Ο Έλληνας πρωθυπουργός υποδέχεται τον Γάλλο πρόεδρο στο Μέγαρο Μαξίμου, ντυμένος στην τρίχα, με άψογα καλοραμμένο κουστούμι, το «ποσετάκι» που αποκτά πλέον προσωπικό συμβολισμό και δυο κουμπιά ανοικτά στο πανάκριβο πουκάμισό του. Οικεία πλέον εικόνα, έχει παρασυζητηθεί στα Μέσα ενημέρωσης όλου του κόσμου και για να πω τη μαύρη αλήθεια είμαι ο τελευταίος που θα μπορούσε να διατυπώσει γνώμη για την εμφάνισή του. Η ίδια η συζήτηση ακροβατεί σε στερεότυπα, γούστα, στιλ και προσωπικές επιλογές. Άλλωστε υπήρξαν μεγάλοι ηγέτες οι οποίοι με πιο εξεζητημένο στιλ δημιούργησαν ενδυματολογική εικόνα αντίστοιχη με το μήνυμα, που ήθελα να εκπέμψουν. Αξίζει πάντως να αναστοχαστούν στο επικοινωνιακό (και στιλιστικό, αν υπάρχει) περιβάλλον του πρωθυπουργού επί του θέματος. Δεν είχα συνειδητοποιήσει την διάστασή του, μέχρι που παρακολούθησα τον διάλογο στα social media και έγινα ωτακουστής συζητήσεων (ακόμη και στο μετρό) με μεγάλες εντάσεις και διαφωνίες. Η δεύτερη εικόνα ερέθισε ακόμη περισσότερο για σκέψεις. Ο κ. Ολάντ επισκέπτεται το ελληνικό Κοινοβούλιο, παρέα με τον κ. Παυλόπουλο. Εκπροσωπούν τους κορυφαίους θεσμούς δυο σημαντικών χωρών. Τους υποδέχεται ο πρόεδρος του νομοθετικού σώματος της Ελλάδας χωρίς κουστούμι, ένα μάλλον σακουλιασμένο παντελόνι, ξεκούμπωτο σακάκι και πουκάμισο. Ολάντ και Παυλόπουλος βηματίζουν στους διαδρόμους του κοινοβουλίου ομιλούντες τη γαλλική, με τα κουστουμάκια τους και τις γραβατούλες τους. Παρότι συμβατικό το θέαμα εξέπεμπε μια αίσθηση κανονικότητας. Αν άνοιγες το κάδρο, κάτι δεν πήγαινε καλά. Στην αίθουσα μάλιστα του ελληνικού κοινοβουλίου περιφέροντας το βλέμμα κυρίως στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ μπορούσες με άνεση να μιλήσεις για στιλιστικό «βαλκανιζαντέρ».

Το βασικό ερώτημα, που ενδεχομένως πρέπει να μας απασχολήσει, είναι η συμπεριφορά του πολιτικού προσωπικού, ειδικά όσοι κατέχουν ιδιαίτερα αξιώματα και μάλιστα σε μια κοινωνία σε κρίση με αδύναμα ή υπό κατάρρευση θεσμικά όργανα. Τότε αποκτά άλλη σημασία η εικόνα που εκπέμπεται, το ύφος, ο λόγος, η αισθητική, ο τρόπος που υπερασπίζεσαι το κύρος του αξιώματος που εκπροσωπείς. Οι ενδυματολογικές επιλογές του πρωθυπουργού δεν είναι τυχαίες. Φιλοτεχνούν την εικόνα ενός ηγέτη με λαϊκότητα, που δεν χωράει σε καθεστηκυίες νόρμες. Φοβάμαι ωστόσο ότι το μήνυμα αυτό εξατμίζεται ταχέως. Λαϊκότητα σε πανάκριβα κουστούμια του κ. Γιαννέτου (σημαντικός Έλληνας ράφτης, εκεί αξίζει να ντύνεται ο πρωθυπουργός της χώρας), με τα άψογα ποσετάκια, δεν παίζει. Ακόμη και η συγκυρία τον βγάζει… ντεμοντέ. Έχουμε ήδη φύγει από τις εποχές της ρήξης, όπου η Ελλάδα πήγαινε στις συνόδους κορυφής εκπέμποντας επαναστατικότητα και διαφορετικότητα. Είμεθα σε καιρούς σκληρής μνημονιακής προσγείωσης, ισοτιμίας μεν, αλλά και αίσθησης σεβασμού προς τους συνομιλητές μας.

Υπάρχει ένα ακραίο παράδειγμα, που αποτελεί προσβολή του θεσμού και ευτυχώς το αφήσαμε πίσω μας. Είναι ωστόσο ενδεικτικό. Τον «μαύρο Φεβρουάριο» ο κ. Γιάννης Βαρουφάκης επισκέπτεται την τυπολατρική και άκαμπτη σε συμβολισμούς Βρετανία για να συζητήσει με τον ομόλογό του τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Κρίσιμη αποστολή από τον πιο σημαντικό εκείνες τις ημέρες υπουργό της Ελλάδας. Προκαλεί ενδυματολογικό πάταγο. Εξεζητημένο κουστούμι, πουκάμισο έξω από το παντελόνι, δερμάτινο παλτό. Εμφάνιση για την οποία πολλοί νεοέλληνες δεν έκρυψαν τον θαυμασμό τους. «Κοίτα τον μπαγάσα αυτοπεποίθηση, γραμμένους τους έχει όλους, δεν καταλαβαίνει Χριστό». Ο πολύς Guardian δε, γραφεί ότι η εμφάνιση του «προσιδίαζε σε έμπορο ναρκωτικών στο Μάντσεστερ των αρχών του 1990». Ποιος νοιαζόταν. Είχαμε την ψευδαίσθηση ότι θα το κάνουμε Κούγκι, θα αλλάξουμε την Ευρώπη και ενδεχομένως τις στιλιστικές της συνήθειες.

Ο αντικομφορμισμός με λίγα λόγια μοιάζει με κουστούμι. Άλλο να μπορείς να το φοράς και άλλο να σε φοράει. Στον ΣΥΡΙΖΑ, για παράδειγμα, επικαλούνται συχνά τον Ανδρέα Παπανδρέου και τα ζιβάγκο του. Κάνουν λάθος. Εκείνος πραγματικά το φόραγε. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν πολιτικός με βαθιά πολιτική παράδοση, αίσθηση της αστικής ευγένειας και άνεση. Ακόμη και ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν πήγε ποτέ σε συνάντηση με ξένο ηγέτη χωρίς κουστούμι και γραβάτα. Η χαλαρή επικοινωνία με έναν λαό που ήθελε να γοητεύει και ο σεβασμός στον θεσμό που εκπροσωπούσε ήταν απολύτως διακριτά στη συμπεριφορά του. Αδιανόητο να συναντηθεί, ας πούμε, σε επίσημο τραπέζι με τον Μπιλ Κλίντον και ζιβάγκο, ακόμη και σε εκδήλωση ιδρύματος. Το έκανε ωστόσο ο σημερινός πρωθυπουργός και νομίζω ότι η εικόνα από τη συνάντηση εκείνη στη Νέα Υόρκη μάλλον τον αδικεί.

Βέβαια ο κ. Τσιπρας έχει την αποδοχή και το χάρισμα ακόμη και να επιβάλει ενδυματολογικό στιλ. Λόγω αυτού του χαρίσματος όμως δημιουργεί παραλλήλως… κίνημα. Τον μιμούνται όλο και περισσότεροι στην κυβέρνηση και το κόμμα του. Και όσο το στιλ μεταφέρεται προς τα κάτω τόσο υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να έχουμε υπερσυσσώρευση του κιτς. Θυμηθείτε τον αντιπρόεδρο του κοινοβουλίου με καρό ξεκούμπωτο πουκάμισο, ύφος ασίκικο και αγενές, να διευθύνει προ ημερών μια σημαντική συζήτηση στο ελληνικό κοινοβούλιο. Ε, δεν περιποιεί τιμή στο νομοθετικό σώμα της πατρίδας να βρίσκεται στο κορυφαίο έδρανο πατήρ του έθνους, που προσιδιάζει σε… delivery boy.

Τέλος πάντως, για να μην διολισθήσουμε και σε υπερσυντηρητικές παρόλες, έχω την αίσθηση ότι η «πρώτη φορά αριστερά» θα πρέπει να ξανασυζητήσει τις συνέπειες της υφολογικής και στιλιστικής της επέλασης. Θα είναι και ένας μικρός συμβολισμός για τις πολιτικές μετατοπίσεις που επιχειρούνται τελευταία προς τον αστικό χώρο. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News