Το 2016 δεν έχει μπει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τις οικονομίες των μεγαλύτερων χωρών. Κι όπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις, όταν τσακώνονται τα βουβάλια στους βάλτους, την πληρώνουν τα βατράχια στον πυθμένα.

Οι εξελίξεις στον Περσικό Κόλπο, οι τιμές του πετρελαίου που θυμίζουν ασανσέρ με κομμένο συρματόσχοινο και, φυσικά, η Κίνα -η οποία ναι μεν σημειώνει ανάπτυξη, αλλά όχι όσο θα ήθελε- επηρεάζουν το οικονομικό τοπίο παγκοσμίως, την ώρα που η αγορά χρέους είναι αυτή που δίνει τον τόνο. Και τι τόνο… Ανησυχητικό.

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε όλον τον κόσμο θυμίζει ζελέ που τρέμει με κάθε τράνταγμα, όσο μικρό και να είναι. «Η κατάσταση είναι χειρότερη κι από το 2007. Και το θέμα είναι πως δεν έχουμε πολλά διαθέσιμα όπλα να την αντιμετωπίσουμε, έχουμε χρησιμοποιήσει ό,τι μακροοικονομικό όπλο είχαμε διαθέσιμο», αναφέρει στην βρετανική Telegraph ο Γουΐλιαμ Γουάιτ, πρόεδρος της επιτροπής αξιολόγησης του ΟΟΣΑ και πρώην επικεφαλής των οικονομολόγων της Bank for International Settlements.

Βασικός λόγος για όλα αυτά δεν είναι άλλος από την κατάσταση που επικρατεί με το χρέος.

Τα χρέη αυξάνονται, αντί να μειώνονται, καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης. Και είναι τέτοια τα επίπεδά τους που προκαλείται αναστάτωση

Οπως είναι γνωστό, η λογική πίσω από τον δανεισμό και το χρέος είναι ένας από τους κινητήριους μοχλούς του καπιταλιστικού συστήματος. Αλλά όλα έχουν ένα όριο. Κι αυτό το όριο είναι η πίστη και η ελπίδα (η οποία βασίζεται στη λογική και την στατιστική ανάλυση) πως το χρέος θα ξεπληρωθεί. Αυτό το όριο, όμως, πλέον φαίνεται πως έχει ξεπεραστεί. «Είναι προφανές πως στην επόμενη ύφεση, όλα αυτά τα χρέη δεν θα εξυπηρετηθούν και δεν θα ξεπληρωθούν. Σκεφτείτε πόσο ανησυχητικό είναι αυτό για τον κόσμο που έχει χρεόγραφα και πιστεύει πως κάτι αξίζουν», συμπληρώνει ο Γουάιτ.

Οπως τονίζουν σε διάφορα κείμενά τους διεθνείς αναλυτές, το θέμα δεν είναι εάν, αλλά πότε θα γίνει το επόμενο μεγάλο «μπαμ» στην οικονομία. Ουσιαστικά, εκεί που επικεντρώνονται, πλέον, οι προσπάθειες όλων είναι στο πώς αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της επόμενης κρίσης κι όχι για το πώς θα προληφθεί. Ο Αμπρόουζ Εβανς-Πρίτσαρντ γράφει στην Telegraph πως το μεγάλο παιχνίδι είναι στο πώς θα καταφέρουν οι χώρες να διαγράψουν χρέη, χωρίς αυτό να προκαλέσει τεράστια πολιτική αναταραχή. Την ίδια στιγμή, ο Λάρι Ελιοτ στον Guardian κρατά διαφορετική στάση. Αν και παραδέχεται πως -ουσιαστικά- όλα τα παραπάνω είναι αναπόφευκτα, τονίζει πως «η μέρα της κρίσης δεν είναι κοντά». Ωστόσο, οι πρώτες… κανονιές έχουν αρχίσει και πέφτουν. Το, σχεδόν, κραχ της Τετάρτης στους δείκτες του Λονδίνου, της Νέας Υόρκης, της Σανγκάης και της Φρανκφούρτης φανερώνει πως τα πράγματα έχουν πάρει μια τροπή που μόνο θα κλιμακώνεται σταδιακά. Την Πέμπτη υπήρξε επιχείρηση διόρθωσης σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ιδίως μετά την παρέμβαση του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, ο οποίος στη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου διαβεβαίωσε ότι τα επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα ίδια χαμηλά επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί, προκειμένου να ενισχυθεί η ανάκαμψη στην ευρωζώνη. Αφησε, μάλιστα, ανοικτό το ενδεχόμενο η ΕΚΤ να προχωρήσει σε περαιτέρω μείωσή τους.

Ως αποτέλεσμα τα κυριότερα χρηματιστήρια στην Ευρώπη εμφάνισαν σημαντικά κέρδη, καθώς οι επενδυτές χαιρέτισαν τη δέσμευση του διοικητή της ΕΚΤ για τη λήψη πρόσθετων μέτρων. Συγκεκριμένα, ο βρετανικός δείκτης FTSE 100 ενισχύθηκε κατά 1,73% στις 5.772 μονάδες, ο γερμανικός DAX κατέγραψε άνοδο 1,96% στις 9.576 μονάδες, ενώ ο γαλλικός CAC 40 κινήθηκε ανοδικά κατά 1,94% στις 4.205 μονάδες. Ο σύνθετος πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 σημείωσε κέρδη 2% στις 328,75 μονάδες.

Η τιμή του πετρελαίου κινήθηκε σταθεροποιητικά στα επίπεδα των 29 δολαρίων ανά βαρέλι με αποτέλεσμα να καταγράψουν ήπια κέρδη οι αμερικανικοί δείκτες στη Wall Street, με τους επενδυτές να χαιρετίζουν την ανάκαμψη του πετρελαίου και τη δέσμευση της ΕΚΤ για τη λήψη περαιτέρω μέτρων. O βιομηχανικός δείκτης Dow Jones ενισχύθηκε κατά 0,73% στις 15.881,73 μονάδες. O τεχνολογικός δείκτης Nasdaq κατέγραψε άνοδο 0,01% στις 4.472,06 μονάδες. O δείκτης βαρόμετρο S&P 500 κινήθηκε ανοδικά κατά 0,51% στις 1.868,90 μονάδες.

Στην Ασία, οι αγορές έκλεισαν εκ νέου πτωτικά, με τον ιαπωνικό Nikkei να υποχωρεί σημαντικά κατά 2,43% και το χρηματιστήριο της Σαγκάη να καταγράφει απώλειες κατά 2,88%.

Η Κίνα αναπτύσσεται με τους χαμηλότερους ρυθμούς των τελευταίων 25 ετών. Ποτέ ξανά δεν ήταν σε αυτά τα επίπεδα το τελευταίο τέταρτο του αιώνα. Κι οι αναλυτές στο Σίτι του Λονδίνου προειδοποιούν για τα χειρότερα

Στην άλλη άκρη του κόσμου, στο Πεκίνο επικρατεί ανησυχία. Η Κίνα έριχνε τεράστια ποσά στην αγορά για να τροφοδοτεί τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς ανάπτυξης και τώρα που τα πράγματα δεν συνεχίζουν σε αυτό το μοτίβο, όλες οι χώρες που σχετίζονται με αυτή έχουν λόγο να μη… κοιμούνται καλά. Και μπορεί η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ να μην εξάγουν πολλά προϊόντα (4% και 1% αντίστοιχα) στο Πεκίνο, αλλά η κατάσταση με τις τράπεζες είναι διαφορετική. Η Κίνα δανείζεται τεράστια ποσά από τις ευρωπαϊκές τράπεζες (ειδικά από HSBC και Standard Chartered), με αποτέλεσμα αυτές να κινδυνεύουν σε μεγάλο βαθμό, από τα τοξικά χρέη του Πεκίνου.

Λύση υπάρχει για όλα αυτά;

Το ερώτημα ταλανίζει πολλούς, αλλά όλες οι προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι μέχρι σήμερα δεν λύνουν εντελώς το πρόβλημα. Ο Νάριμαν Μπεχεραβές, επικεφαλής αναλυτής της IHS, θεωρεί πως μια βασική επιλογή θα ήταν ο τερματισμός στον συνεχιζόμενο δανεισμό. Η Κίνα θα πρέπει να σταματήσει να στηρίζει το νόμισμά της, το γουάν μοιραία θα χάσει ισχύ, αλλά θα βελτιωθεί η προοπτική εξυπηρέτησης του χρέους. Οι κινεζικές εξαγωγές θα γίνουν ακόμη πιο φτηνές κι αυτές των άλλων χωρών πιο ακριβές. Ωστόσο, αυτό δημιουργεί ένα άλλο πρόβλημα. Θα πυροδοτήσει χρηματοπιστωτικό πόλεμο και θα πιέσει τα ασιατικά κράτη στο να πάρουν περιοριστικά μέτρα.

Γενικώς, χάος. Κι όλα εξελίσσονται τόσο δυναμικά που ακόμη και οι σημαντικότεροι παίκτες στη διεθνή σκακιέρα δεν μπορούν να μιλήσουν με σιγουριά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News