Στον Πίνακα Ι συγκρίνουμε στοιχεία του 2014 με στοιχεία του 2005.

Πίνακας Ι

Σε σύγκριση με το 2005, το 2014 έχουμε 10% χαμηλότερο ΑΕΠ, 32% υψηλότερη δαπάνη για συντάξεις, 22,6% περισσότερους συνταξιούχους και 7,4% υψηλότερη ετήσια δαπάνη ανά συνταξιούχο (ως ετήσια δαπάνη εννοούμε το ετήσιο προ φόρων έσοδο των συνταξιούχων).

Ερώτημα 1ο: Αφού οι συντάξεις από το 2010 μέχρι και το 2014 μειώνονταν, αφού και μόνο η κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης αντιστοιχεί σε μείωση της συνολικής δαπάνης κατά 14%, πώς γίνεται το 2014 οι δαπάνες για συντάξεις να είναι αυξημένες κατά 32% σε σχέση με το 2005;

Εύκολη, σχεδόν βιωματική απάντηση: αυξήθηκε το πλήθος των δικαιούχων σύνταξης. Πολλοί εργαζόμενοι επέλεξαν πρόωρη συνταξιοδότηση, εκμεταλλευόμενοι ευνοϊκές διατάξεις και φοβούμενοι αύξηση των ορίων ηλικίας, απώλεια του εφάπαξ κ.λπ. 

Το πλήθος, λοιπόν, των συνταξιούχων αυξήθηκε κατά 22,6%. Κάντε τώρα μια διαίρεση. Αριθμητής η “δαπάνη για συντάξεις”, παρανομαστής ο “αριθμός δικαιούχων”, θα διαπιστώσετε ότι ήταν αυξημένη και η κατά κεφαλήν δαπάνη για συντάξεις το 2014 κατά 7,4% σε σχέση με το 2005!

Ερώτημα 2ο: Πώς γίνεται, με τόσες μειώσεις συντάξεων την τελευταία 5ετία,  να έχουμε αύξηση του εσόδου από συντάξεις ανά δικαιούχο;

Εδώ η απάντηση είναι λίγο πιο περίπλοκη. Καταρχάς τα έτη 2006 -2009 δόθηκαν κάποιες αυξήσεις στις συντάξεις. Για την οικονομία της συζήτησης, ας υποθέσουμε ότι την περίοδο 2006-2009 η μέση μηνιαία σύνταξη αυξήθηκε τόσο, όσο μειώθηκε κατά την περίοδο 2010-2014. Και πάλι, όμως! Και μόνον από την κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης, θα έπρεπε να έχουμε μείωση του εσόδου ανά συνταξιούχο 14%, ενώ έχουμε αύξηση 7,4%.  Πού οφείλεται αυτή η διαφορά, περίπου 21%, η οποία αντιστοιχεί σε δαπάνη περίπου 4 δισ. €; 

Ας δούμε προσεκτικά στον Πίνακα ΙΙ την κατανομή των δαπανών για συντάξεις γήρατος -αποτελούν το 85% των συνολικών δαπανών για συντάξεις-  ανά ηλικιακό διάστημα (Πηγή: Ενιαίο Σύστημα Ελέγχου Πληρωμών Συντάξεων – Στοιχεία Μαρτίου 2015 – Μηνιαία Απεικόνιση Συνταξιοδοτικών Παροχών – έκθεση 22η).

Πίνακας ΙΙ

Διαπιστώνουμε ότι οι συνταξιούχοι κάτω των 65 ετών λαμβάνουν πολύ υψηλότερες συντάξεις από τους γηραιότερους συνταξιούχους. Συγκεκριμένα,

• 471 χιλιάδες συνταξιούχοι κάτω των 65 ετών λαμβάνουν μέση σύνταξη γήρατος 1.227€ με σύνολο δαπάνης 6,94 δισ. €.
• 497 χιλιάδες συνταξιούχοι άνω των 80 ετών λαμβάνουν μέση σύνταξη γήρατος 735 ευρώ με σύνολο δαπάνης 4,39 δισ. €

Δηλαδή οι νεότεροι συνταξιούχοι (όσοι μπαίνουν τα τελευταία χρόνια στο σύστημα) λαμβάνουν κατά μέσον όρο 67% υψηλότερη μηνιαία σύνταξη γήρατος από τους γηραιότερους συνταξιούχους (όσοι αποχωρούν από το σύστημα). Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 492 € μηνιαίως ή 5.902 € ετησίως ανά δικαιούχο.

Αν λοιπόν στα 9 χρόνια που μεσολάβησαν από το 2005 έως το 2014 είχαμε 650.000 νέους συνταξιούχους να αντικαθιστούν αντίστοιχο αριθμό γηραιότερων συνταξιούχων (ο αριθμός είναι εύλογος) φτάνουμε στα 4 δισ. που μας έλειπαν παραπάνω και εξηγείται η κατά 21% απόκλιση. Μπορεί τα νούμερα να είναι στρογγυλοποιημένα, αλλά η συλλογιστική περιγράφει με αρκετή προσέγγιση την πραγματικότητα. Κι αυτό σημαίνει ότι τα επόμενα χρόνια  και μόνον η αντικατάσταση 500.000 συνταξιούχων θα επιφέρει αύξηση της δαπάνης για συντάξεις γήρατος κατά 2,95 δισ. € ή 12,8% της σημερινής συνολικής δαπάνης. Χωρίς καμία απολύτως αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων, χωρίς καμιά απολύτως αύξηση των συντάξεων.

Αυτή η ανάλυση είναι αποκαλυπτική για τα προβλήματα του συνταξιοδοτικού μας συστήματος. Διότι δεν είναι μόνο ότι αυξάνεται το πλήθος των συνταξιούχων. Επιπροσθέτως στο σύστημα μπαίνουν νέοι δικαιούχοι, οι οποίοι έχουν κατοχυρώσει πολύ υψηλότερες συντάξεις από τους παλαιότερους. Δεν ξέρω και μάλλον δεν έχει πλέον μεγάλη σημασία πώς έγινε αυτό. Οπωσδήποτε πάντως στη χώρα μας ζει μια πολύ τυχερή γενιά: εργάστηκε σε καλές εργασιακές συνθήκες, με καλές προοπτικές σε μια περίοδο συνεχούς ανάπτυξης για τη χώρα (που υποστηρίχτηκε από την υπερχρέωσή της), εξασφάλισε τη δυνατότητα μαζικής πρόωρης συνταξιοδότησης και, μέχρις στιγμής τουλάχιστον, σχετικά καλές συντάξεις.

*Τα στοιχεία του Πίνακα Ι για το 2005 προέρχονται από το στατιστικό δελτίο φορολογικών δεδομένων της ΓΓΠΣ – Παράρτημα 1, Συνολικό πλήθος και ποσό ανά κωδικό δήλωσης. Για το 2014 προέρχονται από το Ενιαίο Σύστημα Ελέγχου Πληρωμών Συντάξεων – Στοιχεία Δεκεμβρίου 2014 – Μηνιαία Απεικόνιση Συνταξιοδοτικών Παροχών – έκθεση 19η. (Από τη συνολική μηνιαία δαπάνη αφαιρέθηκαν τα ποσά που αφορούν μερίσματα Μετοχικών Ταμείων και οι κρατήσεις περίθαλψης και έγινε αναγωγή της δαπάνης σε ετήσια βάση).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News