Υπάρχει ένα παράσιτο που σκοτώνει τις ελιές στην ευρωπαϊκή ζώνη της Μεσογείου, το βακτήριο ξυλέλλα (Xylella Fastidiosa), αλλά τα νέα για την καταστρεπτική δράση του δεν είναι καλά: η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασφαλείας των Τροφίμων (EFSA) γνωμοδότησε την Τετάρτη 15 Μαΐου ότι όχι μόνο δεν έχει καταπολεμηθεί, αλλά ο κίνδυνος να επεκταθεί σε όλη την ήπειρο και να μολύνει και άλλα φυτά είναι εξαιρετικά μεγάλος.
Η μελέτη της EFSA επιβεβαιώνει ότι προς το παρόν δεν υπάρχει «καμία λύση» για την εξάλειψη του βακτηρίου ξυλέλλα στις καλλιέργειες, ενώ θεωρεί μάλιστα «κρίσιμης σημασίας» τη λήψη άμεσων μέτρων.
Τα εν λόγω μέτρα αφορούν α) κοπή των μολυσμένων φυτών και β) εξόντωση των εντόμων-φορέων του βακτηρίου.
Το βακτήριο αυτό θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα για τα φυτά, προκαλεί διάφορες ασθένειες, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν στην εξασθένησή τους, ακόμη και στον θάνατό τους. Η EFSA λέει ότι από την πανευρωπαϊκή απειλή εξαιρούνται μόνον οι χώρες με μεγάλο υψόμετρο και οι υπερβόρειες περιοχές, οπωσδήποτε όμως τα «πρωτεία» ανήκουν στη Μεσόγειο. Ο κατάλογος των φυτών τα οποία διατρέχουν τον κίνδυνο να αρρωστήσουν περιλαμβάνει περισσότερα από 500 είδη.
Δεν γνωρίζει σύνορα η μόλυνση
Η ξιλέλλα εντοπίστηκε πρώτη φορά στην Ευρώπη το 2013, στην Πούλια της Ιταλίας. Το 2015 και στη Γαλλία, στην Κορσική και στην Κυανή Ακτή. Το 2016 επιτέθηκε σε ελιές, αμπέλια και αμυγδαλιές στις Βαλεαρίδες και σε φυτώριο της Γερμανίας. Το 2017 και το 2018 το βακτήριο βρέθηκε στο Αλικάντε, στη Μαδρίτη και στο Βέλγιο. Εφέτος πια, στις αρχές του χρόνου, αναφέρθηκαν δύο νέα κρούσματα, το ένα στην Τοσκάνη και το άλλο στο Πόρτο σε διακοσμητικά φυτά.
«Σαν ασθένεια της ελιάς προϋπήρχε στην Ισπανία και στην Ιταλία τα τελευταία χρόνια. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει το ίδιο έντονο πρόβλημα. Η ξυλέλλα αντιμετωπίζεται μόνο με χημικά φάρμακα, που σημαίνει ότι δεν έχεις συγκομιδή, αλλά και πάλι δεν είναι σίγουρο ότι θα σώσεις το δέντρο», εξηγεί στο Protagon ο Γιάννης Καμπούρης, ελαιοπαραγωγός και διευθύνων σύμβουλος στην εταιρεία ELAWON.
Εκτιμάται ότι η καταστροφική για τη γεωργική παραγωγή δράση του βακτηρίου μπορεί ακόμη και να «σβήσει» κάποιον τόπο από τον ελαιοκομικό χάρτη. Για την Ελλάδα τώρα προέχουν οι έλεγχοι φυτοϋγειονομικού χαρακτήρα στις πύλες εισόδου και κυρίως στα λιμάνια, δηλαδή σε εισαγόμενα φυτικά είδη από την Ιταλία που όπως σημειώσαμε έπεσε ήδη θύμα της ξυλέλλας.
Αντέχουν κλήματα και κληματαριές
Η μελέτη της ευρωπαϊκής Αρχής επιβεβαιώνει ότι τα φυτά που πλήττονται περισσότερο είναι οι ελιές, κυρίως αυτές που είναι μεγαλύτερες των 30 ετών, ενώ οι αμυγδαλιές και τα εσπεριδοειδή παρουσιάζουν μικρότερη μείωση στην παραγωγικότητά τους. Περισσότερο ανθεκτικά στο βακτήριο δείχνουν να είναι τα κλήματα.
Μια διεθνής διάσκεψη για το όλο θέμα θα διεξαχθεί στο Αιάκειο της Κορσικής εφέτος τον Οκτώβριο όπως ανακοίνωσε η EFSA.