H μνήμη, ή καλύτερα η έλλειψη μνήμης, του χρυσόψαρου αποτέλεσε μια διαχρονική παραδοχή, μετατρέποντας τα συμπαθητικά ψαράκια στο απόλυτο σύμβολο… αμνησίας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι τα χρυσόψαρα όχι μόνο θυμούνται, αλλά διαθέτουν και σύνθετους μηχανισμούς απομνημόνευσης.
Η τελευταία σχετική μελέτη έγινε από ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Οπως αναφέρουν σε δημοσίευμά τους οι Times του Λονδίνου, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως τα χρυσόψαρα διακρίνονται από πολύ καλή μνήμη, την οποία χρησιμοποιούν για να κινηθούν στο περιβάλλον τους.
Η συγκεκριμένη μελέτη έγινε στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας που κάνει η συγκεκριμένη ερευνητική ομάδα με στόχο την απάντηση στο ερώτημα πώς ανέπτυξαν τα ζώα την ικανότητα να βρίσκουν τον δρόμο τους.
Τα κοινά κύτταρα
Η μελέτη έδειξε ότι τα χρυσόψαρα χρησιμοποιούν οπτικά σημάδια για να υπολογίζουν αποστάσεις. Οι ερευνητές διαπίστωσαν, μάλιστα, ότι χρησιμοποιούν ένα είδος εγκεφαλικών κυττάρων που υπάρχει και στους ανθρώπους, το οποίο βοηθάει τα ψαράκια να κατανοούν πόσο μακριά έχουν κολυμπήσει.
Στα πειράματα οι ερευνητές χρησιμοποίησαν χρυσόψαρα που αγόρασαν από καταστήματα κατοικίδιων ζώων. Στη συνέχεια τα τοποθέτησαν σε δεξαμενές και σχεδίασαν έναν τρόπο εκπαίδευσης των ψαριών, ώστε να κολυμπούν ολοένα και πιο μακριά χρησιμοποιώντας τροφή ως ανταμοιβή. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι τα χρυσόψαρα κατάφεραν τελικά να ολοκληρώσουν με επιτυχία τις δοκιμασίες και να αποδείξουν ότι διαθέτουν ένα επίπεδο μνήμης που τους επιτρέπει να μετακινούνται άνετα στο περιβάλλον τους. Ομολογούν, βέβαια, ότι χρειάστηκε αρκετός χρόνος εκπαίδευσης, περίπου δέκα μήνες, έως ότου τα ψαράκια καταφέρουν να μάθουν, και κυρίως να θυμούνται, πώς και πού να κινούνται αποτελεσματικά μέσα στη δεξαμενή.
Τελικός στόχος των ερευνητών είναι να πληροφορηθούν πώς εξελίχθηκε ο εγκέφαλος των θηλαστικών. Θεωρούν, δε, ότι πρέπει να ξεκινήσουν από τον τρόπο λειτουργίας των εγκεφάλων πολύ μακρινών σε συγγένεια με τα θηλαστικά ειδών, εξ ου και τα χρυσόψαρα. Οπως εκτιμούν, αν ένα μέρος του εγκεφάλου είναι κοινό σε εντελώς διαφορετικά είδη, αυτό εμφανίστηκε στον εγκέφαλο κάποιου αρχαίου κοινού προγόνου των συγκεκριμένων ειδών.
Στην προκειμένη περίπτωση, φαίνεται ότι άνθρωποι και ψάρια μοιράζονται ένα βασικό νευρικό κύκλωμα που εμπλέκεται στην εύρεση πορείας. «Δείξαμε ότι τα ψάρια μπορούν να υπολογίζουν αποστάσεις και μάλιστα με εκπληκτική ακρίβεια, χρησιμοποιώντας οπτικά σημάδια που περνούν μπροστά από τα μάτια τους καθώς κολυμπούν», αναφέρουν οι ερευνητές.