Στην περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της τελωνειακής και φορολογικής απάτης, επικεντρώθηκε η συζήτηση που είχε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, Λάουρα Κοβέσι. υπό το φως της αποκάλυψης της απάτης-μαμούθ που συνδέεται με το οργανωμένο έγκλημα της Κίνας, στο πλαίσιο της λεγόμενης επιχείρησης «Καλυψώ» από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία*.
Στη συνάντηση της οδού Νίκης συμμετείχαν ο υφυπουργός Γιώργος Κώτσηρας και ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γιώργος Πιτσιλής, καθώς επίσης ο επικεφαλής του Εκτελεστικού Γραφείου της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) Milan Jaron και ο έλληνας Ευρωπαίος Εισαγγελέας, Νικόλαος Πασχάλης.
Ο υπουργός και ο διοικητής της ΑΑΔΕ παρουσίασαν στην Ευρωπαία Γενική Εισαγγελέα το ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης των ελληνικών τελωνείων, το οποίο υλοποιείται υπό την ονομασία Customs NextGEN.
Μέχρι το 2029 προβλέπονται τα εξής:
· Ένταξη του ΣΔΟΕ στην ΑΑΔΕ
Εντός του Οκτωβρίου 2025, η Γενική Διεύθυνση ΣΔΟΕ θα έχει πλήρως ενσωματωθεί στην ΑΑΔΕ.
· Εγκεκριμένοι Οικονομικοί Φορείς (AEO)
Βρίσκεται σε εξέλιξη η προσέγγιση αξιόπιστων οικονομικών φορέων για τη χορήγηση καθεστώτος AEO και πρόσθετων απλουστεύσεων.
· Κέντρο Ελέγχου Τελωνειακών Εγγράφων
Δημιουργία Τελωνειακού Ελεγκτικού Κέντρου στη Θεσσαλονίκη, για τον έλεγχο τελωνειακών εγγράφων, με ενσωμάτωση διαδικασιών για 40 Τελωνεία σε όλη τη χώρα έως τον Ιούνιο του 2026.
· Hellenic Digital Customs Borders
Εντός του 2026, ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος ψηφιακής επιτήρησης για φορτηγά, κοντέινερ και οχήματα που εισέρχονται ή εξέρχονται από τη χώρα.
· Κέντρο Στοχοποίησης Κοντέινερ – Πειραιάς
Δημιουργία έως τον Σεπτέμβριο 2026 εξειδικευμένου hub εντοπισμού υπόπτων κοντέινερ στον Λιμένα Πειραιά, σε συνεργασία με τις βρετανικές αρχές HMRC και UK Border Force.
· Μεταρρύθμιση UCC & Ψηφιοποίηση (2026–2029)
Ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση και συνολική αναβάθμιση του εθνικού τελωνειακού πληροφοριακού συστήματος, με στόχο την πλήρη ψηφιοποίηση των τελωνειακών διαδικασιών, σύμφωνα με τον Ενωσιακό Τελωνειακό Κώδικα (UCC).
Χρηματοδότηση του προγράμματος :
· Ήδη έχουν διατεθεί 80 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) για το ψηφιακό έργο παρακολούθησης φορτηγών και κοντέινερ στους συνοριακούς τελωνειακούς σταθμούς.
· Στα επόμενα τέσσερα χρόνια θα επενδυθούν επιπλέον 203 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας.
Αναλυτική κατανομή επενδύσεων (έως το 2027):
· 125 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των Τελωνείων με περίπου 1.100 εργαζομένους, επιπλέον του υφιστάμενου προσωπικού, με προτεραιότητα τον Λιμένα Πειραιά και τις υπηρεσίες logistics της Αττικής.
· 40 εκατ. ευρώ για την προμήθεια 8 συστημάτων X-Ray για ελέγχους φορτίων.
· 20 εκατ. ευρώ για την προμήθεια 2 συστημάτων X-Ray για εμπορευματικούς συρμούς.
· 18 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη νέου πληροφοριακού συστήματος Τελωνείων.
Συνολικά, για τη χρηματοδότηση του Customs NextGEN θα διατεθούν περισσότερα από 280 εκατ. ευρώ.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης τέθηκαν, επίσης, τα ακόλουθα ζητήματα :
· Εντοπισμός και αναφορά υποθέσεων τελωνειακής και φορολογικής απάτης (ΦΠΑ), με αξιοποίηση προηγμένων εργαλείων ανάλυσης κινδύνου και διασυνοριακής ανταλλαγής δεδομένων.
· Διάθεση εξειδικευμένων χρηματοοικονομικών ερευνητών και τελωνειακών υπαλλήλων για την υποστήριξη των ερευνών της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στην Ελλάδα.
· Απόσπαση εθνικών εμπειρογνωμόνων στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, με στόχο την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας των εθνικών συστημάτων με τις διαδικασίες της ΕΕ.
· Πρόσβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στο δίκτυο πληροφοριών EUROFISC, το οποίο αποτελεί βασικό εργαλείο για την ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών με σκοπό την πρόληψη και καταπολέμηση της απάτης στον ΦΠΑ.
· Μισθολογική εξομοίωση των στελεχών για τους NEDPAs (Γραμματείς και Χρηματοοικονομικούς Ερευνητές) που υπηρετούν στο Γραφείο της Αθήνας, με τις αμοιβές σε αντίστοιχες ελεγκτικές υπηρεσίες των εθνικών αρχών, σε αναγνώριση του αυξημένου φόρτου εργασίας και της κρίσιμης συμβολής τους στην επιτυχία των ερευνών.
Οπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, η συνάντηση επιβεβαίωσε την άριστη συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, ενώ εκφράστηκε η βούληση για περαιτέρω εμβάθυνση της κοινής δράσης, προς όφελος της διαφάνειας και της προστασίας του ελληνικού και ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
*Επιχείρηση «Καλυψώ» και η απάτη-μαμούθ με τον ΦΠΑ
Οπως έγραψαν την Τετάρτη (01.10) οι Financial Times, επικαλούμενοι την ίδια τη Λάουρα Κοβέσι, εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά κατασχέθηκαν αυτό το καλοκαίρι σε γραφείο τελωνειακού μεσάζοντα στην Ελλάδα, στο πλαίσιο έρευνας για απάτη στον ΦΠΑ, που συνδέεται με το οργανωμένο έγκλημα της Κίνας.
Η Ευρωπαία Γενική Εισαγγελέας, δήλωσε στους FΤ ότι τα κατασχεθέντα χρήματα προέρχονταν από εγκληματικές δραστηριότητες, που στόχευαν στη μεταφορά αγαθών στην Ευρώπη σε «μαζική» κλίμακα χωρίς την καταβολή των απαιτούμενων δασμών και φόρων.
Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Εισαγγελέα (EPPO) απήγγειλε τον περασμένο μήνα κατηγορίες σε δύο τελωνειακούς υπαλλήλους και τέσσερις μεσάζοντες, οι οποίοι φέρονται να συμμετείχαν σε σχέδιο εισαγωγής αγαθών από την Κίνα — όπως ηλεκτρικά ποδήλατα — παρακάμπτοντας τις πληρωμές δασμών και φόρων.
Κατά τη διάρκεια εφόδων που στόχευσαν το λιμάνι του Πειραιά τον Ιούνιο, οι αρχές κατάσχεσαν 2,7 εκατ. ευρώ σε μετρητά από το γραφείο ενός τελωνειακού μεσάζοντα — ποσό που θα ζύγιζε πάνω από 25 κιλά σε χαρτονομίσματα των 100 ευρώ — και επιπλέον 300.000 ευρώ στο σπίτι του, δήλωσε η Κόβεσι.
Οι αρχές επιβολής του νόμου στην Ελλάδα κατάσχεσαν επίσης, περιουσιακά στοιχεία και αυτοκίνητα, καθώς και περισσότερα από 2.400 εμπορευματοκιβώτια αξίας περίπου 250 εκατομμυρίων ευρώ.
«Αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς διαφθορά… υπήρχαν δημόσιοι αξιωματούχοι που τους βοήθησαν. Αυτή είναι η μεγαλύτερη κατάσχεση εμπορευματοκιβωτίων στην ΕΕ μέχρι σήμερα», υπογράμμισε η Λάουρα Κοβέσι για να προσθέσει:
«Στοχεύουμε εγκληματικά δίκτυα που οργανώνουν μαζικές εισαγωγές αγαθών από την Κίνα και αποφεύγουν τους τελωνειακούς δασμούς και διαπράττουν μεγάλης κλίμακας απάτη με ΦΠΑ”.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εκτιμά ότι οι ζημίες από το κύκλωμα, το οποίο εκτείνεται σε 14 ευρωπαϊκές χώρες που καλύπτονται επί του παρόντος από την έρευνα, είναι πάνω από 800 εκατομμύρια ευρώ σε τελωνειακούς δασμούς και ΦΠΑ. ”
Σύμφωνα με το EPPO, τα χαρτονομίσματα που κατασχέθηκαν, αποτελούσαν μέρος των συνολικά 4,78 εκατ. ευρώ που εντοπίστηκαν σε μετρητά και 5,4 εκατ. ευρώ που «πάγωσαν» σε τραπεζικούς λογαριασμούς στην Ελλάδα.
Συνολικά, 5,8 εκατ. ευρώ κατασχέθηκαν σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.
Η απάτη με τον ΦΠΑ έχει γίνει «η πιο ελκυστική» εγκληματική δραστηριότητα στην ΕΕ, είπε η Ευρωπαία Γενική Εισαγγελέας , καθώς «οι απάτες στον ΦΠΑ αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ των εκτιμώμενων ζημιών σε αυτό που ερευνούμε», επισημαίνοντας ότι η απάτη στον ΦΠΑ κοστίζει στην ΕΕ περίπου 50 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
«Εάν κάποιος δεν πληρώνει κανέναν φόρο, μπορεί να πουλάει τα αγαθά σε χαμηλότερες τιμές από το συνηθισμένο. Και με αυτόν τον τρόπο, επηρεάζει τους παραγωγούς που έχουν ευρωπαϊκή έδρα», σημείωσε.
Στην Ελλάδα, η υπόθεση ξεκίνησε με δύο εταιρείες που υπέβαλαν περισσότερες από 5.000 λανθασμένες τελωνειακές δηλώσεις. Τελικά αμφότερες οι εταιρείες αποδείχθηκαν «αχυράνθρωποι» και οι κινέζοι ιδιοκτήτες που βρίσκονταν από πίσω τους συνδέονταν με αντίστοιχης μορφής απάτη στο Μπάρι της Ιταλίας. «Είδαμε ότι επρόκειτο για τις ίδιες υποθέσεις απάτης που είχαν στηθεί με το ίδιο μοτίβο», επιβεβαίωσε η κυρία Κοβέσι
Οι ομάδες είναι επίσης ύποπτες για τη δημιουργία εικονικών εταιρειών για να αποφύγουν την πληρωμή ΦΠΑ στο τελικό σημείο πώλησης των αγαθών. «Δημιούργησαν ψεύτικες εταιρείες και κανείς δεν πλήρωσε τίποτα», εξήγησε στους FT η Κοβέσι.
Ωστόσο και οι τελωνειακές αρχές δεν είδαν προειδοποιητικά σημάδια στις τελωνειακές δηλώσεις, παρόλο που υπήρχαν «τεράστιες κόκκινες σημαίες», δηλαδή επισημάνσεις ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Απλούστατα, οι τελωνειακοί υπάλληλοι «δεν έκαναν αυτούς τους ελέγχους επειδή μερικές φορές λάμβαναν δώρα» για τα «στραβά μάτια» που έκανεν.
Τρεις υπάλληλοι με άμεση γνώση των εκτελωνισμών στο λιμάνι του Πειραιά λένε ότι η υπόθεση απάτης είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου, επισημαίνοντας την έλλειψη αυτοματοποιημένων συστημάτων σάρωσης, ικανών να ελέγχουν σωστά τις εισερχόμενες αποστολές.