Αν ένας αμερικανός πολίτης επισκεπτόταν κάποιες φυλακές στη χώρα του Ιψεν θα τις χαρακτήριζε ουτοπικές. Και όπως επισημαίνει ο Λαρς Μπεβάνγκερ στο BBC, δύο από αυτές διεκδικούν τον επίζηλο τίτλο των «ωραιότερων» και των «πιο ανθρώπινων» σωφρονιστικών καταστημάτων σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οι φυλακισμένοι στο νησί Μπαστόι, νότια της πρωτεύουσας Οσλο, όχι μόνο είναι ελεύθεροι να κυκλοφορούν στα αγροκτήματα φροντίζοντας τα ζώα, αλλά μπορούν να κάνουν σκι, να μαγειρεύουν, να παίζουν τένις ή χαρτιά. Και όταν το απόγευμα οι φύλακες σχολάνε, στη φυλακή μένουν μόνο 2-3 συνάδελφοί τους για να επιτηρούν τους 115 καταδίκους.

«Στις φυλακές μας εφαρμόζουμε την “αρχή της κανονικότητας”, ώστε στο μέτρο του δυνατού η ζωή μέσα στο ίδρυμα να μη διαφέρει αισθητά από τη ζωή έξω από αυτό» υπογραμμίζει ο διευθυντής της φυλακής Τομ Εμπερχαντ. Για το ίδιο άλλωστε μεριμνούν και στη δεύτερη φυλακή, η οποία βρίσκεται στο Χάλντεν, επίσης στη Νότια Νορβηγία, και χαρακτηρίζεται από τις αρχές ως «υψίστης ασφαλείας».

Βέβαια, όταν πριν λίγους μήνες ένα φινλανδικό τηλεοπτικό κανάλι έδειξε τις φυλακές αυτές στον Τζέιμς Κόνγουεϊ, έναν συνταξιούχο δεσμοφύλακα από τη Νέα Υόρκη, εκείνος σχολίασε: «Δεν νομίζω πως θα μπορούσε να υπάρξει πιο φιλελεύθερο σωφρονιστικό ίδρυμα από αυτό. Το επόμενο βήμα θα ήταν να δώσουν στους έγκλειστους τα κλειδιά του κελιού τους. Πρόκειται για μια ουτοπική φυλακή. Η καλύτερη φυλακή που θα μπορούσε ένας κατάδικος να φανταστεί».

Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Σωφρονιστικών Καταστημάτων της Νορβηγίας, η φυλακή δεν θα πρέπει να είναι τίποτα περισσότερο από μια πρόσκαιρη στέρηση της ελευθερίας. Κι αυτό, γιατί όπως σημειώνει ο Τομ Εμπερχαρντ «θέλουμε όλοι οι κρατούμενοι να είναι όσο το δυνατόν πιο έτοιμοι να ενταχθούν στην κοινωνία και να ζήσουν ξανά μια απολύτως φυσιολογική ζωή ως ελεύθεροι άνθρωποι».

Ο κανονισμός των φυλακών επιτρέπει σε κάποιον να σπουδάσει. Ολοι επίσης οι κατάδικοι δικαιούνται να ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα. Μακριά από τα «τιμωρητικά πρότυπα» των ΗΠΑ και της πλειονότητας των χωρών της υφηλίου που προσπαθούν να εξοντώσουν κάποιον ο οποίος διέπραξε ακόμα και ένα ελαφρύ αδίκημα, στην Νορβηγία οι ποινές είναι μικρές και στο 90% των περιπτώσεων ανέρχονται σε μόλις 12 μήνες.

Μόνο 94 κατάδικοι, ανάμεσά τους και ο Μπρέιβικ, έχουν καταδικαστεί σε «προληπτικό εγκλεισμό». Αυτό σημαίνει πως αν οι αρχές θεωρήσουν ότι μετά την έκτιση των 21 χρόνων (που θεωρούνται η ύψιστη ποινή) συνεχίζουν να αποτελούν απειλή για την κοινωνία, απλά δεν αποφυλακίζονται.

Πάντως το σύστημα των «ουτοπικών φυλακών» αποδίδει καρπούς. Οι κατάδικοι που όταν εγκαταλείψουν τη φυλακή υποτροπιάζουν και διαπράττουν πάλι αδικήματα στη Νορβηγία είναι οι λιγότεροι στον κόσμο (μόλις 20%) τη στιγμή που στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 45% και στις ΗΠΑ πάνω από 76%.  Και όπως σχολιάζει ο Τομ Εμπερχαρντ από τις φυλακές Μπαστόι «ας μας πουν τι έχουν καταφέρει οι αρχές των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου μέσα στα 150 τελευταία χρόνια με το να κρατούν τους καταδίκους πίσω από πανύψηλους τοίχους και να ξοδεύουν για τη συντήρησή τους τόσα δισεκατομμύρια κάθε χρόνο».

Ιδού όμως γιατί παραπονείται ο Μπρέιβικ: κρατείται σε απομόνωση από τη σύλληψή του τον Ιούλιο του 2011, δεν έχει δικαίωμα να αλληλογραφεί με την Αδελφότητα των Αρίων στις ΗΠΑ και με έναν φυλακισμένο ρώσο νεοναζί, υπόκειται σε συχνούς σωματικούς ελέγχους, στα επισκεπτήρια επικοινωνεί πίσω από γυαλί εκτός από την τελευταία συνάντηση με τη μητέρα του λίγο πριν το θάνατό της το 2013.

Και για τη σύγκριση, οι συνθήκες που κρατείται: χρησιμοποιεί τρία κελιά (ένα για να κοιμάται, ένα για να μελετά και ένα για να αθλείται), μπορεί να παίζει videogames, να βλέπει τηλεόραση και να διαβάζει εφημερίδες, έχει κομπιούτερ (χωρίς σύνδεση διαδικτύου), έχει συχνές τηλεφωνικές συνδιαλέξεις με μία «φίλη», δικαιούται να φτιάχνει το φαγητό του και να πλένει ο ίδιος τα ρούχα του, να επικοινωνεί με τους δικηγόρους του, έναν ιερέα και γιατρούς της επιλογής του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News