Με πολλούς τρόπους, τα μυρμήγκια ενδέχεται να ξεπερνούν τους ανθρώπους, από απόψεως ικανοτήτων. Οι πολύπλοκες, συνεταιριστικές τους ιδιότητες τους επιτρέπουν να επιβιώσουν σε συνθήκες που θα προκαλούσαν οποιοδήποτε άνθρωπο. Μία από αυτές έχει το αποκαλούμενο «Cataglyphis fortis», ένα μυρμήγκι της ερήμου, το οποίο μπορεί να ταξιδέψει έως και 2 χλμ. μέσα σε καύσωνα, εκεί που ακόμη και η θερμοκρασία εδάφους μπορεί να αγγίζει τους 60 βαθμούς Κελσίου.

Οταν τα συγκεκριμένα μυρμήγκια βρουν φαγητό, θα πρέπει να επιστρέψουν στη φωλιά τους κουβαλώντας το και μάλιστα από την πιο σύντομη διαδρομή. Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα για εκείνα, καθώς μπορούν να μεταφέρουν αντικείμενα που ζυγίζουν 50 φορές το σωματικό τους βάρος τους. Παράλληλα, τα μυρμήγκια έχουν την ιδιότητα να βασίζουν το φαγητό στις σιαγόνες τους.

Αυτό συμβαίνει επειδή σε σχέση με το μέγεθός τους, οι μύες τους είναι παχύτεροι από εκείνους των μεγαλύτερων ζώων, ακόμη και των ανθρώπων. Αυτή η αναλογία τους επιτρέπει να παράγουν περισσότερη δύναμη και να μεταφέρουν μεγαλύτερα αντικείμενα. Εάν, για παράδειγμα, είχατε τις αναλογίες των μυρμηγκιών, θα μπορούσατε να σηκώσετε ένα αυτοκίνητο βάρους 1,5 τόνου πάνω από το κεφάλι σας.

Παράλληλα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύεται στους Times, τα μυρμήγκια ανιχνευτές δημιουργούν μονοπάτια με μυρωδιές για να καθοδηγήσουν και τα υπόλοιπα μυρμήγκια της αποικίας τους στην τροφή. Ακολουθώντας μονοπάτια φερομόνης που φτιάξει τα μυρμήγκια ανιχνευτές της αποικίας τους, τα μυρμήγκια εργάτες μπορούν να μαζέψουν και να αποθηκεύσουν τρόφιμα αποτελεσματικά.

Ενα μυρμήγκι ανιχνευτής αφήνει πρώτα τη φωλιά αναζητώντας φαγητό, περιπλανιέται κάπως τυχαία μέχρι να ανακαλύψει κάτι βρώσιμο. Στη συνέχεια καταναλώνει μέρος του φαγητού και επιστρέφει στη φωλιά σε άμεση γραμμή.

Φαίνεται ότι τα μυρμήγκια ανιχνευτές μπορούν όχι μόνο να παρατηρούν, αλλά και να ανακαλούν οπτικά στοιχεία που τους επιτρέπουν να πλοηγούνται γρήγορα στη φωλιά. Κατά τη διάρκεια της επιστροφής, τα μυρμήγκια ανιχνευτές αφήνουν ένα ίχνος φερομονών –ειδικές μυρωδιές που εκκρίνουν– το οποίο καθοδηγεί τους φίλους τους στην τροφή.

Τα τροπικά μυρμήγκια ακολουθούν στη συνέχεια το μονοπάτι που ορίζεται από το μυρμήγκι ανιχνευτή, το καθένα προσθέτει περισσότερο άρωμα στο μονοπάτι για να το ενισχύσει περισσότερο. Τα μυρμήγκια εργάτες συνεχίζουν να περπατούν μπρος-πίσω κατά μήκος του μονοπατιού μέχρι να εξαντληθεί η πηγή τροφής!

Ωστόσο, η ομάδα επιστημόνων παρατήρησε ότι τα μυρμήγκια προσαρμόζουν και τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζουν τις φωλιές τους, ανάλογα με την τοποθεσία. Συνεπώς, η επιστημονική ομάδα αναρωτήθηκε εάν ένα άλλο βοήθημα πλοήγησης, διαφορετικό από τη μυρωδιά, θα μπορούσε επίσης να παίξει καθοριστικό ρόλο στην καλή μνήμη και προσανατολισμό των μυρμηγκιών. «Είναι πάντα δύσκολο να πει κανείς αν ένα έντομο ή ζώο κάνει κάτι εσκεμμένα ή όχι», λέει στους Times ο δρ Μάρκους Νάντεν, του Ινστιτούτου «Μαξ Πλανκ».

«Οι ψηλές φωλιές στη μέση των αλυκών της ερήμου, που παρατηρούνται για παράδειγμα στην Τυνησία, θα μπορούσαν να είναι μια παρενέργεια των διαφορών στη δομή του εδάφους ή στις συνθήκες ανέμου», σημειώνει. Για να μάθουν εάν οι διαφορές στις φωλιές των μυρμηγκιών από μέρος σε μέρος είχαν να κάνουν με την πλοήγηση, ο δρ Νάντεν και οι συνεργάτες του παρακολούθησαν τα μυρμήγκια καθώς έφευγαν από τις φωλιές τους προς αναζήτηση τροφής.

Η δρ Mαρίλια Φρέιρ, επίσης από το ινστιτούτο, δήλωσε πως οι επιστήμονες παρατήρησαν «ότι τα μυρμήγκια της ερήμου είναι ικανά να διανύσουν πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις από ό,τι είχε αναφερθεί προηγουμένως για άλλα είδη μυρμηγκιών». Ετσι, βγήκε το συμπέρασμα ότι τα μυρμήγκια μπορούν να ταξιδεύουν περισσότερα από 2 χλμ. την ημέρα. «Ωστόσο, παρατηρήσαμε επίσης ένα απροσδόκητα υψηλό ποσοστό θνησιμότητας», είπε η Φρέιρ.

«Περίπου 20% των μυρμηγκιών που αναζητούσαν τροφή δεν έβρισκαν τον δρόμο της επιστροφής, έχοντας διανύσει υπερβολικά μεγάλα για το μέγεθός τους διαστήματα, και πέθαιναν μπροστά στα μάτια μας», δήλωσε. «Αυτή η πίεση για την επιλογή που θα κάνουν στον δρόμο της επιστροφής θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί αυτό το είδος των εντόμων έχει εξελιχθεί ώστε να έχει τόσο καλή αίσθηση προσανατολισμού», λέει.

Για να τεκμηριώσουν τα συμπεράσματα της έρευνας, οι επιστήμονες άρχισαν να αφαιρούν τα αναχώματα που υπήρχαν στον δρόμο της επιστροφής, για να συνειδητοποιήσουν έκπληκτοι ότι όλο και λιγότερα μυρμήγκια μπορούσαν να βρουν τη διαδρομή τους τους μετά τις αλλαγές.

Παράλληλα, παρατήρησαν ότι σε αυτή την περίπτωση οι σύντροφοι της φωλιάς τους άρχισαν να ξαναχτίζουν τις κατασκευές όσο το δυνατόν γρηγορότερα, έτσι ώστε να τα βοηθήσουν να βρουν τον δρόμο της επιστροφής.

Σε ένα άλλο πείραμα, οι επιστήμονες τοποθέτησαν τεχνητά ορόσημα –μικρούς μαύρους κυλίνδρους– κοντά σε εισόδους φωλιών και στη συνέχεια αφαιρούσαν τους τύμβους. Αυτή τη φορά, τα μυρμήγκια δεν φρόντισαν να κατασκευάσουν ξανά τα διαλυμένα αναχώματα, επειδή φάνηκε ότι οι κύλινδροι ήταν επαρκείς για προσανατολισμό.

Στις φωλιές των μυρμηγκιών, η εργασία μοιράζεται. Τα μυρμήγκια που αναζητούν τροφή είναι συνήθως μεγαλύτερα και πιο έμπειρα και τα νεότερα μυρμήγκια ασχολούνται με το χτίσιμο. Φαίνεται ότι πρέπει να υπάρχει κάποιο είδος ροής πληροφοριών μεταξύ των δύο ομάδων, αλλά το πώς λειτουργεί αυτό, είναι ασαφές. Ο δρ Νάντεν, ο οποίος μελετά τα μυρμήγκια της ερήμου επί 25 χρόνια, παραδέχεται ότι δεν παύει ποτέ να εντυπωσιάζεται από τις ικανότητές τους: «Τα συγκεκριμένα έντομα μπορούν να απομνημονεύσουν οπτικές και οσφρητικές ενδείξεις παρά το μικρό μυαλό τους», δηλώνει.

«Μπορούν να αποφασίσουν ποιες πληροφορίες είναι χρήσιμες για την πλοήγησή τους και ποιες όχι. Ολα αυτά είναι ήδη γνωστά», λέει. «Ωστόσο, το γεγονός ότι τα μυρμήγκια χτίζουν τα δικά τους ορόσημα για προσανατολισμό και επιλέγουν να επενδύσουν σε αυτό το έργο μόνο όταν δεν υπάρχουν τα κατάλληλα τα περιβαλλοντικά στοιχεία, είναι αρκετά περίεργο», τονίζει. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Current Biology.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News