Την περασμένη εβδομάδα ο Υπουργός ΠΑΠΕΝ δήλωσε πως η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει την κατασκευή της νέας λιγνιτικής μονάδας της ΔΕΗ Πτολεμαΐδα V, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι η κυβέρνηση, που είναι ακόμα νέα, θα προσπαθήσει να επαναδιαπραγματευτεί το τίμημα κατασκευής της νέας μονάδας με την ανάδοχο εταιρία.

Σε πολιτικό επίπεδο, αναρωτιέται κανείς τι νόημα προσδίδει ο υπουργός στην προεκλογική συμφωνία με τους Οικολόγους Πράσινους για πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα μέσα στα επόμενα 20 χρόνια και τι θέση έχει για όλα αυτά ο Οικολόγος Πράσινος Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος της νέας κυβέρνησης.

Σε πρακτικό επίπεδο, μυστήριο εξακολουθεί να παραμένει η πηγή από την οποία θα προκύψουν τα 400 εκ. ευρώ που απαιτούνται για να ξεκινήσει το έργο. Κατ’ αρχάς, η ΔΕΗ έχει δεσμευθεί απέναντι στην Κομισιόν να ξοδέψει σημαντικά κεφάλαια τα επόμενα 2-3 χρόνια για αναβαθμίσεις υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων. Επίσης, οι χρηματοδοτικές στρόφιγγες για επενδύσεις σε νέες λιγνιτικές μονάδες κλείνουν τα τελευταία χρόνια η μία μετά την άλλη. Ακόμα και η γερμανική τράπεζα KfW, που για να στηρίξει την εξαγωγική της βιομηχανία, συμφώνησε να χρηματοδοτήσει (κατά το ήμισυ) αυτή την ελληνική εμμονή στον λιγνίτη, δέχεται ασφυκτικές πιέσεις εντός Γερμανίας για να αλλάξει την πολιτική της. Τον Δεκέμβριο του 2014 η γερμανική κυβέρνηση, μάλιστα, έθεσε νέα κριτήρια για τη χρηματοδότηση νέων ανθρακικών μονάδων από την κρατικά ελεγχόμενη KfW. Η Πτολεμαΐδα V περνά κάτω από τον πήχη και εδώ, αφού ο βαθμός απόδοσής της θα είναι χαμηλότερος από το όριο του 43% που θέτουν ως ελάχιστο κριτήριο χρηματοδότησης οι Γερμανοί.

Αλλά ακόμα και να ξεπεραστούν αυτές οι χρηματοδοτικές «λεπτομέρειες», έχει αναρωτηθεί ο υπουργός τι θα συμβεί στη ΔΕΗ και τους Έλληνες καταναλωτές όταν θα αρχίσει να λειτουργεί η νέα μονάδα το 2020; Οι προβλέψεις είναι τουλάχιστον δυσοίωνες για τον χαμηλής ποιότητας ελληνικό λιγνίτη. Οι αλλαγές στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, που συμφωνήθηκαν μέσα στο 2014 σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, εγγυώνται θεαματική άνοδο των τιμών CO2 στο χρηματιστήριο ρύπων μέσα στα πρώτα 5-7 χρόνια λειτουργίας της Πτολεμαΐδας V. H ΔΕΗ ξέρει πολύ καλά ότι στα 30 ευρώ τον τόνο η Πτολεμαΐδα V θα έχει μειωμένες ώρες λειτουργίας και άρα χαμηλότερα έσοδα, ακόμα και από μονάδες φυσικού αερίου. Πώς θα αποσβεστούν λοιπόν τα 1,4 δισ. της επένδυσης; Τι θα συμβεί όταν οι πολίτες θα επιλέγουν για καθαρά οικονομικούς λόγους να ηλεκτροδοτούνται με δικές τους, μικρές και αποκεντρωμένες, καθαρές πηγές ενέργειας, χωρίς μάλιστα να επιβαρύνουν ούτε στο ελάχιστο, κανένα έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ;

Εναλλακτική λύση υπάρχει. Η νέα έκθεση του WWF Ελλάς έδειξε τον δρόμο αποδεικνύοντας ότι τα υβριδικά συστήματα, που αποτελούνται από αιολικά, φωτοβολταϊκά και αντλησιοταμιευτικούς αποθηκευτικούς σταθμούς ενέργειας, μπορούν να καλύψουν το ίδιο φορτίο με την Πτολεμαΐδα V κάθε ώρα του χρόνου, και μάλιστα με χαμηλότερο σταθμισμένο κόστος ενέργειας.

Η ΔΕΗ μπορεί και πρέπει να έχει κεντρικό ρόλο στην εφαρμογή τέτοιων λύσεων. Δεν θα είναι μόνη της καθώς ευρωπαϊκοί κολοσσοί παραγωγής ενέργειας εγκαταλείπουν, ο ένας μετά τον άλλον, τις επενδύσεις σε νέες μονάδες ορυκτών καυσίμων και στρέφονται σε νέα πεδία κερδοφορίας: στις καθαρές πηγές, τα έξυπνα δίκτυα διανομής και την προώθηση στους πελάτες τους προϊόντων εξοικονόμησης ενέργειας. Τον χορό έσυρε πρώτη η γερμανική ΕΟΝ, ακολούθησαν η σουηδική Vattenfall, και η ιταλική Enel, ενώ δεν αποκλείεται σύντομα να δούμε ‘στην πίστα’ και την, επίσης γερμανική, RWE. Ακόμα και οι διαχειριστές δικτύων ενέργειας πλέον στρέφονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πρώτη και καλύτερη η κρατική ολλανδική TenneT (αντίστοιχη του δικού μας ΑΔΜΗΕ), που αποφάσισε να επενδύσει 20 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία για την επιχειρούμενη ενεργειακή μετάβαση της Γερμανίας και της Ολλανδίας.

Ο βασιλιάς λιγνίτης πεθαίνει. Για το καλό της ΔΕΗ, της οικονομίας, των Ελλήνων πολιτών και της τοπικής κοινωνίας, πρέπει να σταματήσουμε να αναφωνούμε «Ζήτω ο βασιλιάς!» και να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε τη μεταλιγνιτική περίοδο σε όλα τα επίπεδα.

*Ο Νίκος Μάντζαρης είναι υπεύθυνος ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής και ο Μιχάλης Προδρόμου είναι σύμβουλος ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής του WWF Ελλάς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News