Αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του Παρισιού, μαζί με τον Πύργο του Αϊφελ και την Παναγία των Παρισίων. Οι μπλε και γκρίζες στέγες της πόλης, που λάμπουν σαν ωκεανός λουσμένος στον ήλιο, έχουν εμπνεύσει ιμπρεσιονιστές ζωγράφους, μυθιστοριογράφους, σκηνοθέτες, και τουρίστες που βγάζουν selfies.
Το μυστικό της ομοιομορφίας τους είναι ο ψευδάργυρος, ο οποίος καλύπτει σχεδόν τα τέσσερα πέμπτα των στεγών της πόλης. Αλλά στη διάρκεια των αυξανόμενων καυσώνων της γαλλικής πρωτεύουσας, αυτές οι τσίγκινες στέγες μετατρέπονται σε καυτά τηγάνια, που ξεπερνούν τους 70 βαθμούς Κελσίου. Για τους ανθρώπους που στεγάζουν, μετατρέπονται σε ασφυκτικές θερμαντικές κουβέρτες.
Οι οικολόγοι ισχυρίζονται στους New York Times ότι ειδικά οι τελευταίο όροφοι των πολυκατοικιών θα γίνουν ακατοίκητοι τα επόμενα χρόνια. Αλλά εκείνοι που είναι επιφορτισμένοι με την προστασία της κληρονομιάς του Παρισιού δεν συμφωνούν. Οι όποιες οικοδομικές αλλαγές αξιολογούνται από ένα μικρό αλλά ισχυρό γραφείο εντός του υπουργείου Πολιτισμού που ονομάζεται «Αρχιτέκτονες Κτιρίων της Γαλλίας» – και οι αποφάσεις του είναι συχνά δεσμευτικές.
Τα αιτήματα των Παριζιάνων για μετατροπή των τσίγκινων στεγών έτσι ώστε να γίνουν λιγότερο θερμοαπορροφητικές πληθαίνουν, αλλά η θέση του γραφείου είναι ότι δεν πρέπει να αλλάξουν σε δομή, μορφή ή χρήση. Θεωρούν ότι η γκρίζα θάλασσα των οροφών είναι σημαντικό και ιστορικό χαρακτηριστικό της πρωτεύουσας. Είναι ανοιχτοί στην τοποθέτηση θερμομόνωσης εντός των κτιρίων, αρκεί αυτή να είναι εσωτερική και να μην είναι ορατή από τον δρόμο.
Η εμμονή των αρχιτεκτόνων πολιτιστικής κληρονομιάς να προστατεύσουν την πόλη από αισθητικές αλλοιώσεις τούς κάνει αντιδημοφιλείς στο Παρίσι. Το 2024, μόλις 26 κτίρια της πρωτεύουσας έλαβαν εγκρίσεις για τοποθέτηση εξωτερικής μόνωσης, σύμφωνα με σχετική έκθεση διερεύνησης της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης.
Το πρόβλημα, σύμφωνα με αρκετούς ειδικούς, είναι ότι η εσωτερική μόνωση δεν είναι πάντα εφικτή, ούτε ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την καταπολέμηση της ακτινοβολούμενης θερμότητας των ηλιοκαμένων στεγών. Παράλληλα, οι διαπραγματεύσεις με τους αρχιτέκτονες της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι πολύ αργές σε σύγκριση με τον ρυθμό της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη, η οποία θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Το 2019 η μέγιστη θερμοκρασία στο Παρίσι έφθασε τους 42,9 βαθμούς Κελσίου – και οι δημοτικοί αξιωματούχοι προετοιμάζονται ήδη για το ενδεχόμενο να αγγίξει σύντομα τους 50 βαθμούς. Ενα κύμα καύσωνα το 2003 αποκάλυψε ότι όσοι ζούσαν κάτω από τις τσίγκινες στέγες είχαν τέσσερις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανατηφόρας θερμοπληξίας.
Οι στέγες από ψευδάργυρο είναι σχετικά σύγχρονες – πριν το 1850, πολλά κτίρια στο Παρίσι είχαν πυραμιδικές στέγες από σχιστόλιθο και κεραμίδια από πηλό. Ο αυτοκράτορας Ναπολέων Γ’ διέταξε μια ριζική ανακαίνιση της πόλης υπό την επίβλεψη του ισχυρού νομάρχη του Ζορζ Εζέν Οσμάν. Οι μεσαιωνικοί δρόμοι αντικαταστάθηκαν από μεγάλες λεωφόρους που πλαισιώνονταν από ομοιόμορφες εξαώροφες πολυκατοικίες, δίνοντας στην πόλη τη χαρακτηριστική της εμφάνιση.
Ο ψευδάργυρος, σχετικά φθηνός, ελαφρύς και εύπλαστος, ήταν το τέλειο υλικό στέγασης, καθώς μπορούσε να διπλωθεί σε σχήμα σοφίτας, προσφέροντας χώρο για μικρά, μη μονωμένα δωμάτια στην κορυφή των κτιρίων. Αλλά από τη δεκαετία του 1970 αυτά τα αποκαλούμενα «δωμάτια υπηρεσίας» άρχισαν να μετατρέπονται σε διαμερίσματα με φεγγίτες τύπου καθεδρικών ναών, επιδεινώνοντας το πρόβλημα της υπερθέρμανσης.
Χωρίς γείτονες και με θέα σε όλη την πόλη, τα ρετιρέ αυτά έγιναν πολύτιμα και πανάκριβα ακίνητα – μέχρι να έρθουν τα κύματα καύσωνα, που ανέβαζαν την εσωτερική θερμοκρασία τους στους 47 βαθμούς Κελσίου και έκαναν τη ζέστη αφόρητη ακόμα και κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Οι κάτοικοι και οι ενοικιαστές τους αναγκάζονται να κάνουν συχνά κρύα μπάνια, να τρώνε μόνο κρύο φαγητό ώστε να αποφεύγουν τη χρήση της κουζίνας, ή απλώς να δραπετεύουν σε κάποιο πιο δροσερό μέρος. Λίγοι διαθέτουν μονάδες κλιματισμού – κάτι που ισχύει για την πλειονότητα των διαμερισμάτων του Παρισιού και προκαλεί αντιπαραθέσεις σχετικά με τη χρησιμότητά τους. Τα βράδια, που η ζέστη διατηρεί τη θερμοκρασία εντός τους υψηλή, είναι αφόρητα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τσίγκινες στέγες είναι πολύτιμες για πολλούς Παριζιάνους. Τον περασμένο Δεκέμβριο, το επάγγελμα του τεχνίτη στεγών από ψευδάργυρο χαρακτηρίστηκε άυλη πολιτιστική κληρονομιά από την UNESCO. Αλλά μέχρι και ο πρόεδρος του συνδικάτου τους συμφωνεί ότι κάτι πρέπει να αλλάξει. Οι εργαζόμενοι του σωματείου του έχουν αρχίσει ήδη να προσθέτουν μονωτικά υλικά κάτω από τις στέγες στο πλαίσιο των τυπικών ανακαινίσεών τους.
Μια προτεινόμενη λύση βρίσκεται ήδη στην κορυφή του πρώην δημαρχείου στο κέντρο της πόλης – μια ξύλινη βεράντα με ζαρντινιέρες γεμάτες φράουλες, θυμάρι, δεντρολίβανο και λεβάντα. Είναι έργο της Roofscapes, μιας εταιρείας που ιδρύθηκε το 2020 από τρεις γάλλους φοιτητές αρχιτεκτονικής του MIT. Τοποθέτησαν θερμικούς αισθητήρες κάτω από τις στέγες από ψευδάργυρο και τα ξύλινα στέγαστρα, προσφέροντας κάτι σπάνιο για το Παρίσι: χώρους πρασίνου.
Αυτό το καλοκαίρι, βουλευτές της Αριστεράς πρότειναν έναν νόμο που θα περιλαμβάνει τα ζητήματα υγείας και την άνεση της στέγασης στην αποστολή των αρχιτεκτόνων πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, και θα καθιστά τις αποφάσεις τους σχετικά με τις προτάσεις για την προστασία από τον ήλιο μη δεσμευτικές. Ο νόμος συζητείται στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.
Παράλληλα, ο Δήμος Παρισίων έχει εκδώσει διεθνή πρόσκληση για καινοτόμες λύσεις στο πρόβλημα των στεγών και το γραφείο αρχιτεκτόνων πολιτιστικής κληρονομιάς είναι εταίρος σε αυτό το πειραματικό πρόγραμμα. Αλλά πολλοί αρχιτέκτονες φοβούνται ότι αν επιτραπούν παρεμβάσεις στις στέγες, θα ακολουθήσουν οι εγκαταστάσεις κλιματιστικών – οι εξωτερικές μονάδες των οποίων σε προσόψεις και στέγες θα αλλοιώσουν την πολιτιστική κληρονομιά της πόλης.