σε μια διάλεξη για την ιστορία των προφυλακτικών, η ερευνήτρια Κέι Στίβενσον δήλωσε ότι τα πρώτα στοιχεία χρήσης προφυλακτικού που βρήκε χρονολογούνται στο 1564, όταν ένας ιταλός ανατόμος έγραψε για άνδρες που χρησιμοποιούσαν λινό ύφασμα έτσι ώστε να εφαρμόζει στο πέος. Ενας άλλος μελετητής κατέγραψε παρόμοιες μεθόδους λίγα χρόνια αργότερα, πρόσθεσε.
Το προφυλακτικό του 1830 που εκτίθεται για πρώτη φορά τώρα στην Ολλανδία «ενσαρκώνει τόσο τις πιο φωτεινές όσο και τις πιο σκοτεινές πλευρές της σεξουαλικής υγείας, σε μια εποχή που η αναζήτηση της αισθησιακής απόλαυσης ήταν γεμάτη φόβους για ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, ειδικά σύφιλη», αναφέρει στην ανακοίνωσή του το κρατικό μουσείο του Αμστερνταμ.
Κοντινές φωτογραφίες στην ιστοσελίδα του Rijksmuseum δείχνουν την περίπλοκη φύση του χαρακτικού σχεδίου που είναι τυπωμένο πάνω στο προφυλακτικό. Το μουσείο λέει ότι η επιγραφή του είναι επίσης μια παρωδία της «Κρίσης του Πάριδος». (Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Δίας οργάνωσε μια γιορτή στον Ολυμπο για τους γάμους του Πηλέα με τη Θέτιδα, αλλά δεν κάλεσε την Εριδα. Τότε, για εκδίκηση, η θεά της διχόνοιας πέταξε μέσα στη γιορτή ένα χρυσό μήλο που έγραφε «τη καλλίστη», δηλαδή στην ομορφότερη, προκαλώντας διένεξη ανάμεσα στις θεές. Τρεις από αυτές, η Αφροδίτη, η Αθηνά και η Ηρα, ζήτησαν από τον Δία να επιλέξει την πιο όμορφη. Και εκείνος, μην μπορώντας να αποφασίσει, ζήτησε από τον Πάρι να κρίνει. Ο Πάρις επέλεξε την Αφροδίτη, η θεά τού εμφύσησε έρωτα για την Ωραία Ελένη, που ήταν παντρεμένη με τον Μενέλαο, ο Πάρις την απήγαγε και κάπως έτσι ξεκίνησε ο Τρωικός Πόλεμος).
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, oι επιμελητές του Rijksmuseum αγόρασαν το προφυλακτικό τον περασμένο Νοέμβριο έναντι 1.000 ευρώ, σε μια δημοπρασία στην ολλανδική πόλη Χάαρλεμ, στην οποία δεν υπήρχαν άλλοι πλειοδότες.
«Τη δεκαετία του 1830, όταν κατασκευάστηκε αυτό το προφυλακτικό, η χρήση προφυλακτικών εξακολουθούσε να αποδοκιμάζεται, ειδικά από την Εκκλησία», δήλωσε η επιμελήτρια του κρατικού ολλανδικού μουσείου Τζόις Ζέλεν. «Πωλούνταν κυρίως κάτω από τον πάγκο σε οίκους ανοχής ή σε κουρεία, αν και υπάρχουν κάποιες αναφορές και για καταστήματα υψηλής ραπτικής κατά παραγγελίαν», πρόσθεσε. Το συγκεκριμένο προφυλακτικό πιστεύεται ότι προέρχεται από ένα πολυτελές πορνείο στη Γαλλία, πιθανότατα στο Παρίσι.
Οπως όλες οι αποτελεσματικές διαφημίσεις, δε, το διαφημιστικό σουβενίρ που εκτίθεται στο Αμστερνταμ κατάφερε να κολακεύσει τον καταναλωτή του, καθώς έχει μήκος 20 εκατοστά. «Το εξετάσαμε με υπεριώδες φως και υποψιαζόμαστε ότι δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ», διευκρίνισε η επιμελήτρια του ολλανδικού μουσείου. «Δεν είναι επίσης σαφές αν η καλόγρια της απεικόνισης δείχνει τον φαλακρό άνδρα, τον αδύνατο άνδρα ή αυτόν που φαίνεται ελαφρώς υπέρβαρος», είπε και πρόσθεσε ότι με αυτόν τον τρόπο «κάθε είδους άνδρας θα μπορούσε να νιώσει ότι απευθύνεται σε αυτόν».